“Trò chơi Pac-Man” của những gã khổng lồ

THÁI HIỆP• 28/09/2021 04:28

Kể từ đầu năm, các công ty công nghệ đã đạt kỷ lục 9.222 giao dịch mua các công ty khởi nghiệp trị giá dưới 1 tỷ USD

Các công ty công nghệ lớn nhất thế giới đang thâu tóm các đối thủ nhỏ hơn với một tốc độ “vũ bão” chưa từng thấy, trong bối cảnh các chính trị gia và cơ quan quản lý Hoa Kỳ đang “nhòm ngó” các giao dịch “thiếu minh bạch”.

Dữ liệu từ Refinitiv do Financial Times phân tích cho thấy các công ty công nghệ đã chi ít nhất 264 tỷ USD để mua lại các đối thủ tiềm năng trị giá dưới 1 tỷ USD kể từ đầu năm 2021 - gấp đôi kỷ lục trước đó vào năm 2000 trong thời kỳ bùng nổ dotcom.

"Những thương vụ này diễn ra trong bối cảnh Nhà Trắng, các nhà quản lý và các thành viên Quốc hội gia tăng mức độ giám sát với nhiều cáo buộc chống lại các công ty công nghệ lớn — đặc biệt là Apple, Facebook, Google, Amazon và Microsoft — về các vấn đề cạnh tranh và lợi ích của người dùng", Financial Times phân tích.

Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ đang điều tra các thương vụ mua lại Instagram và WhatsApp đã hoàn thành từ lâu của Facebook, và tổ chức này đã cảnh báo rằng họ có thể xem xét kỹ lưỡng các giao dịch khác ngay cả khi chúng đã hoàn tất. Ủy ban có quyền hủy bỏ các giao dịch được cho là bất hợp pháp và ngăn chặn những động thái tương tự trong tương lai.

Ủy ban tuần trước đã công bố kết quả của một nghiên cứu về hoạt động sáp nhập công nghệ từ năm 2010 đến năm 2019, một thập kỷ “điên cuồng” trong đó các công ty mua lại các đối thủ nhỏ với tốc độ nhanh chóng.

Lina Khan, Chủ tịch FTC, cho biết nghiên cứu này “nhấn mạnh sự cần thiết của chúng tôi để kiểm tra chặt chẽ các yêu cầu báo cáo… và xác định các khu vực mà FTC có thể đã tạo ra các lỗ hổng để các công ty khai thác.”

Hiện nay, các giao dịch có giá trị dưới 92 triệu USD không cần phải báo cáo cho các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ.

Phân tích dữ liệu của FT cho thấy rằng bất chấp những cảnh báo như vậy, hoạt động giao dịch đã tăng tốc độ kể từ khi kết thúc khung thời gian của báo cáo. Kể từ đầu năm, các công ty công nghệ đã đạt kỷ lục 9.222 giao dịch mua các công ty khởi nghiệp trị giá dưới 1 tỷ USD, cao hơn khoảng 40% so với mức 2000.

Barry Lynn, giám đốc của Viện Thị trường Mở có trụ sở tại Washington, cho biết: “Điều này hoàn toàn có thể lường trước được - trong thời kỳ khó khăn, các công ty vốn đã vững vàng lại càng cố thủ hơn nhiều. Những giao dịch kiểu này sẽ càng gia tăng sức mạnh của các tập đoàn lớn. Nó làm tăng quyền lực của họ đối với những người làm việc cho họ, đối với thị trường vốn và các nhà đầu tư, và nó ngăn chặn sự cạnh tranh có thể mang lại đổi mới".

Các vụ mua bán và sáp nhập công nghệ ở mọi quy mô đã đạt mức cao mới vào năm 2021, một phần là do các công ty tăng cường sức mạnh khi hàng triệu người sử dụng mạng và thương mại điện tử trong bối cảnh đại dịch.

