Đối thoại Mỹ - Trung kết thúc trong bầu không khí căng thẳng

CẨM ANH• 19/03/2021 08:00

Không nằm ngoài dự đoán, Mỹ và Trung Quốc đã có nhiều khoảnh khắc căng thẳng trong cuộc đối thoại cấp cao đầu tiên tại bang Alaska, Mỹ.

Ông Dương Khiết Trì (ảnh trái),

Ông Dương Khiết Trì (ảnh trái), Ủy viên quốc vụ viện Trung Quốc và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (ảnh phải)

Theo truyền thông Mỹ đưa tin, cuộc đối thoại giữa Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan, về phía Trung Quốc có Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Vương Nghị đã được tiến hành tại bang Alaska, đánh dấu cuộc hội đàm cấp cao trực tiếp đầu tiên giữa hai nước kể từ khi Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền.

Cụ thể, tại cuộc gặp, Ngoại trưởng Blinken khẳng định Washington không tìm kiếm xung đột với Bắc Kinh nhưng hoan nghênh cạnh tranh mạnh mẽ và sẽ luôn bảo vệ những nguyên tắc của mình, vì người dân và bạn bè" của Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh, “chính quyền của chúng tôi cam kết đi đầu với chính sách ngoại giao nhằm thúc đẩy những lợi ích của Mỹ và củng cố trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Hệ thống này không phải là một điều trừu tượng”.

Mặc dù đã nhiều lần đưa ra tín hiệu cảnh báo với Mỹ, tuy nhiên, ông Sullivan đã thẳng thắn cho biết, quốc gia này sẽ thảo luận về các quan ngại sâu sắc của mình trước những hành động của Trung Quốc tại các khu vực như Tân Cương, Hong Kong và Đài Loan cũng như các cuộc tấn công mạng nhằm vào Mỹ và sự cưỡng ép về kinh tế đối với các đồng minh của Washington vốn đang đe dọa trật tự dựa trên luật lệ.

Trong thời gian tới, chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ cam kết thực hiện vai trò lãnh đạo bằng con đường ngoại giao để thúc đẩy lợi ích của Mỹ và củng cố trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

"Thay thế cho trật tự dựa trên luật lệ là một thế giới mà kẻ mạnh luôn đúng và người thắng giành được tất cả. Đó sẽ là một thế giới bạo lực và bất ổn hơn rất nhiều cho tất cả chúng ta", ông Blinken nói.

Ngay lập tức, ông Dương Khiết Trì, chủ nhiệm văn phòng Ủy ban Công tác Ngoại sự Trung ương đã cáo buộc Mỹ sử dụng sức mạnh quân sự và ưu thế tài chính để gây sức ép với các nước và lạm dụng vấn đề an ninh quốc gia để đe dọa tương lai của thương mại quốc tế.

Ông Dương Khiết Trì (phải) và ông Vương Nghị đến dự các cuộc đàm phán Mỹ-Trung tại khách sạn Captain Cook ở Alaska, vào ngày 18 tháng 3 năm 2021. ẢNH: REUTERS

Ông Dương Khiết Trì (phải) và ông Vương Nghị đến dự cuộc hội đàm Mỹ-Trung tại khách sạn Captain Cook ở Alaska. ẢNH: REUTERS

Đặc biệt, với các vấn đề liên quan đến Tân Cương, Hong Kong và Đài Loan, ông Dương khẳng định, đây đều là những phần không thể tách rời của lãnh thổ Trung Quốc.

“Việc Bắc Kinh kiên quyết phản đối sự can thiệp của Mỹ vào công việc nội bộ của Trung Quốc, song vẫn bày tỏ hy vọng hai bên sẽ không xảy ra xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng thắng”, ông Dương cho biết.

Như vậy, cuộc gặp mặt giữa các quan chức cấp cao của hai nước ở Alaska vào đã không dẫn đến sự tan băng trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh. Trước thềm cuộc gặp này, cả Mỹ và Trung Quốc đều không đặt nhiều kỳ vọng vào kết quả đạt được. Theo các chuyên gia, cuộc gặp này thiên về việc cả hai bên kiểm tra những điểm mấu chốt của nhau. Đặc biệt, Trung Quốc đặt ưu tiên không can thiệp vào các vấn đề nội bộ của mình.

Thậm chí, ngay trước khi cuộc gặp được diễn ra, Washington đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với 24 quan chức Trung Quốc và Hồng Kông khi ủng hộ việc thay đổi hệ thống tổ chức bầu cử tại Hong Kong. Trung Quốc mô tả động thái này là một "nỗ lực xấu xa" của Mỹ nhằm can thiệp vào công việc nội bộ của họ.

Các biện pháp trừng phạt củng cố lập trường cứng rắn mà Tổng thống Biden đã thực hiện đối với Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh quan điểm rằng ông sẽ không thúc đẩy việc thiết lập lại quan hệ theo cách mà các quan chức Trung Quốc mong muốn.

Susan Shirk, chuyên gia tại Đại học California San Diego, đánh giá “Mỹ và Trung Quốc có thể hy vọng bên còn lại gửi những tín hiệu tích cực. Nhưng qua những màn đối đầu cứng rắn, cả Mỹ và Trung Quốc đã không đạt được mong muốn của mình”.

Đồng quan điểm, Evan Medeiros, chuyên gia về châu Á tại Đại học Georgetown ở Washington đánh giá, “Về cơ bản, thông qua cuộc họp lần này, chính quyền Biden muốn gửi thông điệp rằng, Trung Quốc không nên ảo tưởng Mỹ sẽ dễ dàng đàm phán hơn dưới thời Tổng thống Biden”.

Chuyên gia này cũng chỉ ra, mặc dù Bắc Kinh muốn thiết lập lại và tránh đối đầu với Mỹ trong những năm tiếp theo, nhưng họ cũng không đưa ra hành động cụ thể nào để đạt được điều đó.

Có thể thấy, trong thời gian tới, Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì bầu không khi căng thẳng giữa hai bên. Mỹ lên tiếng cứng rắn và hành động cứng rắn. Và Trung Quốc cũng sẽ hành động cứng rắn.