Nhận diện “bẫy” thao túng giá chứng khoán

GIA NGUYỄN thực hiện• 05/05/2023 17:00

Mặc dù pháp luật đã có quy định khá rõ ràng và đầy đủ các hành vi thao túng thị trường chứng khoán, tuy nhiên, nạn thao túng giá chứng khoán vẫn vô cùng nhức nhối thời gian qua…

>>"Sóng" từ nhiệm tại các doanh nghiệp có lãnh đạo dính án thao túng giá chứng khoán

Đây là chia sẻ của Luật sư Tạ Anh Tuấn – Trưởng văn phòng luật sư Bách Gia luật và liên danh với Diễn đàn Doanh nghiệp.

- Nạn thao túng giá chứng khoán đã và đang ngày càng trở nên báo động khi vừa qua, liên tục các vụ án thao túng chứng khoán lớn với khối lượng giao dịch hàng nghìn tỷ đồng đã bị cơ quan chứng năng phát hiện, khởi tố điều tra và xử lý. Nguyên nhân của hiện trạng này đến từ đâu, thưa Luật sư?

Với quyết tâm xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững. Thời gian qua, Chính phủ, các bộ ngành và cơ quan chức năng đã tích cực rà soát, sửa đổi các quy định bất cập cơ chế, chính sách pháp luật. Trong đó, Luật Chứng khoán và các văn bản pháp luật liên quan đều đã quy định rõ ràng hầu hết những hành vi vi pháp luật, đặc biệt là hành vi thao túng thị trường chứng khoán.

Cụ thể, theo Điều 12 Luật Chứng khoán 2019, đã quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Trong đó, tại khoản 3, quy định cấm sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán;...

Và các hành vi đã nêu cũng được quy định là các hành vi nghiêm cấm tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP về “thao túng thị trường chứng khoán”.

Tuy nhiên, từ thực tế các vụ án đã bị cơ quan chức năng phát hiện, khởi tố điều tra và xử lý cho thấy, thủ đoạn mà các đối tượng thường sử dụng là dùng nhiều tài khoản, liên tục thực hiện giao dịch mua bán; mua, bán khối lượng lớn vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường… nhằm tạo cung cầu giả mạo, đẩy giá cổ phiếu lên cao nhiều lần so với giá trị thực để tạo ra “bẫy thao túng cổ phiếu”, thu hút nhà đầu tư ưa mạo hiểm, thích lướt sóng thiếu kinh nghiệm đầu tư.

>>Ông Đỗ Thành Nhân đã thao túng chứng khoán, "lái" cổ phiếu "họ Louis" lên đỉnh ra sao?

Để ngăn chặn thao túng cổ phiếu cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật. (Ảnh minh họa)

- Điển hình cho các hành vi đã nêu, có thể kể đến vụ án nào thời gian qua, thưa Luật sư?

Điển hình cho các hành vi thao túng cổ phiếu, có thể kể đến vụ việc xảy ra tại Louis Holdings.

Trong đó, theo hồ sơ vụ việc, Đỗ Thành Nhân - Chủ tịch Louis Holdings và Đỗ Đức Nam - Tổng giám đốc Công ty CP chứng khoán Trí Việt đã cùng nhau bàn bạc, thỏa thuận về phương án cách thức giao dịch mua, bán đẩy giá BII và TGG để bán thu lời thông qua việc sử dụng 20 tài khoản chứng khoán đăng ký tên Nhân và người thân, nhân viên.

Sau khi thống nhất về việc khớp lệnh giao dịch, số lượng, khối lượng, thời gian khớp lệnh cổ phiếu, nguồn tiền, dòng tiền luân chuyển vào các tài khoản chứng khoán để mua, bán theo kịch bản từng giai đoạn diễn biến giá cổ phiếu. Các đối tượng thực hiện các hành vi mua bán chéo, chốt giá ATC... tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá cổ phiếu TGG và BII, để thu lời bất chính.

Trong vụ việc, các đối tượng đã nhắm tới các cổ phiếu của các công ty đã niêm yết sẵn trên thị trường chứng khoán, thâu tóm cổ phần, chi phối để tạo thành nhóm “hệ sinh thái”. Theo đó, biết cổ phiếu của Công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghiệp Bảo Thư (mã chứng khoán BII) có nguy cơ hủy niêm yết do hoạt động kinh doanh yếu kém, Đỗ Thành Nhân đã thỏa thuận với Nguyễn Văn Dũng, chủ tịch hội đồng quản trị thuận chuyển nhượng công ty cho mình. Sau đó, Nhân và các cá nhân là người thân, nhân viên của mình đã mua 9 triệu cổ phiếu BII của ông Dũng…

Không chỉ vụ việc xảy ra tại Louis Holdings, hành vi sử dụng chính cổ phiếu của các công ty trong “hệ sinh thái” của mình để thao túng làm giá chứng khoán bằng thủ đoạn nâng khống vốn điều lệ lên gấp hàng nghìn lần giá trị thực để trục lợi cũng là hành vi tương tự được xác định trong nhiều vụ việc khác.

- Để ngăn chặn hành vi thao túng cổ phiếu, Luật sư có đề xuất giải pháp gì?

Để ngăn chặn thao túng cổ phiếu, theo tôi cần phải có sự nỗ lực từ nhiều phía. Với các cơ quan chức năng cần quan tâm đầu tư về nguồn lực, tăng cường hạ tầng công nghệ kỹ thuật, nhất là nguồn nhân lực, phải nâng cao kiến thức, kỹ năng cho các cán bộ chủ chốt tham gia hoạt động đấu tranh những vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán nói chung, thao túng chứng khoán nói riêng; Tăng cường phối hợp chặt chẽ, kịp thời, thường xuyên với các cơ quan chủ thể, Bộ Tài chính, các công ty chứng khoán, các chuyên gia tài chính có chuyên môn sâu trong lĩnh vực này nhằm hỗ trợ cho công tác điều tra truy vết để kịp thời phát hiện và ngăn chặn.

Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, tăng cường chế tài và xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán nói chung, thao túng chứng khoán nói riêng.
Còn với các nhà đầu tư trực tiếp tham gia vào thị trường chứng khoán, cần trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức, quy định pháp luật về chứng khoán, nắm rõ những dấu hiệu nhận biết hành vi thao túng trên thị trường chứng khoán. Cách tốt nhất để bảo vệ mình khỏi sự thao túng thị trường chứng khoán là tỉnh táo, thận trọng trong quyết định lựa chọn cổ phiếu, tránh xa hiệu ứng đám đông hoặc từ sự kêu gọi từ những nhóm nhỏ trên mạng xã hội hoặc diễn đàn internet thiếu uy tín.

- Xin cảm ơn Luật sư!