“Nhức nhối” doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm: Không để người lao động chịu khổ

Đại biểu Trần Thị Thanh Lam - Ủy viên Thường trực Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội ]• 10/06/2023 15:00

Hành vi không đóng, trốn đóng, đóng không đầy đủ bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp... tiếp tục diễn biến phức tạp, kéo dài trong nhiều năm và chưa có giải pháp mạnh mẽ để xử lý.

>>“Nhức nhối” doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm: Phân định rõ mức độ vi phạm

Tình trạng nợ BHXH, chậm đóng BHXH, BHTN còn tỷ lệ khá cao, đến nay chưa có giải pháp hữu hiệu để giải quyết căn cơ số nợ đọng chậm đóng bảo hiểm đến hết năm 2021 là 16.350 tỷ đồng; còn thu trùng 4.815 trường hợp BHXH bắt buộc; thu hơn 100.000 bảo hiểm y tế trùng giữa ngân sách Nhà nước đóng và hỗ trợ đóng; thu trùng hơn 8.000 thẻ bảo hiểm y tế; chi trùng, chi sai bảo hiểm thất nghiệp cần phải thu hồi khoảng 3.000 trường hợp.

Tồn tại từ nhiều năm chưa giải quyết được

Qua rà soát, từ năm 2016 đến năm 2021 lĩnh vực này đã chi đầu tư gần 6.900 tỷ đồng cho ứng dụng công nghệ thông tin, nhưng việc trùng lắp danh sách, bất cập trong chi các chế độ, trong theo dõi, quản lý đối tượng vẫn còn tồn tại, kéo dài, đến nay vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để. Mặc dù, đây là vấn đề nhiều năm qua các cơ quan thẩm tra, cơ quan kiểm toán đã nhiều lần khuyến nghị nhưng chưa được giải quyết.

Đặc biệt, hậu quả của hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động không thể hiện tính bức xúc “giống như kiểu cháy nhà, chết người”, nhưng đâu đó là hình ảnh của những số phận đau thương, có cả mồ hôi, nước mắt của người lao động và gia đình của họ.

Nếu chúng ta không kiên quyết xử lý thì không những mất đi tính nghiêm minh trong tuân thủ pháp luật mà cái mất lớn hơn có lẽ là niềm tin của người lao động đối với chính sách pháp luật của Nhà nước.

>>Không thể nói không có cơ sở để xử lý hình sự trốn đóng bảo hiểm

Giải quyết tận gốc vấn đề

Theo quy định, hàng tháng chủ sử dụng lao động và người lao động đều đóng BHXH, BHYT, BHTN. Sang tháng thứ hai, tháng thứ ba không đóng thì sẽ biết, tại sao cơ quan bảo hiểm xã hội không xử lý mà để kéo dài trong suốt thời gian qua?

Trách nhiệm kiểm tra, thanh tra của cơ quan quản lý Nhà nước như thế nào? Vậy, những khoản chi sai, chi trùng, nợ bảo hiểm xã hội của người lao động tồn đọng nhiều năm qua có phải là lãng phí về nguồn lực, cơ hội của hàng triệu người lao động hay không?

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi dự kiến trình Chính phủ vào tháng 6, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp Quốc hội tháng 10/2023 và thông qua tại kỳ họp giữa năm 2024.

Trách nhiệm quản lý nhà nước trong đề xuất các chính sách pháp luật, công tác phối hợp để tháo gỡ những bất cập, để chia sẻ với khó khăn của người lao động có kịp thời hay không hay vẫn từ từ nghiên cứu. Ví dụ điển hình 4.240 trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể đóng bảo hiểm bắt buộc, hay trường hợp 3.700 người lao động mượn hồ sơ thân nhân ký kết hợp đồng lao động đến bao giờ mới giải quyết, trong khi có nơi người lao động phải kiện ra tòa. Chưa kể đến việc tại sao kết dư các quỹ ngắn hạn về bảo hiểm luôn cao, có phải chính sách ban hành thiếu khả thi không?..

Các chính sách đối với người lao động hiện nay chỉ mới giải quyết phần ngọn của vấn đề. Cần quan tâm hơn đến các chính sách phòng ngừa, hỗ trợ doanh nghiệp để duy trì việc làm, tạo việc làm bền vững, hạn chế sa thải lao động, nhất là trong thời điểm này, Chính phủ đang trong quá trình xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm (sửa đổi). Vì vậy, làm tốt nhiệm vụ này cũng chính là tiền đề, cơ sở vững chắc để chính sách pháp luật thật sự đi vào đời sống của người dân.

Đặc biệt, Chính phủ cần sớm đưa ra các quy định về trách nhiệm pháp luật đối với các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ đã được giao nếu xảy ra tình trạng nợ, chậm ban hành văn bản hướng dẫn tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn.