Đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Liệu có "lỡ hẹn" lần thứ 11?

CẨM ANH• 23/07/2021 05:00

Liệu Bộ GTVT có bàn giao đường sắt Cát Linh-Hà Đông cho TP Hà Nội trong 1-2 tuần tới như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính?

Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vẫn đang chờ đợi để được đưa vào vận hành

Trong văn bản Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) gửi Hội đồng Kiểm tra Nhà nước liên quan đến Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, mặc dù dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vẫn còn một số tồn tại song không ảnh hưởng đến khả năng chịu lực, tuổi thọ, công năng của công trình.

Bên cạnh đó, công trình cũng đảm bảo đủ điều kiện khai thác an toàn. Điều này được thể hiện qua việc Tư vấn ACT đã đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống cho Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Dù đưa ra 16 khuyến cáo nhưng Tư vấn ACT vẫn khẳng định dự án đủ điều kiện an toàn đưa vào vận hành khai thác. Đối với những khuyến cáo của Tư vấn ACT, Bộ GTVT khẳng định, một số nội dung đã được khắc phục, một số sẽ được hoàn thiện khi đưa vào vận hành thương mại.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông vẫn chưa thể đưa vào khai thác do chưa được Hội đồng Kiểm tra Nhà nước phê duyệt. Vì một số lý do, Hội đồng trên vẫn chưa họp để đưa ra đánh giá với tuyến đường sắt đô thị này, nên chưa đủ điều kiện đưa vào khai thác. Đây chính là "nút thắt" lớn nhất và gần như duy nhất còn tồn tại ở dự án này.

Trước đó, hệ thống đường sắt Cát Linh – Hà Đông chưa được đưa vào vận hành do sự chênh lệch trong việc đánh giá theo tiêu chuẩn châu Âu hay châu Á. Được biết, dự án đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông thực hiện phần lớn theo tiêu chuẩn của Trung Quốc bao gồm từ thiết kế, thi công, nghiệm thu tới vận hành khai thác. Trong khi đó, Tư vấn ACT lại đánh giá theo tiêu chuẩn châu Âu nên mới xảy ra sự “lệch pha” giữa tiêu chuẩn.

Có nhiều chồng chéo trong quá trình kiểm định dẫn đến việc trì hoãn vận hành dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông

Thêm vào đó, một vấn đề nữa ảnh hưởng đến tiêu chí đánh giá đó là vấn đề thời gian thì công của dự án. Theo đó, dự án được phê duyệt thiết kế từ năm 2010-2011, trong khi một số nội dung được Tư vấn ACT đánh giá theo công nghệ hiện nay, tức là sau 10 năm, nên sẽ có những bất cập bởi mức độ phát triển của công nghệ rất nhanh.

Theo các chuyên gia giao thông nhận định, việc đánh giá an toàn hệ thống cho các dự án đường sắt đô thị chưa có một bộ tiêu chuẩn thống nhất trên thế giới. Do đó, việc giải quyết vướng mắc về vấn đề “tiêu chuẩn Trung Quốc” và “tiêu chuẩn châu Âu” tại dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông một cách máy móc, rập khuôn sẽ khó để tuyến đường này được đưa vào vận hành trong thời gian tới

Bên cạnh đó, như PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế đã từng chỉ ra, điều quan trọng là dự án khai thác phải an toàn. “Xét cho cùng thì những tiêu chuẩn được đưa ra cũng chỉ để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân khi đi tàu điện. Thế nên chỉ cần đảm bảo tàu chạy an toàn tuyệt đối là được”.

Chuyên gia này cũng cho rằng, tại dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, Bộ GTVT là chủ đầu tư, cơ quan quản lý Nhà nước chịu trách nhiệm cao nhất. Khi Bộ khẳng định dự án đảm bảo an toàn, đủ điều kiện để khai thác thương mại thì không phải không có cơ sở.

Mặc dù dự án Cát Linh – Hà Đông là công trình đường sắt đô thị đầu tiên được triển khai xây dựng tại Việt Nam với yếu tố mới, đặc thù, phức tạp về công nghệ và tổ chức vận hành, chưa có công trình tiền lệ, và cần được kiểm tra, nghiên cứu hồ sơ, kinh nghiệm quốc tế và đánh giá một cách thận trọng, kỹ lưỡng cũng như toàn diện nhất trước khi bàn giao. Tuy nhiên, với 10 lần “lỡ hẹn" với người dân Hà Nội, liệu đến lúc chính thức được đưa vào vận hành, dự án sẽ thu hút được lượng khách như đã đề ra, hay sẽ đi vào con đường của BRT?