Cây xăng dầu đóng cửa vì chi phí định mức lỗi thời
Doanh nghiệp nhập giá cao kỳ trước, nhưng trong kỳ giá thấp thấy lỗ nên không dám làm. Bên cạnh đó, hàng loạt chi phí định mức đã lỗi thời, lạc hậu.
>>Hôm nay, Quốc hội thảo luận về phát triển kinh tế - xã hội
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu về tình hình một số cây xăng đóng cửa, dừng bán tại phiên họp tổ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội khoá XV, ngày 22/10.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Nguyễn Việt
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, do ảnh hưởng của tình hình thế giới, cho nên biên độ dao động của giá xăng dầu rất cao, trong 10 kỳ điều hành liên tiếp (300 ngày) liên tục giảm, nhưng đến thời điểm này bắt đầu lên. Những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhập với giá cao ở kỳ trước nhưng bán giá thấp đương nhiên bị thua lỗ, khủng hoảng.
Nhập giá cao, bán giá thấp dẫn đến khủng hoảng
Lý giải “Tại sao nguồn cung ứng xăng dầu vẫn được bảo đảm nhưng lại có chuyện đứt gãy, nhiều cửa hàng đóng cửa? Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định, về nguồn cung Việt Nam chưa bao giờ thiếu. Cho đến thời điểm này dư luận cho rằng thiếu nguồn cung trong nước là hoàn toàn không chính xác.
“Chúng tôi có cơ sở, số liệu, kiểm tra, đánh giá một cách rất chi tiết. Đồng thời có lực lượng quản lý thị trường, Sở Công Thương kiểm soát trên từng địa bàn để nắm được lượng hàng”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.
Đến thời điểm ngày 30/9/2022, Việt Nam còn hàng dự trữ thương mại, không xử dụng hàng dự trữ quốc gia là 2,5 triệu khối, năng lực sản xuất của hai nhà máy Bình Sơn và Nghi Sơn trong tháng 10 bảo đảm 80% nguồn cung trong nước với 1,3 triệu khối/tháng.
Theo kế hoạch phân giao, 34 doanh nghiệp đầu mối phải nhập trong kỳ tháng 10 là 500.000 khối. Như vậy, đã có hơn 3 triệu khối ở thời điểm cuối tháng 9 và giữa tháng 10, hoàn toàn đáp ứng nguồn cung cho đến hết giữa tháng 11. Trong khi sang tháng 11 tiếp tục sản xuất gối đầu và nhập khẩu.
“Rõ ràng, nguồn cung không thiếu nhưng bán ra thị trường lại có khó khăn. Doanh nghiệp phải nhập với giá cao kỳ trước nhưng trong kỳ với giá thấp, đương nhiên là lỗ mà đã lỗ thì không dám làm. Bên cạnh đó, hàng loạt chi phí định mức của chúng ta đã lỗi thời, lạc hậu”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Vẫn theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, lợi nhuận định mức, chi phí kinh doanh, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy về kho bãi của doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối đều bất cập lạc hậu.
Nguyên nhân cây xăng đóng cửa tại phía Nam
Trao đổi về vấn đề vì sao chỉ đóng cửa một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu ở phía Nam? Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá có một số nguyên nhân sau.
Thứ nhất, phải khẳng định trước đó ở khu vực này có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả. "Bằng chứng hồi tháng 8, chúng ta tiếp tục bắt giữ, triệt phá những vụ làm giả xăng dầu mấy trăm triệu lít. Đây mới là tảng băng nổi, còn phần chìm là bao nhiêu thì phải có thời gian mới giải quyết được", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ.
Như vậy, nếu có lượng xăng trôi nổi, người kinh doanh trong lĩnh vực này sẽ không quan tâm đến chi phí định mức, chiết khấu. Họ cũng không quan tâm đến việc đăng ký mua của ai ổn định.
Khi chúng ta “đánh mạnh” về xăng dầu giả, siết chặt xăng dầu lậu, cho nên chỉ còn xăng dầu chính thống. "Trong khi xăng dầu chính thống giá biến động liên tục, chiết khấu thấp càng kinh doanh càng lỗ nên không ai muốn làm", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.
Thứ hai, vừa qua cơn lốc về chứng khoán, bất động sản cũng có những tác động nhất định. "Tôi không nói tất cả nhưng qua quan sát thấy rằng, thông thường những doanh nghiệp làm xăng dầu đều có tham gia ít nhiều vào lĩnh vực bất động sản, chứng khoán. Khi tham gia vào lĩnh vực này, nguồn tiền cũng bị vơi đi. Cho nên đến kỳ nhập (bối cảnh nhập cao, bán thấp), họ không còn tiền và không hấp dẫn", Bộ trưởng nhận định.
