Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án: Không nên thu phí ở giai đoạn thí điểm
Đoàn ĐBQH TP.HCM, tổ chức hội thảo góp ý cho dự thảo Luật hòa giải, đối thoại tại tòa án. Trong đó, nội dung về việc có nên thu phí hay không được nhiều đại biểu quan tâm.
Sẽ giảm áp lực cho tòa án…
Luật Hòa giải, đối thoại theo dự thảo trên được thực hiện trước khi tòa án thụ lý đơn khởi kiện vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, đơn khởi kiện vụ án hành chính thuộc thẩm quyền của tòa án.
Việc hòa giải và đối thoại tại tòa án sẽ giảm tải công việc của tòa, nhưng không thay hoạt động của tòa.
Vấn đề hòa giải và đối thoại được xem là khâu tiền tố tụng tại tòa án, và nơi hòa giải và đối thoại sẽ được đặt tại trụ sở các tòa án, nhưng không phải là một tổ chức có cơ cấu, bộ máy riêng, không thuộc biên chế của TAND. Mà đây sẽ là một tổ chức tự quản của các hòa giải viên, đối thoại viên, có chức năng điều phối hoạt động hòa giải vụ việc dân sự, đối thoại khiếu kiện hành chính, được TAND hỗ trợ một số hoạt động.
Theo ý kiến của các đại biểu tại hội thảo, thì việc hòa giải và đối thoại tại tòa án sẽ giảm tải công việc của tòa, nhưng không thay hoạt động của tòa. Trường hợp nếu như hòa giải không thành, tòa thụ lý thì không cần thủ tục hòa giải trong tố tụng.
Báo cáo tại hội thảo, bà Trần Thị Thương - Phó chánh văn phòng TAND TP.HCM, cho biết: Trong 9 tháng năm 2019, TAND TP.HCM thí điểm 10 trung tâm hòa giải, đối thoại thì đã nhận hơn 6.000 vụ việc và đã hòa giải thành 70 - 80% là con số khá cao.
Cũng theo bà Phương, khi có những tranh chấp phát sinh trong dân sự hay khiếu kiện hành chính, con đường xét xử tòa án không phải là con đường duy nhất, mà còn có biện pháp khác và hòa giải, đối thoại tại tòa án là biện pháp hay và được áp dụng tại các nước theo xu thế chung. Do đó, những vấn đề trong dự thảo là đi sát với thực tiễn.
Có thể bạn quan tâm
ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng: Vì sao luật sư cần10 năm mới được làm hòa giải viên?
04:50, 22/11/2019
Dự thảo Luật Hoà giải, đối thoại tại Toà án: Tranh cãi tiêu chuẩn bổ nhiệm Hòa giải viên
03:30, 02/10/2019
Góp ý tại hội thảo, Luật sư Nguyễn Bảo Trâm - Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng: Hòa giải, đối thoại tại tòa án làm giảm tải công việc chứ không thay hoạt động của tòa án. Do đó, “các hòa giải viên thực ra chỉ làm giảm tải công việc của tòa án chứ không phải làm thay hoạt động xét xử của tòa án, trong đó có hoạt động hòa giải theo quy định của luật tố tụng. Vì vậy, không cần thiết phải sửa đổi các bộ luật tố tụng hiện hành theo hướng đối với những vụ việc qua hòa giải, đối thoại trước khi tòa án thụ lý thì khi vào khâu thụ lý thì không cần phải hòa giải nữa, mà đưa ra xét xử luôn, trừ khi các bên có yêu cầu” - Luật sư Trâm nói.
Tuy nhiên Luật sư Trâm cũng lưu ý, việc hòa giải, đối thoại là việc hiển nhiên lâu nay mà Việt Nam đã khuyến khích thực hiện và đến cả giai đoạn giám đốc thẩm, tòa án cũng khuyến khích hòa giải. Vì vậy khi tòa án thụ lý các vụ án trước đó qua hòa giải không thành thì tiếp tục áp dụng đúng quy định hòa giải trong tố tụng hiện hành.
… nhưng có nên thu phí ?
Đáng chú ý, ngoài các nội dung về các điều khoản bổ sung cho phù hợp với thực tiễn, nhiều đại biểu đưa ra ý kiến nên chăng phải thu phí hòa giải, đối thoại tại tòa án sau khi hòa giải thành để có chi phí vận hành, giảm áp lực cho nhà nước. Song song đó, cũng có ý của các đại biểu thì đây là thời điểm thí điểm cho nên có thể không thu phí để khuyến khích hòa giải, đối thoại nhằm giảm áp lực cho tòa án, nhưng mức thu chỉ mang tính hỗ trợ.
Hòa giải, đối thoại là hoạt động thường xuyên thì cũng cần thu lệ phí đối với biểu/mức thu hợp lý để chia sẻ gánh nặng với ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, ở giai đoạn thí điểm thì không nên thu phí để khuyến khích các đương sự đối thoại, hòa giải nhằm giáp áp lực cho tòa án.
Liên quan đến việc thu hay không thu lệ phí hòa giải, đối thoại tại tòa án, Luật sư Nguyễn Hải Vân – Giám đốc Công ty Luật hợp danh TP.HCM, cho rằng: Hòa giải, đối thoại là hoạt động thường xuyên thì cũng cần thu lệ phí đối với biểu/mức thu hợp lý để chia sẻ gánh nặng với ngân sách Nhà nước.
Cũng theo Luật sư Vân, theo quy định, “các cá nhân, cơ quan, tổ chức nộp đơn khởi kiện yêu câu giải quyết tranh chấp về dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính, nộp đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn phải chịu lệ phí hòa giải, lệ phí đối thoại, trừ trường hợp không phải chịu, được miễn, giảm theo pháp luật vê lệ phí Tòa án”. Tuy nhiên, ở giai đoạn thí điểm thì không nên thu phí để khuyến khích các đương sự đối thoại, hòa giải nhằm giáp áp lực cho tòa án – Luật sư Vân nói.
Góp ý về nguyên tắc hòa giải, đối thoại và bảo mật thông tin, Luật sư Vân lưu ý: Đối với nội dung quy định theo hướng điều kiện để hòa giải là phải có đơn yêu cầu hoà giải thì mới hoà giải; đơn hòa giải khác với đơn khởi kiện. Do đó, cần phải đảm bảo nguyên tắc hoà giải, đối thoại là các bên tự nguyện tham gia hoà giải vì có những trường hợp áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời và thủ tục rút gọn thì không thể đưa vụ việc ra hoà giải làm mất thời gian của đương sự.
Về bảo mật thông tin: việc bảo mật thông tin trong hòa giải, đối thoại tại tòa án rất quan trọng, là một trong những ưu điểm nổi bật của dự thảo Luật. Khi cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm thì nên có chế tài cụ thể để đảm bảo tính khả thi của Luật, không nên chỉ có quy định chung chung là bị xử lý theo quy định của pháp luật.