Xe điện “phanh” lại

QUÂN BẢO• 15/11/2023 05:01

Từ Mỹ đến Nhật Bản, các nhà sản xuất xe hơi hàng đầu đang nối đuôi nhau hoãn lại các khoản đầu tư lớn cho sản xuất xe điện sau một thời gian đầu tư ồ ạt.

>>Lúng túng phát triển trạm sạc, xe điện gặp khó

Những năm gần đây, những doanh nghiệp xe hơi nổi tiếng của Mỹ thực hiện rất nhiều dự án, tiêu tốn hàng tỷ đô vào sản xuất xe điện. Đây được xem là chiến lược đúng đắn, đặc biệt khi chính quyền Mỹ tung các gói viện trợ tài chính khuyến khích xe điện. Mục đích của Mỹ là muốn đẩy xe điện chiếm một nửa tổng lượng xe hơi bán ra tính đến năm 2023.

Tuy nhiên động thái mới nhất của những nhà sản xuất xe hơi hàng đầu nước Mỹ lại không còn đi theo con đường này. GM, Ford, thậm chí cả Tesla, đều tuyên bố hoãn các khoản đầu tư vào các mẫu xe điện và các nhà máy. Lý do vì doanh số bán hàng chậm hơn kỳ vọng và nỗi lo về tài chính khi các dự án xe điện đều tiêu tốn rất nhiều tiền.

Cụ thể, GM từ bỏ mục tiêu sản xuất 400.000 xe điện vào mùa hè năm 2024, đồng thời hoãn kế hoạch tung ra các mẫu xe điện mới để cân nhắc lại vấn đề tài chính.

Trong khi đó, Ford cũng chưa vội thực hiện kế hoạch đầu tư 12 tỷ USD vào các nhà máy xe điện. Họ cho rằng khách hàng vẫn đang chần chừ khi mua xe điện.

Còn Tesla, doanh nghiệp chiếm một nửa tổng doanh số xe điện của nước Mỹ, có thể trì hoãn việc xây dựng nhà máy trị giá 1 tỷ USD tại Mexico. Theo các thông tin ghi nhận, mặc dù đã giảm giá nhưng doanh số quý 3 của Tesla vẫn giảm so với quý 2.

Về bức tranh toàn cảnh. Trong quý trước, doanh số bán xe điện tại Mỹ tăng 50% so với một năm trước, tăng nhanh hơn mọi loại xe hơi khác (như xe xăng, xe hybrid), chiếm 8% tổng xe hơi mới được bán ra.

Mặc dù vậy con số này chưa đủ đáp ứng các nhà đầu tư. Họ kỳ vọng một kết quả lớn hơn để chắc chắn rằng số tiền bỏ ra cho xe điện là khoản làm ăn có lợi. Thế nhưng trên thực tế, doanh số xe điện dần hạ nhiệt, bất chấp việc các hãng xe hạ giá và liên bang cung cấp các khoản ưu đãi mua xe điện.

Trước tình hình này, các công ty xe hơi cho biết họ vẫn cam kết dần chuyển đổi sang xe điện. Tuy nhiên sự cạnh tranh gay gắt đã kéo giá xe điện đi xuống. Điều này khiến các hãng xe không kiếm đủ lợi nhuận. Nhu cầu xe điện mạnh cũng không bù đắp được phần thiếu hụt này.

Một điều đáng chú ý, cho đến nay ở Mỹ chỉ mình Tesla là bên sản xuất và kinh doanh xe điện có lãi. Hồi quý trước, họ giảm giá 25% và lợi nhuận cũng bị giảm 44%.

Tình hình đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Với các công ty xe hơi, giảm giá liên tục có thể khiến ván cược của họ sụp đổ. Còn với người mua, giá xe điện (và lãi suất cho vay) vẫn quá cao, dù chính phủ có trợ giá. Giá trung bình một chiếc xe điện ở Mỹ (tính trong tháng 10) là 51.000 USD.

Đó là những gì xảy ra đối với thị trường xe điện của Mỹ. Còn tại Nhật Bản, các hãng vốn khá chậm rãi trong các dự án xe điện như Toyota, Honda, Nissan lại dự báo lợi nhuận khả quan cho năm tài chính hiện tại vì doanh số bán hàng tăng mạnh.

Lợi nhuận của Toyota và Nissan tăng gấp đôi trong giai đoạn tháng 4 đến tháng 9 so với một năm trước, trong khi Honda đạt mức tăng trưởng 54% trong nửa đầu năm. Nissan thậm chí nâng triển vọng lợi nhuận cả năm lên 4,1 tỷ USD, vượt kỳ vọng của các nhà phân tích. Mazda nâng triển vọng tăng trưởng thêm 10%, còn cổ phiếu Suzuki đã lên cao nhất trong 5 năm qua.

Các nhà sản xuất xe hơi Nhật Bản từ lâu đã khẳng định con đường giảm khí thải carbon không chỉ phụ thuộc vào xe điện chạy bằng pin. Và kết quả hiện thời cho thấy chiến lược của họ vẫn đang đúng hướng.

Những động thái của các nhà sản xuất xe điện ở Mỹ và Nhật Bản cho thấy thị trường xe điện đang chững lại. Dĩ nhiên, các công ty Mỹ vẫn sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu điện khí hóa của họ. Còn các công ty Nhật Bản đến một lúc nào đó cũng phải làm xe điện nếu muốn giữ được thị phần ở các thị trường lớn, chẳng hạn Trung Quốc. Thế nhưng tình hình hiện giờ đang chứng minh rằng việc chuyển đổi sang xe điện sẽ mất nhiều thời gian hơn vẫn tưởng và đòi hỏi thêm nhiều sự kiên nhẫn.