Niềm hy vọng vào vaccine mRNA

CẨM ANH• 24/05/2021 04:42

Hiện nay, nhiều nghiên cứu đang cho thấy, vaccine chống Covid-19 của hãng dược Pfizer-BioNTech có hiệu quả cao trong việc ngăn chặn biến chủng lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ.

Vaccine Covid-19 của hãng dược Pfizer/BioNTech ngăn ngừa hiệu quả với các chủng biến thể SARS-CoV-2

Cụ thể, nghiên cứu của Bộ Y tế Công cộng Anh cho thấy, trong ba tuần đầu sau mũi tiêm đầu tiên, cả vắc xin của Pfizer/BioNTech chỉ đạt được hiệu quả 33% với biến thể từ Ấn Độ. Còn hiệu quả sau mũi tiêm đầu tiên, cũng của hai loại này, với biến thể từ Anh là 50%, bao gồm cả nhóm người lớn tuổi (≥85 tuổi).

Tuy nhiên, hai tuần sau mũi tiêm thứ hai, vắc xin của Pfizer có hiệu quả đến 88% trong việc ngăn chặn các triệu chứng bệnh của người nhiễm biến thể từ Ấn Độ, và hiệu quả này là 93% với biến thể từ Anh. Vaccine Pfizer cũng là loại duy nhất hiện được phép sử dụng cho trẻ em dưới 12 tuổi và cũng cho thấy hiệu quả cao ở nhóm tuổi thanh thiếu niên.

Bên cạnh đó, Cơ quan Y tế công cộng England (PHE) cho biết, mặc dù vaccine của AstraZeneca có hiệu quả ít hơn so với vaccine của Pfizer/BioNTech, nhưng cả hai loại vaccine đều có hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa các ca bệnh phải nhập viện và tử vong. Theo PHE, có các dữ liệu khác cho thấy cần nhiều thời gian hơn để đạt được hiệu quả tối đa của vắc xin AstraZeneca.

Ngoài ra, vaccine của hai hãng dược trên còn có tác dụng với chủng B.1.351 liên quan đến tái nhiễm và làm giảm hiệu quả của vaccine. Biến thể này được phát hiện lần đầu ở Nam Phi - B.1.351 có tốc độ lây nhiễm nhanh hơn 20-200% so với chủng ban đầu, đồng thời là biến chủng SARS-CoV-2 có tốc độ lây lan mạnh nhất hiện nay.

Điều này có tác dụng khuyến khích người dân tiêm đủ liều để có sự bảo vệ tốt nhất. Những người tiêm đủ 2 liều vaccine Pfizer-BioNTech có thể an toàn trước các loại biến chủng đang được đánh giá là đáng chú ý trong thời điểm hiện nay, đặc biệt là tầm quan trọng của việc tiêm đủ hai liều vaccine.

Vaccine của hãng AstraZeneca cũng cho

Mặc dù có hiệu quả ít hơn nhưng vaccine của hãng AstraZeneca cũng ngăn ngừa hiệu quả các biến chủng sau hai mũi tiêm

Theo chuyên gia Laith Jamal Abu-Raddad, nhà dịch tễ học tại Weill Cornell Medicine - Qatar, các loại vaccine được sản xuất theo công nghệ mRNA chống lại các biến chủng tốt hơn các loại vaccine khác khi giúp cơ thể tạo ra loại protein kích hoạt phản ứng miễn dịch với virus SARS‑CoV‑2 nhanh hơn và hiệu quả hơn.

"Các nhà khoa học cho biết, cần phải tiếp tục theo dõi phản ứng của vaccine đối với các đột biến khác của virus SARS-CoV-2 khi các đột biến thường ảnh hưởng đến protein quan trọng mà các biến thể sử dụng để dễ dàng xâm nhập vào các tế bào và lẩn tránh các khảng thể. Tuy nhiên, việc giảm tỷ lệ các trường hợp Covid-19 nghiêm trọng sẽ giảm thiểu áp lực lên hệ thống chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là tại các nước có hạ tầng y tế công cộng yếu kém”, chuyên gia này nhận định.

Thêm vào đó, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng mặc dù những người được tiêm chủng có thể mang virus trong hệ hô hấp, nhưng khả năng lây bệnh cho người khác thấp hơn so với những người chưa được tiêm phòng càng nhấn mạnh tầm quan trọng và cấp thiết của việc tiêm chủng diện rộng ra cộng đồng.

Tuy nhiên, các loại vaccine mRNA chủ yếu phân phối tại những nước giàu. Tình trạng này khiến Covax, vốn không có nhiều ngân sách trong giai đoạn đầu đại dịch, bị tước đoạt cơ hội mua vaccine cho những nước khó khăn hơn.

Chính vì vậy, điều cấp bách hiện nay là cần phân phối công bằng nguồn vaccine mRNA cho các nước đang bùng phát dịch mạnh như Ấn Độ, Brazil, các quốc gia thuộc khu vực châu Phi để ngăn chặn các biến thể mới phát sinh cũng như hạn chế sự lây lan sang các nước chưa đạt được tỷ lệ tiêm chủng cần thiết.

"Để chiến thắng được dịch bệnh, thế giới cần phát triển những phiên bản vaccine mới, được điều chỉnh để phòng ngừa các biến thể virus mới. Nhưng trước mắt, nhiều nước đang cần được tiếp cận với nguồn vaccine hiện tại", Chuyên gia dịch tễ học Petousis-Harris, Đại học Auckland nhấn mạnh.