Than lậu chui “lỗ” nào? (Bài 2): TKV và những dấu hỏi về năng lực

GIA NGUYỄN• 05/03/2021 11:00

Không chỉ rúng động bởi khối lượng than lậu bị phát hiện, triệt phá, dư luận còn vô cùng quan ngại về năng lực của TKV phía sau vụ việc khai trường than lậu ở TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh…

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, mặc dù là một trong những khoáng sản thiếu yếu, trực tiếp đe dọa đến an ninh năng lượng, thế nhưng, việc quản lý hoạt động khai thác than trái phép vẫn còn “lỗ hổng”. Đáng nói, theo các chuyên gia, vụ việc khai thác than lậu vừa xảy ra tại TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh còn đặt ra yêu cầu khắc phục sự hạn chế trong quản lý về ngành địa chất, trực tiếp là Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV).

Không chỉ liên quan đến năng lực quản lý, khai thác, dư luận còn đặt nhiều dấu hỏi xung quanh năng lực quản trị của TKV nhiều năm qua.

Từ cuộc bắt tay của “nhóm lợi ích”…

Liên quan tới vụ than lậu hàng 100 nghìn tấn, trị giá khoảng 200 tỷ đồng tại khu vực vỉa Dày, Tây Khe Sim, thuộc khai trường quản lý khai thác than của Công ty than Hạ Long – TKV, phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả; lực lượng chức năng đã tạm giữ 50 người và 54 phương tiện gồm: 8 máy xúc gầu bánh xích; 2 máy xúc lật bánh xích; 2 máy khoan bánh xích; 2 máy gạt bánh xích; 36 ô-tô tải; 2 xe bồn; 2 xe ô-tô bán tải.

Không chỉ có vậy, khám xét chỗ ở, nơi làm việc của các đối tượng, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Quảng Ninh còn thu giữ 2,7 tỷ đồng tiền mặt và nhiều hồ sơ, tài liệu có liên quan.

Theo kết quả điều tra ban đầu xác định, một số doanh nghiệp tư nhân và cá nhân bên ngoài đã thông đồng với cán bộ thuộc Công ty than Hạ Long, Công ty than Khe Sim… lợi dụng danh nghĩa thực hiện hợp đồng bốc xúc đất đá để khai thác trái phép với quy mô lớn, chiếm đoạt than một cách công khai nhằm thu lợi bất chính. Ngay sau đó, lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh đã ra các Quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với 12 bị can về hành vi “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.

Sự việc trên không chỉ gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý tài nguyên, khoáng sản của các đơn vị liên quan, mà còn khiến dư luận không khỏi hoài nghi về một cuộc bắt tay của “nhóm lợi ích”, khi chính cán bộ của những đơn vị thành viên TKV đều góp mặt, trong chính khai trường quản lý khai thác của đơn vị trực thuộc Tập đoàn.

Cho tới khoản nợ “khủng” đang hiện hữu

Mặc dù tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2020, triển khai nhiệm vụ năm 2021, ông Đặng Thanh Hải - Tổng giám đốc TKV cho biết, năm 2020, doanh thu toàn Tập đoàn đạt 123.425 tỷ đồng; nộp Ngân sách Nhà nước 19.500 tỷ đồng; lợi nhuận đạt gần 3.000 tỷ đồng.

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu hợp nhất toàn Tập đoàn các công ty là 1,96 lần, giảm 0,76 lần so với đầu nhiệm kỳ (năm 2016); trong đó, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu của Công ty mẹ-TKV là 1,2 lần, giảm 0,78 lần so với đầu nhiệm kỳ, tỉ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) toàn Tập đoàn 5,85%, tăng 240% so với đầu nhiệm kỳ, tỉ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) toàn Tập đoàn 4,42%, tăng 80% so với đầu nhiệm kỳ, phát hành thành công 2.000 tỷ trái phiếu doanh nghiệp. Tổng tài sản năm 2020 là 127 nghìn tỷ đồng, tăng 2% so với năm 2019; vốn góp chủ sở hữu 35 nghìn tỷ đồng (bằng vốn điều lệ).

Thế nhưng, trên thực tế TKV vẫn đang gánh trên vai những khoản nợ “khổng lồ”, theo báo cáo tài chính hợp nhất 6 tháng đầu năm 2020 của TKV tại thời điểm 30/6/2020, tổng nợ phải trả tại TKV lên tới 90.450 tỷ đồng, tăng 7.261 tỷ đồng, tương đương 8,7% so với thời điểm đầu năm, nợ phải trả cao gấp 2,1 lần vốn chủ sở hữu của TKV.

Trong đó, nợ vay là con số rất lớn 55.365 tỷ đồng (21.765 tỷ đồng nợ ngắn hạn và 33.600 tỷ đồng nợ dài hạn), mặc dù nợ dài hạn đang giảm đáng kể nhưng nợ ngắn hạn tăng vọt từ 16.009 tỷ đồng lên 21.765 tỷ đồng. Trong khi, tiền và các khoản tương đương tiền tại TKV thời điểm đó chỉ là con số rất nhỏ so với nợ: 3.654 tỷ đồng.

Không chỉ có vậy, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XIV, Kiểm toán Nhà nước cũng đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của đơn vị này và kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.

Diễn đàn Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin!