“Hóa giải” rủi ro đầu tư cổ phiếu

TS. LÊ ĐỨC KHÁNH- Chuyên gia chứng khoán• 24/03/2021 11:00

Trong đầu tư cổ phiếu, rủi ro luôn thường trực, có thể làm “bốc hơi” toàn bộ vốn của các nhà đầu tư, nếu nhà đầu tư không có chiến lược đầu tư phù hợp.

Hóa giải rủi ro đầu cổ phiếu thế nào luôn là câu hỏi của nhiều nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư mới tham gia thị trường (F0).

Việc không nắm rõ giá trị nội tại của doanh nghiệp có thể sẽ khiến các nhà đầu tư chịu nhiều tổn thất.

"Muôn hình" rủi ro

Thị trường chứng khoán (TTCK) tăng điểm với giá trị giao dịch kỷ lục là điểm nhấn của năm 2020 đi kèm với làn sóng nhà đầu tư mới (F0) tham gia vào đầu tư cổ phiếu. Nhiều nhà đầu tư F0 tham gia thị trường mà chưa có nhiều kiến thức về TTCK cũng như hoạt động đầu tư. Họ giải ngân theo tư vấn, giải ngân khi thấy thị trường tăng điểm liên tục đã khiến nhiều nhà đầu tư không kịp “trở tay” khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh lớn.

Bên cạnh đó, việc tham gia đầu tư cổ phiếu sai thời điểm cũng khiến các nhà đầu tư gặp rủi ro. Điều này thường xảy ra khi các nhà đầu tư có nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội đầu tư trên thị trường, kể cả nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm. Để vượt qua những rào cản về kiến thức, tâm lý và đi đến quyết định đầu tư, niềm tin của nhà đầu tư mới thường được củng cố mạnh mẽ bởi số đông người tham gia hừng hực cũng như họ đang được tận mắt chứng kiến chuỗi phiên tăng điểm liên tiếp của thị trường. Không phải ngẫu nhiên mà các chuyên gia đầu tư thường trao đổi về “chỉ báo đỉnh của TTCK thường dễ xảy ra nhất khi các nhà đầu tư mới lần đầu tiên tham gia đông nhất”.

“Bẫy giá trị” cũng là một rủi ro, mà ngay cả các nhà đầu tư có kinh nghiệm cũng gặp phải, chứ chưa nói gì đến các nhà đầu tư mới. Các tiêu chuẩn đầu tư giá trị, tiêu chuẩn định giá khắt khe đã bị coi nhẹ hoặc bị đánh giá sai. Mặt bằng giá cổ phiếu tăng liên tục, trong khi chất lượng doanh nghiệp không thay đổi mấy, hoặc thậm chí là các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh yếu kém. Việc mua bán cổ phiếu với niềm tin cổ phiếu sẽ tăng giá tiếp hoặc cổ phiếu đó đang bị định giá thấp đối với mỗi nhà đầu tư lại khác nhau. Việc không quan tâm giá trị nội tại của doanh nghiệp dẫn đến việc mua cổ phiếu khi giá đang cao, sẽ khiến các nhà đầu tư chịu nhiều tổn thất hoặc mất đi lợi thế ban đầu.

Đặc biệt, những hành động đầu tư phi lý, cảm tính và bán tháo cổ phiếu do hoảng sợ cũng là một những nguyên nhân dẫn đến thất bại của các nhà đầu tư cá nhân. Đó là chưa kể việc sử dụng đòn bẩy quá mức cũng sẽ khiến các nhà đầu tư chịu thiệt hại lớn mỗi khi thị trường “hắt hơi sổ mũi”.

Ngoài ra, những yếu tố địa chính trị quốc tế bất thường, như Triều Tiên hay Iran thử tên lửa hạt nhân, xung đột vũ trang ở Trung Đông, chiến tranh thương mại Mỹ- Trung… hay những động thái chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương về tăng/giảm lãi suất, thực hiện nới lỏng định lượng… cũng khiến TTCK toàn cầu biến động mạnh, làm cho nhiều nhà đầu tư hoảng sợ, bán tháo cổ phiếu, gây thua lỗ.

Diễn biến VN-Index 3 tháng đầu năm 2021. Nguồn: TVSI

Cần chiến lược dài hơi

Việc TTCK Việt Nam tăng điểm quay trở lại vùng điểm lịch sử sát ngưỡng 1.200 điểm đang khiến các nhà đầu tư đứng trước rất nhiều thách thức, rào cản tâm lý, chiến lược giao dịch mà ở đó ẩn chứa nhiều rủi ro dẫn đến những thiệt hại lớn khi tham gia đầu tư.

Cũng đã nhiều nghiên cứu thống kê về hiệu quả đầu tư trên TTCK Mỹ, Châu Âu hay ở Việt Nam cho thấy, chiến lược đầu tư hiệu quả hơn cả đó là mua và nắm giữ các cổ phiếu được định giá thấp trong một khoảng thời gian phù hợp. Cho dù thời điểm mua vào cổ phiếu chưa được sự chuẩn hoặc đúng, nhưng lợi thế của việc giao dịch, đầu tư cổ phiếu với tầm nhìn dài hơi vẫn luôn mang lại hiệu quả tốt hơn so với việc giao dịch ngắn hạn hay liên tục giao dịch mua bán cổ phiếu.

TTCK sẽ lên và sẽ xuống nhiều lần nữa, do đó các nhà đầu tư cần chọn cho mình phương pháp đầu tư, triết lý đầu tư phù hợp nhất. Nhà đầu tư cần hơn một cái đầu lạnh, thái độ tiếp cận phù hợp để có thể hành xử đúng hơn nhằm hạn chế các rủi ro khi đầu tư vào TTCK. Theo đó, các nhà đầu tư cần phân tích thận trọng, kỹ lưỡng các doanh nghiệp về “sức khỏe” tài chính, chiến lược kinh doanh, triển vọng kinh doanh… để đầu tư dài hạn cổ phiếu của các doanh nghiệp tốt với kỳ vọng lợi nhuận thỏa đáng.

Ngay lúc này, mốc 1.200 điểm được coi là ngưỡng kháng cự mạnh với VN-Index, nhưng cũng chỉ là mức điểm mà TTCK Việt Nam sẽ phải vượt qua. Dù TTCK có biến động như thế nào đi nữa thì xu thế tăng điểm trong dài hạn của thị trường là không thể bàn cãi. Do đó, các nhà đầu tư cần kiên định với chiến lược đầu tư dài hạn, tránh bị xao động tâm lý trước những sự kiện có tác động ngắn hạn, đặc biệt cần sử dụng đòn bẩy hợp lý…