"Tạo thuận lợi về chính sách thuế cho doanh nghiệp, nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu chống chuyển giá"
Đó là chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp về việc sửa đổi Nghị định số 20/2017/NĐ-CP của Chính phủ.
Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ chỉ đạo Bộ Tài chính tại cuộc họp về việc sửa đổi quy định áp mức chi phí lãi vay vào chi phí hoạt động của doanh nghiệp để nộp thuế theo Nghị định số 20/2017/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 29/11.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ chủ trì cuộc họp. Ảnh: Thành Chung
Ông Cao Anh Tuấn - Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) chia sẻ, chúng tôi chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định trong 2 năm, tham khảo và tiếp nhận rộng rãi ý kiến các bên, đặc biệt với các khuyến nghị từ các tổ chức quốc tế. Khi lấy ý kiến, doanh nghiệp trong nước không có ý kiến gì, còn doanh nghiệp FDI phản ứng mạnh. Nhưng khi ban hành doanh nghiệp FDI không có ý kiến vì đã đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Trong khi đó, doanh nghiệp trong nước lại phản ứng về chi phí lãi vay.
Đề xuất nâng chi phí mức lãi vay từ 20% lên 30%
Ông Trần Quang Chiểu, Uỷ viên trường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội ủng hộ Nghị định 20, vì từ khi có này thì việc chuyển giá, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài đối với doanh nghiệp FDI hầu như không phát sinh. “Nói Nghị định 20 như một tội phạm, làm cản trở phát triển kinh tế tôi không đồng ý. Nếu không có quy định này, tôi xin khẳng định diễn biến của chuyển giá còn phức tạp hơn nhiều”, ông Chiểu nói.
Có thể bạn quan tâm
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Quảng Bình cần đa dạng các loại hình dịch vụ
16:07, 28/11/2019
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Xuất hiện tình hình phức tạp về đầu cơ thịt lợn
20:33, 18/11/2019
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Tập trung sắp xếp, quản lý đất đai các nông, lâm trường quốc doanh
12:04, 18/11/2019
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Việt Nam và Bờ Biển Ngà sớm cân bằng thương mại
19:46, 01/11/2019
Vẫn theo ông Trần Quang Chiểu, thực tế đang có hiện tượng cùng một tỷ lệ thuế suất vẫn có chuyển giá. Đơn cử, giữa trong khu chế xuất và ngoài khu chế xuất, trong khu công nghiệp và ngoài khu công nghiệp, hai doanh nghiệp hoạt động trong hai chế độ khác nhau, nơi thuế thu nhập 20%, nơi chỉ có 10%. “Do đó, việc Chính phủ ban hành Nghị định 20 là hoàn toàn đúng pháp luật, phù hợp, đúng thẩm quyền”, ông Chiểu nhấn mạnh.
Chia sẻ với những khó khăn của doanh nghiệp khi áp dụng Nghị định 20, ông Chiểu cho rằng, Chính phủ chỉ cần tập trung xử lý số lượng 15% là các doanh nghiệp trong nước trong tổng số các giao dịch liên kết hiện nay. Cụ thể, nâng chi phí mức lãi vay từ 20% lên 30% kèm theo điều kiện loại trừ một số trường hợp và cho phép hạch toán chi phí lãi vay vào số lỗ được chuyển giao theo quy định pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp.
Ý kiến của ông Chiểu được lãnh đạo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đại diện Bộ Tư pháp đồng tình và đề xuất Chính phủ soạn thảo một Nghị định sửa đổi Nghị định 20 theo hình thức rút gọn. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Vũ Đại Thắng đánh giá: “Nếu nâng mức trần chi phí lãi vay lên 30% sẽ cao hơn mức huy động lãi suất ngân hàng thì doanh nghiệp sẽ thấy thỏa đáng”.
Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, khảo sát, đánh giá, những bất cập phải sửa. Quá trình này tiến hành khẩn trương nhưng cũng cần thận trọng. “Sửa Nghị định 20, tập trung vào khoản 3, Điều 8 là cấp thiết và phải theo nguyên tắc công khai, minh mạch, không phân biệt đối xử, bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, tạo thuận lợi về chính sách thuế cho doanh nghiệp, nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu chống chuyển giá”, Phó Thủ tướng nói.
Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Tài chính trình Chính phủ, Thủ tướng sửa đổi theo quy trình rút gọn, không chờ Chính phủ ban hành Nghị định thực hiện toàn diện Luật Quản lý thuế vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8, đồng thời bảo đảm kịp thời gian quyết toán thuế năm 2019. Nội dung sửa đổi tập trung vào các bất cập hiện nay như: quy định khống chế mức chi phí lãi vay đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết, phạm vi áp dụng, đối tượng đặc thù...
Mỗi năm thu về cho ngân sách 11.089 tỷ đồng
Tại Khoản 3, Điều 8 của Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết quy định: “Tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của người nộp thuế được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cộng với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao trong kỳ của người nộp thuế”.
Điều này có nghĩa, nếu chi phí lãi vay vượt mức 20% tổng lợi nhuận thuần của doanh nghiệp thì khoản vượt đó không được tính vào chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Nội dung này đang gây ra thiệt hại đối với nguồn thu và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp có giao dịch liên kết, nhất là các lĩnh vực cần đầu tư vốn lớn như bất động sản, công nghệ cao, chứng khoán.
Lý giải điều này, ông Trần Xuân Hà - Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, trước yêu cầu của Đảng, Nhà nước về nghiên cứu các quy định khắc phục tình trạng “vốn mỏng”, “chuyển giá”, “ngăn chặn chuyển giá”... Bộ Tài chính đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định 20 với các nội dung phù hợp với thông lệ quốc tế và khuyến cáo của OECD, tạo ra quy định quản lý chống chuyển giá và là cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tham gia Diễn đàn này.
Thực hiện Nghị định 20 từ 1/5/2017 tới hết năm 2018, đã có khoảng 11.970 đơn vị kê khai quan hệ liên kết. Trong đó, năm 2017 có 6.604 đơn vị, năm 2018 là 7.785 đơn vị phát sinh giao dịch liên kết. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm khoảng 85% (còn lại 15% là doanh nghiệp trong nước có phát sinh giao dịch liên kết-PV). Việc thực hiện các quy định về chống chuyển giá theo Nghị định 20 đã giúp cơ quan thanh tra, kiểm tra tài chính thu về ngân sách mỗi năm 11.089 tỷ đồng. Trong đó, truy thu, truy hoàn và phạt là 2.089 tỷ đồng, giảm khấu trừ bình quân 75 tỷ đồng, giảm lỗ 8.925 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế bình quân là 7.732 tỷ đồng.
Qua hơn 2 năm triển khai, bên cạnh mặt tích cực, ông Hà cho biết cũng phát sinh bất cập, do phạm vi đối tượng áp dụng rộng, áp dụng cho tất cả các đơn vị có giao dịch liên kết; gây khó cho các hoạt động của doanh nghiệp trung chuyển vốn vay - cho vay lại (holding), hay việc vay nợ giữa công ty con với công ty mẹ trong cùng một tập đoàn, tổng công ty ở trong nước...
Là một trong số các doanh nghiệp gặp khó khăn, bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Trưởng Ban Tài chính của Tập đoàn Vingroup đánh giá, khoản 3, Điều 8 của Nghị định 20 quy định nội dung hoàn toàn mới, không được quy định rõ trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp là chưa phù hợp. “Tuy nhiên, trên thực tế so với các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp Việt Nam phụ thuộc vào vốn vay nhiều hơn và không có động cơ về việc chuyển giá thông qua chi phí lãi vay. Việc điều chỉnh chi phí lãi vay làm tăng lợi nhuận ảo, dẫn đến phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cao hơn, lợi nhuận thật của doanh nghiệp bị giảm đáng kể, không ít doanh nghiệp bị lỗ nặng”, bà Hiền cho biết.
Còn theo ông Nguyễn Xuân Nam Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Chính phủ cho phép công ty mẹ EVN là chủ thể vay để cho vay lại tới các tổng công ty phát điện (GENCO). Bản chất mối liên kết này không phải EVN vay về để cho vay lại nhằm mục đích chuyển giá theo tinh thần Nghị định 20. Nhưng theo Nghị định 20, EVN phải nộp thuế (cho khoản chi phí lãi vay vượt 20% lợi nhuận thuần - PV) là không hợp lý, dẫn đến EVN buộc phải nộp thuế tăng 500 tỷ đồng. Do đó, Tập đoàn Vingroup và đại diện VCCI đề nghị Chính phủ tạm dừng thi hành Khoản 3 Điều 8 Nghị định 20. Trong khi EVN kiến nghị Chính phủ đưa các doanh nghiệp như EVN ra khỏi đối tượng điều chỉnh của Nghị định này.