TP.HCM chuyển 5 huyện thành quận: Cần lựa chọn mô hình phù hợp

ĐÌNH ĐẠI• 02/06/2022 19:46

Đó là khuyến nghị của các chuyên gia tại Hội nghị triển khai các đề án khoa học thuộc Đề án đầu tư – xây dựng các huyện thành quận hoặc thành phố thuộc TP.HCM giai đoạn 2021-2030.

>>>5/6: Diễn đàn Kinh tế Việt Nam thứ 4 được tổ chức tại TP.HCM

TP.HCM tổ chức Hội nghị triển khai các đề án khoa học (đề cương chi tiết đề án nhánh) thuộc Đề án đầu tư – xây dựng các huyện thành quận hoặc thành phố thuộc TP.HCM giai đoạn 2021-2030.

TP.HCM tổ chức Hội nghị triển khai các đề án khoa học (đề cương chi tiết đề án nhánh) thuộc Đề án đầu tư – xây dựng các huyện thành quận hoặc thành phố thuộc TP.HCM giai đoạn 2021-2030 - Ảnh: Thanhuytphcm.vn.

Theo đó, các đề án nhánh gồm: Đề cương đề án nhánh “Con người đô thị”; “Xây dựng và phát triển văn hóa đô thị tại các huyện trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2021-2030”; “Đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước của chính quyền các huyện trong quá trình hình thành chuyển từ huyện thành quận hoặc thành phố thuộc TP.HCM”; “Cơ sở khoa học và thực tiễn xây dựng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo mô hình phát triển kinh tế đô thị của các huyện chuyển thành quận hoặc thành phố thuộc TP.HCM trong giai đoạn 2021-2030 và đề xuất các giải pháp thực hiện” và đề án “Hạ tầng đô thị”.

Theo TS Dư Phước Tân, Chủ nhiệm đề án nhánh “Con người đô thị”, có đầu tư thật nhiều cơ sở vật chất, tiện nghi hiện đại mà không định hình nên “con người đô thị” và lối sống đô thị sẽ là rào cản rất lớn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Một vấn đề khác đặt ra đó là, để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân nông thôn ở các huyện ngoại thành, ngoài việc đầu tư cơ sở vật chất và an sinh xã hội, cần thiết nâng cấp các huyện trở thành đô thị loại 3 (cấp thành phố thuộc thành phố) hoặc loại 1 (cấp quận) là rất cần thiết. Điều này tạo tiền đề đầu tư vật chất và lối sống phù hợp theo đúng chuẩn, nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân 5 huyện ngoại thành.

Để định hình nên con người đô thị khi chuyển đổi các huyện lên thành quận hoặc thành phố, TS Dư Phước Tân cho rằng, cần hội tụ đủ 4 nhân tố. Đó là cung ứng và chăm lo nhà ở cho người dân; tạo điều kiện tiếp cận tốt dịch vụ và an sinh xã hội; người dân cần thích nghi với môi trường sống ở đô thị và ý thức, tuân thủ pháp luật cao. Thực trạng cho thấy 4 nhân tố này ở các huyện ngoại thành còn đang thiếu, chưa đủ mạnh nên cần đầu tư và xây dựng nhiều hơn trong thời gian tới.

“Hiện nay các huyện ngoại thành thu hút lượng lớn dân cư đến sinh sống và làm việc. Tuy nhiên, do chưa chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất đô thị kịp thời nên dẫn đến chất lượng sống của người dân vẫn còn thấp. Đồng thời cũng nêu ra 8 thách thức lớn đối với người dân trong quá trình chuyển huyện lên quận hoặc thành phố”, TS Dư Phước Tân nhìn nhận.

TS Dư Phước Tân, Chủ nhiệm đề án nhánh “Con người đô thị” phát biểu tại hội nghị.

Về định hướng phát triển trong thời gian tới, TS Dư Phước Tân cho rằng, bên cạnh đầu tư hạ tầng, kinh tế, bộ máy hành chính đô thị cần có chiến lược tập trung xây dựng, định hình lối sống đô thị, con người đô thị ở 5 huyện ngoại thành.

>>>TP.HCM: Huyện Hóc Môn sẽ định hướng lên thành phố thay vì quận

Bên cạnh đó, cung cấp tốt các loại hình dịch vụ xã hội như giáo dục, y tế chăm sóc sức khoẻ, giao thông, thu gom rác thải… nhằm nâng cao chất lượng sống người dân. Chính quyền địa phương cũng cần có chính sách đào tạo nghề, giảm tỷ lệ hộ nghèo…

Đại diện cho nhóm nghiên cứu đề án quản lý Nhà nước, PGS-TS Vũ Tuấn Hưng, Phó viện trưởng Viện Khoa học xã hội Vùng Nam bộ chỉ ra thách thức khi chuyển 5 huyện thành quận đòi hỏi nguồn lực rất lớn, trong bối cảnh ngân sách thành phố đang gặp khó khăn thì việc xây dựng mô hình khả thi, có tính thực tế cần thời gian nghiên cứu, tìm tòi các giải pháp đột phá, sáng tạo và phù hợp, tối ưu nhất.

