Chiến lược ESG để thu hút vốn cho doanh nghiệp tư nhân

TS. LÊ ANH TÚ - Giám đốc Dịch vụ Tư vấn Doanh nghiệp, PwC Việt Nam• 22/10/2022 11:01

Dòng vốn chảy vào các quỹ đầu tư ESG là một xu thế tất yếu, khi các cường quốc trên thế giới đều tập trung thúc đẩy các tiêu chí ESG nhằm cải thiện chất lượng môi trường và cân bằng xã hội...

>>>Đầu tư ESG và nguy cơ từ hành vi “tẩy xanh”

ESG hiện đang là xu hướng toàn cầu mang tính chiến lược và cấp thiết cho hầu hết các doanh nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp tư nhân và các doanh nghiệp gia đình, ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Dòng vốn đang chảy vào các quỹ đầu tư ESG, hướng đến các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh theo tiêu chí phát triển bền vững. (Nguồn: Getty image)

ESG là cụm từ viết tắt cho E-Environmental (Môi trường), S-Social (Xã hội) và G-Governance (Quản trị), là một bộ tiêu chuẩn để đo lường các yếu tố liên quan đến phát triển bền vững và ảnh hưởng của doanh nghiệp đến cộng đồng.

Sự gia tăng giám sát từ các nhà đầu tư, thay đổi trong kỳ vọng của người tiêu dùng cũng như những dịch chuyển về chính sách quản trị đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp đang phải đối mặt với áp lực cấp thiết để đo lường, công bố và cải thiện các vấn đề liên quan đến ESG trên ba khía cạnh cụ thể:

Về môi trường: các vấn đề như phát thải carbon, quản lý nước và chất thải, nguồn cung nguyên liệu thô, và tác động từ biến đổi khí hậu

Về xã hội: sự đa dạng, công bằng và hòa nhập, quản lý lao động, an ninh và bảo mật dữ liệu, và quan hệ cộng đồng

Về quản trị: các vấn đề liên quan tới quản trị công ty, đạo đức kinh doanh, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, cơ chế đãi ngộ, và sự đa dạng trong Hội đồng quản trị

Ba trụ cột của ESG và một số ví dụ về các vấn đề liên quan (Nguồn: PwC Việt Nam)

ESG gắn liền với sự tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp và lợi nhuận dài hạn của nhà đầu tư

Tại Việt Nam, chỉ số ESG đang trở thành một yếu tố quan trọng thể hiện toàn cảnh bức tranh kinh doanh của doanh nghiệp và tạo điều kiện đưa doanh nghiệp ra thế giới. Một báo cáo về chiến lược ESG tổng quát sẽ truyền tải thông điệp rằng doanh nghiệp đang có những bước đi cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Nghiên cứu mới đây của PwC đã khảo sát 325 nhà đầu tư từ khắp nơi trên thế giới, chủ yếu là các nhà quản lý và phân tích tài sản đến từ các công ty đầu tư, ngân hàng đầu tư hoặc công ty môi giới. Hầu hết các nhà đầu tư đều thể hiện sự cam kết với các mục tiêu ESG và coi đây là ưu tiên hàng đầu trong các doanh nghiệp họ đầu tư. Đối với họ, những doanh nghiệp có hiệu suất ESG cao đã được chứng minh là có rủi ro thấp hơn, lợi nhuận cao hơn và có khả năng phục hồi tốt hơn sau khủng hoảng.

br class=

Tỉ lệ (%) nhà đầu tư trả lời về thái độ đối với rủi ro và cơ hội mà ESG mang lại (Nguồn: Khảo sát ESG về nhà đầu tư toàn cầu của PwC, 2021)

Việc dòng vốn chảy vào các quỹ đầu tư ESG là một xu thế tất yếu, khi hàng loạt các cường quốc trên thế giới gồm Mỹ, Nhật, Hàn, Châu Âu, Úc đều tập trung thúc đẩy các tiêu chí ESG nhằm cải thiện chất lượng môi trường và cân bằng xã hội.

Tại Việt Nam, việc cam kết và thực hiện các mục tiêu ESG không chỉ đơn giản là giải pháp quản lý rủi ro về thương hiệu cho các doanh nghiệp, mà còn là cơ hội để tạo giá trị cho xã hội và tối ưu hoá mô hình kinh doanh. Từ năm 2021, cam kết của Việt Nam về mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (“Net Zero”) đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra tại Hội nghị COP26. Điều này mở đường cho những bước đột phá đầu tiên trong việc biến cam kết thành hành động, thúc đẩy các cấp chính quyền xây dựng chính sách, luật định liên quan tới môi trường cũng như các doanh nghiệp chung tay để hiện thực hóa cam kết quốc gia.

