Xây dựng đội tàu vận tải biển Quốc gia: Nghịch lý vận tải biển Việt Nam

NGUYỄN CHUẨN• 19/03/2022 15:21

Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu hàng năm tăng khoảng 14 – 20% thế nhưng thị phần vận tải biển của đội tàu biển trong nước lại cảng giảm.

>>Xây dựng đội tàu vận tải biển Quốc gia: Đội tàu biển xứng với tiềm năng kinh tế biển

LTS: Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT chỉ đạo nghiên cứu cơ chế phát triển đội tàu quốc tế, tăng sự chủ động cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam.

Năm 2021 mặc cho đại dịch COVID-19 hoành hành, khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn cán mốc trên 700 triệu tấn, tăng 2% so năm 2020. Trong đó, hàng container ước đạt gần 24 triệu TEU, tăng 6% so cùng kỳ năm trước.

Thế nhưng, trong “miếng bánh” khổng lồ ấy, các doanh nghiệp vận tải biển trong nước chưa giành nổi 6% thị phần. Và nghịch lý là khi phần vận tải biển tuyến quốc tế của đội tàu vận tải biển Việt Nam đang có xu hướng giảm, thì đội tàu mang cờ nước ngoài thuộc sở hữu chủ tàu Việt Nam lại có xu hướng tăng. Tính đến hết năm 2021, đội tàu mang cờ quốc tịch nước ngoài thuộc sở hữu doanh nghiệp Việt Nam là 166 tàu, chiếm khoảng 15% về số lượng và 24% về trọng tải so tổng đội tàu treo cờ quốc tịch Việt Nam.

Công ty Cổ phần vận tải biển Việt Nam (Vosco) từng là người hùng của ngành vận tải biển thập niên 80 thế kỷ trước, thế nhưng hiện nay đội tàu của doanh nghiệp này dừng ở mức 13 chiếc. Thậm chí, hoạt động chính của đơn vị này vẫn là cho thuê tàu.

Lý do đầu tiên ở sự tụt lùi trong vận tải biển được nhận định bởi “lực bất tòng tâm”. Theo ông Thân Đức Việt – TGĐ công ty May 10 cho rằng thế giới đang phát triển cỡ tàu lớn hơn để tối ưu hóa chi phí thì doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ đầu tư được tàu container có sức chở trung bình khoảng 800 TEU, tàu lớn nhất cũng chỉ gần 1.800 TEU. Còn các đối thủ cạnh tranh của chúng ta đã phát triển loại tàu container có sức chở hơn 20.000 TEU. Không chỉ vậy, đội tàu biển Việt Nam hầu hết là tàu đã qua sử dụng được doanh nghiệp đầu tư mua lại trước năm 2008, nhiều tàu công nghệ cũ, khó cạnh tranh được đội tàu thế hệ mới của các doanh nghiệp nước ngoài.

Được biết, Bộ Giao thông vận tải đang nghiên cứu, kiến nghị cấp có thẩm quyền sớm ban hành những chính sách khuyến khích để chủ tàu Việt Nam treo cờ Việt Nam cho đội tàu của mình và thực hiện các quyền bảo hộ cho các chủ tàu Việt Nam khi tàu hoạt động ở nước ngoài. Đây chính là gốc rễ để sớm xử lý dứt điểm xu hướng doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tàu mang cờ quốc tịch nước ngoài ngày càng tăng lên trong thời gian vừa qua.