Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Cần bảo đảm sự thống nhất với Luật Lâm nghiệp

GIA NGUYỄN• 06/03/2023 04:10

Trước những hạn chế, bất cập, chồng chéo, gây khó khăn khi triển khai trong thực tiễn, nhiều ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần bảo đảm sự thống nhất với Luật Lâm nghiệp…

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Băn khoăn quy định cho tặng, thừa kế bất động sản với kiều bào

Theo đó, mặc dù đất rừng và rừng có mối quan hệ mật thiết với nhau, rừng là tài nguyên, tài sản gắn liền với đất lâm nghiệp nhưng bị phân tách và được điều chỉnh bằng hai luật khác khau (Luật Đất đai và Luật Lâm nghiệp), nên đã dẫn đến không ít khó khăn trong quá trình tổ chức triển khai do có sự bất cập, thậm chí mâu thuẫn trong một số quy định của hai luật.

Mặc dù Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã có những tiếp thu quan trọng nhằm bảo đảm hài hòa giữa hai luật, tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, vẫn còn một số điểm cần được nghiên cứu, tiếp thu bổ sung đầy đủ để tránh chồng chéo khi luật được ban hành.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được cho còn chưa đảm bảo tính thống nhất với Luật Lâm nghiệp - Ảnh minh họa: ITN

Cụ thể, theo TS Ngô Văn Hồng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quản trị tài nguyên vùng cao, Điều 10 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định, phân loại đất theo mục đích sử dụng, trong đó, có đất rừng sản xuất, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng thuộc đất lâm nghiệp, nhưng không đưa ra khái niệm về 3 loại đất rừng này.

“Việc không quy định rõ về khái niệm đất rừng trong Luật Đất đai mà được điều chỉnh bằng văn bản dưới luật nên hiệu lực pháp lý không cao, thậm chí có cách hiểu khác nhau về đất rừng. Điều này dẫn đến sự bất cập cơ bản trên thực tế như: Sự chênh lệch về diện tích đất rừng lâm nghiệp trong quy hoạch đất đai, quy hoạch rừng và cả trong thống kê, chênh lệch về diện tích rừng trồng giữa số liệu thống kê của các ngành ở tất cả các cấp quản lý. Do đó, Dự thảo Luật cần đưa ra khái niệm cụ thể về các loại đất rừng”, TS Ngô Văn Hồng bày tỏ.

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Quy hoạch đất phải bám sát quy hoạch giao thông, đô thị

Để đảm bảo cơ sở thực hiện khi luật được ban hành, nhiều ý kiến cho rằng, những vướng mắc, chồng chéo giữa hai luật cần sớm được giải quyết - Ảnh minh họa: ITN

Về đối tượng giao đất, giao rừng, theo TS Ngô Văn Hồng, cả Luật Lâm nghiệp và Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đều quy định giao đất gắn liền với giao rừng cho cộng đồng. Tuy nhiên, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chưa có quy định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đối tượng là cộng đồng. Điều này dẫn tới nhiều địa phương trên cả nước trong thời gian qua phải thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng cho cộng đồng vì chưa có quy định trong luật và đã gây bức xúc cho nhân dân.

Mặt khác, hiện nay còn diện tích lớn đất rừng do cộng đồng quản lý theo truyền thống mà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đây là các khu rừng có giá trị đa dạng sinh học cao và đã được quy hoạch là rừng đặc dụng. Trong khi Điều 180 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chỉ quy định, giao rừng đặc dụng là rừng tín ngưỡng cho cộng đồng, các trường hợp khác không quy định. Thực tế cộng đồng đang quản lý các khu rừng đặc dụng này theo truyền thống hoàn toàn tự nguyện, ví như: bảo vệ voọc gáy trắng, cua đá, rừng lim, rừng săng lẻ... để bảo vệ môi trường và bảo vệ tài sản cho thế hệ mai sau.

Cũng theo TS Ngô Văn Hồng, về nội dung cho thuê đất rừng đặc dụng và phòng hộ, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) (Điều 122, 123) quy định UBND cấp tỉnh quyết định cho tổ chức kinh tế thuê đất rừng đặc dụng và phòng hộ thuộc khu vực được kết hợp với kinh doanh cảnh quan, du lịch sinh thái - môi trường dưới tán rừng. Trong khi đó, Luật Lâm nghiệp (Điều 17) không quy định cho tổ chức kinh tế thuê rừng đặc dụng.

“Như vậy, có sự khác biệt cả về thẩm quyền và loại hình thuê đất rừng giữa hai luật. Bởi, nếu căn cứ theo Luật Đất đai, UBND cấp tỉnh sẽ cho “tổ chức kinh tế” thuê đất rừng đặc dụng, trên đó có rừng, trái với Luật Lâm nghiệp, có thể dẫn đến phức tạp trong quản lý tài nguyên rừng”, TS Ngô Văn Hồng bày tỏ.

Còn theo GS.TS Phạm Văn Điển - Hiệu trưởng Trường Đại học Lâm nghiệp cho biết, hiện có một số quy định chưa thống nhất giữa Luật Đất đai và Luật Lâm Nghiệp như: Thẩm quyền quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, sử dụng đất thì hiện nay chúng ta đang cần phải có cái so sánh đối chiếu để tạo ra sự thống nhất giữa hai luật. Luật cần phải bổ sung người đại diện khi có quy định về tích tụ tài sản lâm nghiệp ở trên đất…

Bên cạnh những ý kiến đã nêu, trước đó, không ít chuyên gia cũng cho rằng, Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tác động đến 7 luật chuyên ngành trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, gồm các Luật: Lâm nghiệp, Trồng trọt, Đê điều, Phòng, chống thiên tai, Chăn nuôi, Thủy sản và Thủy lợi. Để đảm bảo cơ sở thực hiện, giải quyết được các vướng mắc, chồng chéo hiện nay của Luật Đất đai với các Luật chuyên ngành, đề nghị việc sửa Luật cần phải tiệm cận, thống nhất với các Luật chuyên ngành khác khi áp dụng nguyên tắc pháp luật tại Điều 4 của Dự thảo.