Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Giúp khai thác hiệu quả nguồn lực đất nông nghiệp

Bài: GIA NGUYỄN - Ảnh: QUỐC TUẤN• 01/03/2023 04:00

Với nhiều quy định mang tính đột phá, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo động lực phát triển mạnh mẽ, giúp khai thác hiệu quả nguồn lực từ đất nông nghiệp…

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Cần công khai, minh bạch về định giá đất

Theo đó, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có nhiều điểm mới liên quan đến lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, như quy định việc mở rộng hạn mức nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân; Quy định tích tụ, tập trung đất đai, cơ chế góp quyền sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp quy mô lớn… Đây được cho là hai trong nhiều điểm mới của Dự thảo lần này với kỳ vọng giúp khai thác hiệu quả nguồn lực từ đất đai, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho lĩnh vực nông nghiệp…

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có nhiều điểm mới liên quan đến lĩnh vực sản xuất nông nghiệp - Ảnh minh họa

Đáng nói, Dự thảo Luật (sửa đổi) lần này cũng bổ sung quy định về thời hạn sử dụng đất và hạn mức sử dụng đất nông nghiệp được quy định tại Chương XII, quy định chế độ sử dụng các loại đất. Đối tượng được nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp được mở rộng cho phép tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp (Điều 213). Bổ sung quy định về các hình thức tập trung, tích tụ đất đai cho sản xuất nông nghiệp, cơ chế góp quyền sử dụng đất, điều chỉnh lại quyền sử dụng đất đối với các dự án tập trung đất nông nghiệp; chính sách khuyến khích tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thực hiện tập trung đất để sản xuất nông nghiệp.

Đánh giá về nội dung đã nêu, nhiều chuyên gia cho rằng, đây là quy định hợp lý. Bởi, hiện nhận thức của người dân về tích tụ, tập trung đất đai còn chưa đầy đủ, tâm lý sợ mất đất khiến người dân không cho doanh nghiệp, hộ sản xuất thuê mặc dù không có nhu cầu sử dụng, hoặc cho thuê thời hạn hợp đồng ngắn. Bên cạnh đó, chính sách đất đai với thời hạn và hạn điền chưa phù hợp cũng khiến cho chủ thể có nhu cầu sản xuất kinh doanh nông nghiệp công nghệ cao khó tiếp cận.

“Chính vì thế, nếu Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được thông qua, sẽ khắc phục được tình trạng nông dân giữ đất rồi bỏ hoang trong khi doanh nghiệp thiếu đất sản xuất, kinh doanh; khuyến khích được nông dân góp vốn bằng ruộng đất vào doanh nghiệp”, các chuyên gia kỳ vọng.

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Nên làm rõ về quyền sử dụng đất trong hộ gia đình

Trong đó, bổ sung quy định về thời hạn sử dụng đất và hạn mức sử dụng đất nông nghiệp được quy định tại Chương XII - Ảnh minh họa

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa - Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, đây là một trong những điểm mới rất tiến bộ, tạo được sự đồng tình, ủng hộ cao của đại đa số cử tri. Ở Đồng Tháp, đoàn Đại biểu Quốc hội cũng từng tổ chức nhiều hội nghị lấy ý kiến nhân dân về vấn đề này và được nhân dân rất đồng tình, đặc biệt là người dân vùng sâu, vùng xa, người có nhiều ruộng vườn.

Đồng thời phân tích, quy định mới sẽ tạo điều kiện cho những doanh nghiệp và những cá nhân có đủ khả năng về kinh tế nhưng không trực tiếp canh tác có thể mua được đất nông nghiệp để có thể thành lập công ty hoặc làm nông nghiệp công nghệ cao, phát triển diện tích nông nghiệp rộng lớn, cánh đồng mẫu lớn để phát triển kinh tế nông nghiệp.

Đồng tình với quan điểm đã nêu, nhiều chuyên gia cũng nhận định, việc cho phép các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa sẽ huy động được các tổ chức, cá nhân có tiềm lực đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, qua đó phát huy tối đa được hiệu quả sử dụng đất trồng lúa.

Còn theo chuyên gia nông nghiệp - Hoàng Trọng Thuỷ, những điều chỉnh này nếu được thông qua và thực thi đầy đủ sẽ góp phần tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển nông nghiệp.

“Khi chúng ta mở rộng hạn điền, giao dịch đất của người nông dân và với nền nông nghiệp sẽ được tăng lên và mở rộng được diện tích sẽ là động lực lớn nhất”, ông Thủy bày tỏ.

Bên cạnh những kỳ vọng, góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhiều ý kiến cũng cho rằng, quy định mới phải vừa tạo điều kiện để người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch nhưng cũng đồng thời bảo đảm kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là đất trồng lúa. Trong đó, cần có đánh giá kỹ các tác động của quy định này đối với đời sống và sản xuất của người dân, không để nông dân thiếu đất sản xuất, ảnh hưởng đến vấn đề đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Đồng thời, cần phải có biện pháp tăng cường công tác quản lý Nhà nước để tránh tình trạng cá nhân lợi dụng chính sách thu gom đất nhằm mục tiêu đầu cơ, không nhằm mục đích sản xuất nông nghiệp.

Chia sẻ về những quan ngại đã nêu, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, để ngăn chặn nguy cơ này không phải quá khó.

Theo vị chuyên gia này, quy định rất rành mạch, rõ ràng. Anh không được chuyển mục đích khác để làm những việc sai mục đích. Nếu nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp quá 36 tháng mà không sản xuất, không canh tác thì Nhà nước sẽ thu hồi lại. Ngoài ra, còn có cơ chế kiểm soát là giao cho chính quyền địa phương, giao cho UBND cấp xã, UBND cấp huyện, rồi các ngành, UBND tỉnh thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất nông nghiệp của từng đối tượng. Nếu sử dụng sai mục đích thì phải xử phạt và báo cáo cho cơ quan chuyên môn thu hồi lại diện tích đất.