Nghiên cứu của FTC tiết lộ rằng Apple, Facebook, Amazon, Google và Microsoft từ tháng 1 năm 2010 đến tháng 12 năm 2019 đã thực hiện 819 thương vụ mua lại không được đăng ký do không đáp ứng các yêu cầu báo cáo. Ngoài quy mô của giao dịch, các trường hợp miễn trừ khác có thể bao gồm các giao dịch xuyên biên giới mà người mua không có được quyền kiểm soát.

Khan cho biết nghiên cứu này nhấn mạnh cách các công ty công nghệ lớn sử dụng việc mua lại các công ty khởi nghiệp một cách có hệ thống để loại bỏ các đối thủ cạnh tranh trong tương lai.

“[Nghiên cứu] nắm bắt mức độ mà các công ty này đã dành nguồn lực để mua lại các công ty khởi nghiệp, danh mục bằng sáng chế và toàn bộ đội ngũ các nhà công nghệ — và cách họ có thể làm như vậy phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng tôi,” Chủ tịch FTC nói.

Theo dữ liệu của Refinitiv, các giao dịch trị giá dưới ngưỡng báo cáo 92 triệu USD cũng đạt mức cao nhất mọi thời đại trong năm nay, với 66 tỷ USD được chi để tiếp quản tài sản ở loại quy mô này, thông qua 8.451 giao dịch - tăng 35% so với một năm trước đó.

Microsoft, tập đoàn điện toán từ phần mềm đến đám mây, là công ty mua lại nhiều công ty nhỏ nhất trong số năm công ty được nêu trong báo cáo với chín giao dịch dưới ngưỡng báo cáo. Công ty do Bill Gates thành lập cũng đã thực hiện một số giao dịch lớn hơn, bao gồm cả việc tiếp quản công ty tiên phong công nghệ giọng nói Nuance với giá 16 tỷ USD.

Thương vụ mua lại nhiều thứ hai trong danh mục là Amazon, gã khổng lồ thương mại điện tử, với tám giao dịch. Công ty của Jeff Bezos cũng kiếm được một thương vụ “khủng” khi mua hãng phim huyền thoại MGM với giá 8,45 tỷ USD.

Báo cáo của FTC được đưa ra trong bối cảnh cuộc chiến nhằm chuyển đổi chế độ chống độc quyền của Mỹ do chính quyền Biden cũng như cơ quan quản lý dẫn đầu, vốn đã có được sức mạnh mới dưới thời Khan, hiện là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất đi đầu trong phong trào cạnh tranh công bằng của Washington.

Nghiên cứu này đến sau một sắc lệnh được Joe Biden ký vào tháng 7 nhằm hạn chế sức ảnh hưởng của doanh nghiệp lớn bằng cách loại bỏ các hành vi chống cạnh tranh. Lệnh này, bao gồm các lĩnh vực từ công nghệ và giao thông vận tải đến chăm sóc sức khỏe và ngân hàng, là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của chính quyền Biden nhằm giải quyết sự tập trung quyền lực của công ty trong một số ngành.

Theo báo cáo của FTC, Apple, Facebook, Amazon, Google và Microsoft đã thực hiện 616 thương vụ mua lại trị giá hơn 1 triệu USD, hơn 75% trong số đó bao gồm các điều khoản không cạnh tranh đối với những người sáng lập và nhân viên chủ chốt của các công ty mục tiêu. Ít nhất 40% các giao dịch có liên quan đến các công ty chỉ mới thành lập chưa tới 5 năm.

Rebecca Kelly Slaughter, một ủy viên của FTC, cho biết: “Những thương vụ mua bán kiểu này giống như trò chơi Pac-Man. Mỗi vụ sáp nhập riêng lẻ, được nhìn nhận một cách độc lập, dường như không có tác động đáng kể, nhưng hàng trăm thương vụ gộp lại có thể mang đến sức mạnh khổng lồ cho doanh nghiệp".

Apple, Facebook, Amazon, Google và Microsoft từ chối bình luận.