Cơ hội và các rủi ro chuyển đổi số dựa trên dữ liệu của ngành ngân hàng

AN ĐỊNH• 07/10/2023 05:00

Theo các chuyên gia, cùng các thách thức khi thực hiện chiến lược chuyển đổi số dựa trên dữ liệu, việc sử dụng AI và dữ liệu còn kèm nhiều vấn đề về yếu tố đạo đức và rủi ro tiềm ẩn cho các ngân hàng.

Khai phá sức mạnh của AI có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số ngành ngân hàng trong kỷ nguyên mới

>>>Giúp DNNVV khai thác thông tin, dữ liệu khách hàng hiệu quả

Việc chuyển đổi số dựa trên dữ liệu phản ánh xu hướng chung của ngành ngân hàng toàn cầu và đã sẵn sàng để trở thành một trong những quy chuẩn mới trong tương lai của ngành ngân hàng.

Chia sẻ tại hội thảo và Triển lãm Smart Banking 2023 với chủ đề “Tạo lập, khai thác và kết nối dữ liệu: Định hình tương lai ngành ngân hàng trong kỷ nguyên số” do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Tập đoàn IEC tổ chức, các chuyên gia của Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam (EY Consulting VN) - đối tác Phối hợp Chuyên môn của sự kiện - cho biết trong kỷ nguyên AI, chiến lược chuyển đổi số dựa trên dữ liệu của ngành ngân hàng là tất yếu.

3 động lực chuyển đổi số dựa trên dữ liệu

Trong thế giới ngày càng kết nối, việc đặt dữ liệu làm trọng tâm sẽ hỗ trợ và thúc đẩy các ngân hàng đưa ra những quyết định quan trọng nhất, định hướng quy trình vận hành của ngân hàng, và thúc đẩy quá trình tương tác giữa các ngân hàng và với khách hàng. Thị trường Việt Nam đang ở thời điểm then chốt khi nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh số hóa dữ liệu và các quy trình vận hành để phục vụ cho quá trình chuyển đổi số, cũng như cho một tương lai phát triển dựa trên dữ liệu.

Bà Dương Nguyễn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, EY Consulting VN

Hầu hết các ngân hàng ở Việt Nam đang triển khai các chương trình chuyển đổi số, ở các mức độ khác nhau. Sự tương tác với khách hàng có thể coi là một trong những khâu có sự thay đổi mạnh mẽ và dễ nhận diện nhất nhờ vào rất nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã đầu tư đáng kể vào các ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao trải nghiệm số cho khách hàng.

Có nhiều động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số dựa vào dữ liệu. Thứ nhất, Việt Nam có lượng người tiêu dùng trẻ và am hiểu công nghệ, do đó các ngân hàng cần phải nâng cao khả năng linh hoạt về số nhằm đáp ứng nhóm khách hàng này. Thứ hai, hệ sinh thái công nghệ tài chính (Fintech) tiếp tục có những bước phát triển vượt bậc, cung cấp các dịch vụ hiệu quả và có thể tích hợp trong chuỗi giá trị ngân hàng. Cuối cùng, ngành ngân hàng đang không ngừng kết nối với các ngành khác, đòi hỏi các ngân hàng phải có năng lực xử lý dữ liệu rất nhanh, để có thể thu được lợi ích cụ thể từ bối cảnh kết nối này.

>>>Cần xây dựng một hệ thống dữ liệu chuẩn để đảm bảo công tác định giá đất

Tuy nhiên, việc đầu tư để xây dựng năng lực xử lý dữ liệu đang không đồng đều giữa các ngân hàng và nhiều ngân hàng đang tìm cách thức để sử dụng dữ liệu giống như một loại tài sản. Khi nhiều nền tảng dữ liệu và năng lực phân tích được triển khai trên diện rộng, sẽ có nhiều ngân hàng tại Việt Nam cần xem xét chiến lược dựa trên dữ liệu phức tạp hơn.

Theo Khảo sát EY Tech Horizon 2022 của tổ chức EY Toàn cầu, doanh nghiệp đang phải đối mặt với những rào cản đáng kể trong việc áp dụng chiến lược dựa trên dữ liệu trong một số hoạt động, bao gồm: khó thu thập và phân loại dữ liệu theo định dạng có thể sử dụng được; không có kiến trúc dữ liệu được xây dựng một cách hợp lý; thiếu chiến lược dữ liệu; ít dữ liệu có chất lượng, và không có sẵn thông tin cần thiết một cách kịp thời.

Cũng theo Khảo sát này, dữ liệu và phân tích dữ liệu là yếu tố cốt lõi, với 53% người tham gia khảo sát xác định đây là ưu tiên hàng đầu trong danh mục đầu tư của họ, tăng so với con số 35% trong năm 2020. Vì vậy, việc tập trung giải quyết các thách thức về dữ liệu là vô cùng cấp thiết.