Quy trình xây dựng chiến lược chuyển đổi ESG cho các doanh nghiệp

Khảo sát Thế hệ Kế nghiệp (Nextgen) năm 2022 của PwC cho thấy các thế hệ kế nghiệp trong doanh nghiệp tư nhân và gia đình có những quan điểm mạnh mẽ về các vấn đề liên quan đến ESG, đặc biệt là về trách nhiệm của doanh nghiệp đối với sự phát triển bền vững. Khi nhận thức về ESG đang ở mức tích cực, các doanh nghiệp cần triển khai các biện pháp cụ thể để thực hiện các cam kết, biến niềm tin thành hành động trong bản kế hoạch chi tiết cho tương lai.

>>>Quản lý rủi ro môi trường trong tín dụng: Thúc đẩy tài chính bền vững

Thứ nhất, để xây dựng chiến lược ESG hiệu quả, các doanh nghiệp không nên chỉ tuân theo khuôn khổ để đạt được "điểm số" cao, mà cần thực sự hiểu giá trị của ESG và tích hợp ESG trong việc đưa ra quyết định. Đặc biệt, để xây dựng vị thế dẫn đầu trong việc chuyển đổi ESG, lãnh đạo và chủ doanh nghiệp cần thường xuyên xem xét và đưa ESG vào các hoạt động cốt lõi.

Thứ hai, chuyển đổi ESG cần được diễn ra một cách đồng bộ và hệ thống. Với các doanh nghiệp tại Việt Nam, khi thực hành ESG, nhiều yếu tố trong quy trình ban đầu có thể sẽ không còn phù hợp, gây ra nhiều bất cập trong công tác vận hành, ảnh hưởng tiêu cực tới thời gian và kinh phí. Trong khi đó, mỗi yếu tố E-S-G đều có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và sẽ tạo động lực cho nhau. Vì vậy, các sáng kiến cần đảm bảo sự đồng bộ và hệ thống để tối ưu chi phí và thời gian, thúc đẩy việc phát triển chiến lược chung.

Thứ ba, chiến lược chuyển đổi ESG cần những hoạt động xuyên suốt, từ việc định hình tầm nhìn và mục tiêu tới những bước cải tiến và mở rộng quy mô. Việc chuyển đổi ESG ở các doanh nghiệp nói chung, hay những doanh nghiệp tư nhân nói riêng, không thể thực hiện ngắn hạn, mà cần trải qua một quá trình lặp đi lặp lại, bắt đầu từ các dự án thử nghiệm, sau đó là cải tiến liên tục và mở rộng quy mô, dựa trên 5 quy trình chính:

Khung chuyển đổi ESG (Nguồn: PwC Việt Nam)

Khung chuyển đổi ESG (Nguồn: PwC Việt Nam)

Đặt cơ sở: Doanh nghiệp cần hiểu rõ ngữ cảnh, vị thế và các điều kiện liên quan của mình ở thời điểm bắt đầu thực hiện chuyển đổi ESG.

Thiết lập chiến lược: Doanh nghiệp cần xác định được mục tiêu mà mình muốn đạt được liên quan tới từng chủ đề trọng tâm cho từng khía cạnh của ESG, bao gồm Môi trường, Xã hội và Quản trị.

Xây dựng lộ trình chuyển đổi: Doanh nghiệp cần thiết lập được lộ trình rõ ràng cho chương trình chuyển đổi để hiện thực hóa những mục tiêu đã đề ra. Đây là bước quan trọng để doanh nghiệp áp dụng các lý thuyết vào hoạt động thực tế.

Ứng dụng vào vận hành và triển khai: Từ lộ trình chuyển đổi chung của doanh nghiệp, doanh nghiệp cần xác định cụ thể các thay đổi cần thiết liên quan tới ESG để áp dụng vào các quy trình vận hành và triển khai thực hiện.

Báo cáo và công bố thông tin: Cuối cùng, doanh nghiệp cần báo cáo về chiến lược cũng như lộ trình liên quan tới ESG của mình, xác định hình thức và mức độ thông tin cần đo lường và công bố.

Nhằm tìm hiểu mức độ cam kết thực hành các tiêu chí ESG tại Việt Nam, từ đó đưa ra các khuyến nghị để rút ngắn khoảng cách từ cam kết đến thực hành cho doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp gia đình, PwC lần đầu tiên thực hiện khảo sát về Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022. Ấn phẩm sẽ được ra mắt tại sự kiện "Tương lai ESG, tương lai Việt Nam - Future of ESG, Future of Vietnam” ngày 26/10/2022.