Một thách thức khác, theo PGS-TS Vũ Tuấn Hưng là nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của chính quyền đô thị, không chỉ với 5 huyện mà còn đối với thành phố, trong đó phải chuẩn bị các phương án nhân sự chu đáo, đào tạo bồi dưỡng và có lộ trình phù hợp.

PGS-TS Vũ Tuấn Hưng cho rằng, mỗi mô hình cần căn cứ vào luận cứ khoa học thực tiễn của từng địa phương để xem xét lựa chọn phù hợp chứ không thực hiện một cách đại trà, đồng loạt. Thay vào đó, cần có bước đi và lộ trình phù hợp để tập trung nguồn lực, đảm bảo hiệu quả và an toàn, tránh xáo trộn bộ máy, nhân lực.

Huyện Bình Chánh dẫn đầu trong 5 huyện với 26/30 tiêu chí.

Theo thống kê của Sở Nội vụ TP.HCM, đối chiếu các tiêu chí khi chuyển từ huyện thành quận trên các yếu tố về dân số, diện tích, trình độ phát triển kinh tế xã hội và cơ sở hạ tầng thì Bình Chánh dẫn đầu trong 5 huyện với 26/30 tiêu chí, Nhà Bè và Củ Chi đạt 23 tiêu chí, Hóc Môn đạt 22 tiêu chí và thấp nhất là Cần Giờ đạt 19 tiêu chí.

Nói về đề án phát triển hạ tầng đô thị, TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Quản lý quy hoạch chung (thuộc Sở QH-KT TP.HCM) đặt vấn đề chính sách huy động nguồn lực sẽ quyết định đến thành công của đề án.

Giải pháp đầu tiên mà TS Nguyễn Anh Tuấn nêu ra là quy hoạch, trong đó cần cập nhật đề án trong đợt điều chỉnh quy hoạch chung sắp tới. Đồng thời, cần có chiến lược tạo ra quỹ đất, chính sách đền bù, tạo cuộc sống mới cho người dân. Trong giai đoạn đầu, cần có chiến lược huy động nguồn lực ban đầu để tạo ra nguồn lực mới; cân đối nguồn vốn Trung ương với địa phương.

TS Nguyễn Anh Tuấn cũng giới thiệu một số mô hình quốc tế khi phát triển nông thôn thành đô thị như vành đai đô thị ngoại ô ở Mỹ, nông nghiệp đô thị trong vành đai xanh ở châu Âu, tích tụ đô thị vùng ven ở Trung Quốc, đô thị nén và phát huy vai trò cộng đồng của Nhật Bản, quy hoạch sáng tạo và thiết kế thông minh, phát triển bền vững của Singapore.

Đối với đề án về xây dựng các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội theo mô hình phát triển kinh tế đô thị của các huyện chuyển thành quận hoặc thành phố thuộc thành phố trong giai đoạn 2021 - 2030 và đề xuất các giải pháp thực hiện, TS Nguyễn Anh Phong - đại diện nhóm đề án của Sở KHĐT TP.HCM cho biết, đề án nhằm xây dựng khung phân tích đánh giá thực trạng phát triển kinh tế xã hội, của các huyện ngoại thành TP. HCM giai đoạn 2016-2020, xây dựng các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội theo mô hình phát triển kinh tế đô thị của các huyện chuyển thành quận hoặc thành phố thuộc thành phố trong giai đoạn 2021 – 2030 và đề xuất các giải pháp thực hiện.

Định hướng 4 huyện lên thành phố, 1 huyện lên quận

Cụ thể, định hướng huyện Cần Giờ phát triển thành TP trực thuộc TP.HCM, phát triển TP xanh, du lịch sinh thái thân thiện môi trường, trung tâm nghỉ dưỡng chất lượng cao, có đủ sức cạnh tranh và thu hút khách du lịch với các trung tâm du lịch khác tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á…

Huyện Củ Chi được đề xuất phát triển thành TP trực thuộc TP.HCM theo hướng đô thị sinh thái thông minh, phát triển các khu du lịch sinh thái ven sông; xây dựng, phát triển các trung tâm khoa học, kỹ thuật, công nghệ cao, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị...

Huyện Hóc Môn phát triển thành TP thuộc TP.HCM giai đoạn 2021-2030. Huyện sẽ phát triển thương mại, dịch vụ - công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - nông nghiệp. Tận dụng tiềm năng đất đai và nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng đô thị; phát triển du lịch sinh thái, nông nghiệp công nghệ cao, phát triển ngành logistics…

Huyện Bình Chánh sẽ chuyển thành TP trực thuộc TP.HCM giai đoạn 2021-2025. Trong đó, huyện đề ra các chương trình đột phá gồm: chương trình đột phá đổi mới phát triển, đột phá hạ tầng, phát triển doanh nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo, phát triển sản phẩm chủ lực…

Riêng huyện Nhà Bè định hướng phát triển thành quận đô thị vệ tinh. Tập trung xây dựng quy hoạch đô thị mang tính chiến lược, linh hoạt có tính đa địa phương, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ và lành mạnh, giao thông thông suốt, tập trung xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số…