4 rủi ro phổ biến khi thực hiện chuyển đổi số dựa trên dữ liệu

Dữ liệu sẽ không thể là tài sản nếu thiếu sự hỗ trợ của các công nghệ mới, đặc biệt là AI. AI sử dụng đầu vào là dữ liệu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, AI chỉ phát huy tối đa sức mạnh khi doanh nghiệp thiết lập được hệ thống quản trị dữ liệu tiên tiến.

Ông Sayantan Choudhury, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn Công nghệ, EY Consulting VN trình bày về tầm quan trọng của dữ liệu trong chiến lược chuyển đổi số của ngân hàng

Ông Sayantan Choudhury, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn Công nghệ, EY Consulting VN chia sẻ về tầm quan trọng của dữ liệu trong chiến lược chuyển đổi số của ngân hàng

Ông Sayantan Choudhury, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn Công nghệ, EY Consulting VN nhấn mạnh, sự chính xác và nguyên vẹn của dữ liệu là nền tảng để AI đưa ra các kết quả đáng tin cậy. "Nhằm đảm bảo thuật toán AI tiếp tục tạo ra kết quả đáng tin cậy, dữ liệu cần được kiểm tra về độ chính xác một cách đều đặn. Để làm điều đó, các ngân hàng cần có thể chế và hệ thống quản trị dữ liệu mạnh mẽ."

Ngoài các thách thức khi thực hiện chiến lược chuyển đổi số dựa trên dữ liệu, việc sử dụng AI và dữ liệu còn đi kèm nhiều vấn đề về yếu tố đạo đức và rủi ro tiềm ẩn cho các ngân hàng. Theo kinh nghiệm tư vấn của các chuyên gia EY cho các ngân hàng, một số rủi ro phổ biến bao gồm:

Sự đồng thuận và quyền riêng tư: Các tổ chức phải có được sự đồng ý của khách hàng để thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của họ trong các thuật toán AI, và duy trì quyền riêng tư của khách hàng bằng cách triển khai các chính sách và hệ thống bảo mật cần thiết.

Tính toàn vẹn của dữ liệu để đảm bảo sự tin cậy và bảo mật dữ liệu: AI đáng tin cậy khi dựa vào dữ liệu đáng tin cậy. Do đó, việc duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu thông qua thể chế và hệ thống quản trị dữ liệu hiệu quả đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đồng thời, các ngân hàng cũng phải có các biện pháp an ninh mạng thích hợp để bảo mật các dữ liệu của mình.

Thiên vị trong kết quả AI: Các thuật toán AI có thể tạo ra kết quả có sự chênh lệch đáng kể theo thời gian, dẫn đến khả năng đưa ra quyết định sai lầm. Do vậy, các ngân hàng bắt buộc phải duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu và theo dõi liên tục kết quả AI đưa ra.

Thể chế quản trị: Thể chế quản trị phù hợp có thể giải quyết tất cả các vấn đề trên và đảm bảo trách nhiệm đầy đủ trong trường hợp có vấn đề phát sinh do dựa vào kết quả tính toán của AI.

Nói thêm về cơ hội cho các ngân hàng từ "cuộc chơi dữ liệu", bà Dương Nguyễn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, EY Consulting VN, khẳng định: “Dữ liệu là chất xúc tác cho sự tăng trưởng. Các ngân hàng đã và đang dành không ít nguồn lực cho chuyển đổi số, gia tăng trải nghiệm khách hàng và các mục tiêu kinh doanh. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ và bùng nổ của AI tạo sinh (Generative AI) sẽ mở ra một kỷ nguyên hoàn toàn mới cho “cuộc chơi dữ liệu”. Đây là thời điểm các ngân hàng cần chuẩn bị thật tốt, bởi những “bộ não AI" sẽ thay đổi cách thức mà chúng ta giao tiếp, phục vụ khách hàng và vận hành ngân hàng. Xa hơn thế, một số vị trí trong ngân hàng thậm chí có thể biến mất, được thay thế bằng những bộ não AI thông minh và có khả năng tổng hợp cực cao”.

Như vậy, chúng ta đang không chỉ bước vào kỷ nguyên số mà chi tiết hơn, đi sâu hơn, đây là kỷ nguyên của dữ liệu. Việc phân tích dữ liệu sẽ giữ vai trò trọng yếu khi rất nhiều quyết định, quy trình vận hành, và chiến lược kinh doanh của các ngân hàng được quyết định bởi dữ liệu, được thúc đẩy từ các công nghệ mới và AI. Các chuyên gia cho rằng các ngân hàng cần chuẩn bị thật tốt và ngay từ bây giờ nếu không muốn bị hụt hơi trước cuộc chơi mới.

Mở rộng hơn, chuyển đổi số trên nền dữ liệu sẽ không chỉ quyết định "cuộc chơi" của riêng các ngân hàng, nhiều lĩnh vực và ngành nghề chắc chắn cũng đang đứng trước ngưỡng cửa đầy mới mẻ, thách thức này, đi cùng là những cơ hội mới.