Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Cần ngăn chặn việc tùy tiện điều chỉnh quy hoạch

Bài & Ảnh: GIA NGUYỄN• 24/02/2023 04:00

Xoay quanh nội dung Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), nhiều ý kiến cho rằng, việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong các quy định được đề xuất quá rộng, thiếu cụ thể, dễ bị lợi dụng…

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Đánh thuế tài sản phải phân định và có cơ chế rõ ràng

Theo đó, trong quá trình lấy ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), một trong những nội dung nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận đó là vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Theo đó, mối quan tâm này xuất phát từ những tồn tại thời gian qua khi không ít trường hợp quy hoạch bị điều chỉnh tùy tiện vì lợi ích nhóm. Do đó, các chuyên gia cho rằng, Luật Đất đai (sửa đổi) lần này cần phải quy định chặt chẽ hơn để ngăn chặn tình trạng này.

một trong những nội dung nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận đó là vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất - Ảnh minh họa

Một trong những nội dung tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận đó là vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất - Ảnh minh họa

Cụ thể, theo Điều 71 Dự thảo Luật (sửa đổi), quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có thể được điều chỉnh do biến đổi bất thường của tình hình kinh tế xã hội làm hạn chế nguồn lực thực hiện; hoặc do phát triển của khoa học công nghệ làm thay đổi cơ bản việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất…

Đánh giá về nội dung đã nêu, GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ và pháp luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là quá rộng. Bởi, thực trạng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất những năm qua thường xuyên bị điều chỉnh, thiếu ổn định, trong đó, không ít trường hợp có lợi ích nhóm.

Vì vậy, GS.TS Trần Ngọc Đường đề nghị, Ban soạn thảo quy định chặt chẽ nội dung này trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Theo đó, thẩm quyền thay đổi quy hoạch cấp tỉnh phải được cơ quan quy hoạch cấp quốc gia cho phép và thẩm quyền thay đổi quy hoạch cấp quận/huyện phải do cấp tỉnh quyết định, tránh “cấp nào tự thay đổi, điều chỉnh quy hoạch cấp đó”.

>> Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Cần giải thích rõ ràng, thuyết phục về thu hồi đất

Theo chuyên gia, việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong các quy định được đề xuất quá rộng, thiếu cụ thể, dễ bị lợi dụng - Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, về quy định việc lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất thực hiện ở 3 cấp gồm quốc gia, tỉnh, huyện; tiến hành từ trên xuống… GS.TS Trần Ngọc Đường cũng cho rằng, nội dung này chưa hợp lý, vì việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải làm từ dưới lên mới sát thực tế và khả thi.

“Tôi đề nghị ban soạn thảo xem xét lại thẩm quyền thu hồi đất; định giá đất thu hồi, bởi đây là những vấn đề rất nóng trong thực tế, cần quy định chặt chẽ”, ông Đường nhấn mạnh.

Dẫn báo cáo của Đoàn giám sát Ủy ban thường vụ Quốc hội, ông Lưu Bình Nhưỡng - Phó ban Dân nguyện cho biết, tỷ lệ đơn thư liên quan đến đất đai khoảng 70% tổng đơn thư hàng năm. Nguyên nhân chủ yếu là do quy hoạch thiếu tầm nhìn, quy hoạch cảm tính, quy hoạch sau điều chỉnh quy hoạch trước.

“Một số nơi quy hoạch sử dụng đất để tăng thu ngân sách hoặc phát triển dự án của địa phương mà chưa quan tâm đến tác động lâu dài”, ông Nhưỡng chia sẻ.

Từ đó, ông Nhưỡng kiến nghị, Ban soạn thảo cần quy định rõ việc quy hoạch sử dụng đất phải bảo đảm tầm nhìn dài hạn, có thể hàng trăm năm, không nên hạn chế thời hạn quy hoạch dưới 50 năm và phải dựa trên cơ sở khoa học, đánh giá tác động toàn diện. Quy hoạch cần đáp ứng không gian phát triển cũng như bảo đảm đời sống của người dân, gìn giữ những giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống của dân tộc và gắn với quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước.

Bên cạnh những ý kiến đã nêu, góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), xoay quanh nội dung về quy hoạch, PGS.TS Doãn Minh Tâm - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải cho rằng, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ùn tắc giao thông là từ khâu quy hoạch đã không tính toán hợp lý. Hà Nội có tám tuyến đường chính thường xuyên bị tắc. Các tuyến đường này có tổng chiều dài bằng 10% tổng chiều dài của đường đô thị Hà Nội, nhưng có tới 90% lưu lượng xe đổ về, nên ùn tắc tất yếu xảy ra. Do vậy, quy hoạch là một vấn đề cần đặt ra, để có hướng dẫn trong quy định của Luật Đất đai.

Còn theo TS Nguyễn Hồng Hạnh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kiến trúc xây dựng và Đô thị, cần bổ sung một điều quy định chung về “cơ sở lập quy hoạch sử dụng đất” trước các quy định của Điều 60 về Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

“Tại khoản 1, Điều 60 cần làm rõ việc “phân bổ nhu cầu sử dụng đất của các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất” được xác định căn cứ từ những cơ sở nào? Điều này để tránh tình trạng các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất và quy hoạch sử dụng đất các cấp sẽ phải điều chỉnh, sau khi các ngành, lĩnh vực được cấp thẩm quyền phê duyệt, gây lãng phí nguồn ngân sách lập quy hoạch cũng như tổ chức thực hiện quy hoạch”, bà Hạnh phân tích.

Cũng theo bà Hạnh, tại Điều 60, các cụm từ “liên kết vùng”, “liên kết vùng kinh tế - xã hội” cần được xem xét tính phù hợp về lý thuyết và thực tiễn trong nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Tại điểm b Khoản 1 Điều 63, căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia là “Nhu cầu và khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương và tiềm năng đất đai”, nhu cầu này phải được xác định từ quy hoạch của các ngành, lĩnh vực và địa phương. Do vậy, làm rõ quy định về sự phối hợp giữa các quy hoạch ngành, lĩnh vực, địa phương trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia.