Cuộc chiến “báo chí - công ty công nghệ” lại nóng

QUÂN BẢO• 09/12/2022 11:00

Một bộ luật công nghệ gây chia rẽ sắp được Quốc hội Mỹ thông qua, và Meta đang thực hiện những nỗ lực cuối cùng trước hạn chót.

>>Amazon kiện 10.000 nhóm Facebook tội “review ảo”

Gã khổng lồ công nghệ vừa đe dọa sẽ rút các nội dung tin tức khỏi nền tảng Facebook

Gã khổng lồ công nghệ vừa đe dọa sẽ rút các nội dung tin tức khỏi nền tảng Facebook của mình nếu Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Bảo tồn và Cạnh tranh Báo chí, một dự luật về cơ bản sẽ buộc Meta và Alphabet, công ty mẹ của Google, chia sẻ doanh thu quảng cáo với hầu hết các nhà xuất bản phương tiện truyền thông.

“Nếu Quốc hội thông qua dự luật báo chí thiếu cân nhắc này, chúng tôi sẽ buộc phải xem xét xóa hoàn toàn tin tức khỏi nền tảng của chúng tôi thay vì tuân thủ các cuộc đàm phán bắt buộc của chính phủ, vốn đang coi thường các giá trị mà chúng tôi cung cấp cho các hãng tin tức thông qua lưu lượng truy cập tăng và đăng ký,” các quan chức của Meta cho biết trong một tuyên bố.

Tuyên bố này càng củng cố nhận định rằng Meta đang sử dụng sức mạnh của mình để ép buộc và dụ dỗ các nhà lập pháp ủng hộ độc quyền quảng cáo. Meta đã nhanh chóng giải quyết một mối đe dọa tương tự ở Úc vào năm ngoái khi các nhà hoạch định chính sách xem xét một dự luật tương tự, nhưng cuối cùng đã đồng ý nhượng bộ một số điều khoản có lợi cho hãng.

Bỏ qua động thái vận động hành lang của Meta, hãy cùng xem liệu một đề xuất của chính phủ có thể chuyển hàng trăm triệu USD từ những gã khổng lồ công nghệ sang các phương tiện truyền thông chính thống hay không.

Dưới góc nhìn của những người ủng hộ dự luật này thì dự luật đang cố gắng níu kéo lại đà suy giảm của ngành tin tức địa phương. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, số lượng nhân viên làm việc trong các tòa soạn báo in, kỹ thuật số, truyền hình và đài phát thanh của Hoa Kỳ đã giảm 26% từ năm 2008 đến năm 2020. Báo chí là ngành chịu thiệt hại nặng nề nhất khi số việc làm giảm từ khoảng 71.000 xuống còn 31.000 trong thời gian đó.

Những lý do cho sự suy giảm là rất nhiều. Niềm tin vào các phương tiện truyền thông đã giảm mạnh. Ít người sẵn sàng trả tiền cho tin tức. Tỷ lệ đăng ký đọc tin trên các nền tảng công nghệ tiếp tục tăng. Quảng cáo kỹ thuật số trên báo tạo ra ít doanh thu hơn quảng cáo in.

Tuy nhiên, một trong các nguyên nhân chính là sự xuất hiện của Facebook và Google với tư cách là nền tảng quảng cáo thống trị. Hai gã khổng lồ công nghệ này thu phần lớn doanh thu từ quảng cáo kỹ thuật số nhờ ưu thế thị trường và các nền tảng công nghệ quảng cáo hấp dẫn của họ, chỉ chừa lại một tỷ lệ nhỏ miếng bánh cho các nhà xuất bản.

Hãy cùng xem liệu Meta có thực hiện đúng lời đe dọa của mình hay không

>>Mỗi năm thất thu 85% số thuế phải thu từ Google và Facebook

Thay vì sửa đổi hoàn toàn luật chống độc quyền của Hoa Kỳ, Quốc hội năm nay đã quyết định thông qua dự luật kể trên, một sự miễn trừ được điều chỉnh trong phạm vi hẹp hơn đối với luật hiện hành. Tham chiếu theo bộ luật cuối cùng được ban hành ở Úc vào năm ngoái, luật này sẽ cho phép gần như tất cả các nhà xuất bản báo chí và tất cả các đài truyền hình đàm phán với Google và Facebook để lấy một phần doanh thu quảng cáo kỹ thuật số do các bài báo được lưu trữ trên nền tảng của những hãng công nghệ này.

Dự luật đã được Ủy ban Tư pháp Thượng viện thông qua vào tháng 9 với tỷ lệ bỏ phiếu 15-7 và nhận được sự ủng hộ của Liên minh Tin tức/Truyền thông, nhóm vận động chính sách hàng đầu của ngành.

“Những gã khổng lồ công nghệ đã xây dựng đế chế của họ bằng cách thu lợi từ công việc khó khăn của các nhà báo mà không đền bù xứng đáng cho họ,” liên minh này viết vào tháng trước. “Và khi các ấn phẩm địa phương đấu tranh để duy trì hoạt động, họ tăng cường các hoạt động cạnh tranh, củng cố hơn nữa quyền kiểm soát của họ đối với luồng thông tin. Điều này về cơ bản là không công bằng và dự luật sẽ mang lại sự thay đổi rất cần thiết.”

Tuy nhiên, một nhóm chống dự luật này đã xuất hiện trong những tháng gần đây, đưa ra một số lời chỉ trích về luật. Các đối thủ bao gồm các tổ chức phi lợi nhuận chống lại các công ty công nghệ, những người ủng hộ quyền tự do dân sự, những người ủng hộ thị trường tự do, liên đoàn báo chí, nhà xuất bản nhỏ và những người phản đối truyền thông chính thống về quyền chính trị.

Một số lời chỉ trích xuất phát từ lo ngại rằng dự luật tạo tiền lệ xấu cho hệ sinh thái kỹ thuật số, không giải quyết được các vấn đề chống độc quyền và đẩy chính phủ vào các vấn đề kinh doanh phức tạp.

Một số người ủng hộ lao động và các nhà xuất bản độc lập lo lắng rằng các tổ chức truyền thông lớn—bao gồm các công ty giao dịch công khai và các quỹ phòng hộ sở hữu các trang tin—sẽ phục vụ lợi ích doanh nghiệp trước lợi ích chung.

“Chúng tôi không tin rằng những nhà xuất bản này sẽ sử dụng bất kỳ khoản doanh thu nào họ lấy lại được nhờ dự luật này để đầu tư vào nhà báo, mà thay vào đó là các vụ sáp nhập, mua lại cổ phiếu, trả lương cao cho giám đốc điều hành và luật sư chống phá công đoàn—bởi vì đó là cách các công ty này chi tiêu doanh thu mà họ đã trích ra từ báo chí của các thành viên của chúng tôi,” các nhà lãnh đạo của 15 hiệp hội tin tức đã viết vào tháng Chín.

Hãy cùng xem liệu Meta có thực hiện đúng lời đe dọa của mình hay không nếu dự luật này trở thành luật, nhưng lời đe dọa đó cho thấy Meta rất đang lo lắng về dự luật này.