Thứ ba, room tín dụng khi doanh nghiệp được cấp phép là đầu mối hoặc thương nhân phân phối sẽ được ngân hàng cấp cho room tín dụng, khoản vay nhưng vì room được quy định từ trước, giá xăng dầu trước đây chỉ 50-60USD/thùng.
Tuy nhiên, hiện nay giá cao, thậm chí có thời điểm gấp hơn 2 lần mà room tín dụng không thay đổi, các doanh nghiệp kinh doanh đúng đắn cũng không đủ tiền nhập, chưa nói đến doanh nghiệp "tay trái" cũng là nguyên nhân phải đề cập.
>>Quốc hội thông qua Nghị quyết bầu ba tư lệnh ngành
>>Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV: Đảm bảo chất lượng cao nhất khi thông qua các dự án luật
Thứ tư, thông thường trước đây các doanh nghiệp trong hệ thống kinh doanh ở từng khu vực họ có nhiều nguồn để lấy, cùng 1 lúc ký với rất nhiều doanh nghiệp đầu mối. Nhưng ký xong không nhập, dẫn đến “lắm mối tối nằm không”. Ký với nhiều doanh nghiệp đầu mối nhưng bao nhiêu ngày, bao nhiêu tháng không mua thì doanh nghiệp đầu mối có quyền từ chối.
Toàn cảnh phiên thảo luận tổ. Ảnh: Nguyễn Việt
Petrolimex không bao giờ thiếu hàng, nhưng họ phải ưu tiên bảo đảm cho hệ thống của mình trước và các thương nhân phân phối có hợp đồng mua bán ổn định với người ta. Giải quyết chuyện này, về nguyên tắc vẫn phải theo luật, doanh nghiệp nào sai theo quy định của pháp luật thì phải bị xử lý.
Thứ năm, Nghị định 95 sửa đổi Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu đang có hiệu lực, nhưng vừa qua đã bộc lộ nhiều khuyếm khuyết, Bộ Công Thương đã và đang được giao nhiệm vụ nghiên cứu cùng với các bộ ngành để xem xét, đề xuất sửa đổi.
Trước mắt chúng ta phải thực hiện, trong quá trình này sai đâu xử lý đó, kể cả thu hồi có thời hạn. Tuy nhiên, vừa qua trong "cơn lốc" xăng dầu, chúng tôi báo cáo cấp trên tạm thời chưa xem xét hình phạt bổ sung đối với một số doanh nghiệp có kết luận về sau.
"Trong thời gian tới chúng tôi đề xuất theo hướng. Lần 1 kiểm tra vi phạm phạt tiền, lần 2 vẫn vi phạm thì phạt tiền cao hơn, lần 3 thì thu hồi vĩnh viễn", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Thứ sáu, trong quản lý mặt hàng xăng dầu, dư luận đặt vấn đề trách nhiệm thuộc ngành Công Thương. “Tôi thừa nhận trách nhiệm này. Tuy nhiên, xăng dầu là mặt hàng chiến lược, ngoài Bộ Công Thương, hiện có 6 Bộ ngành cùng quản lý", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thẳng thắn.
Bộ Công Thương là cơ quan được giao nhiệm vụ bảo đảm nguồn cung - tức nguồn cung xăng dầu ra thị trường và quản lý hệ thống phân phối từ doanh nghiệp đầu mối cho tới thương nhân phân phối.
"Thuế, chi phí định mức, chi phí kinh doanh xăng dầu... trong giá xăng dầu là Bộ Tài chính; Bộ Giao thông Vận tải đảm bảo lưu thông mặt hàng; quản lý chất lượng xăng dầu là Bộ Khoa học và Công nghệ; quản lý môi trường là Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ Quốc phòng và các địa phương cũng được giao trách nhiệm này", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ.
Thứ bảy, trong hệ thống kinh doanh xăng dầu có 4 tầng lớp. Doanh nghiệp nhập khẩu (doanh nghiệp đầu mối). Thương nhân phân phối (doanh nghiệp nhận hàng từ đầu mối, các nhà máy sản xuất trong nước). Tổng đại lý, đại lý, cửa hàng bán lẻ.
Với cấp tổng đại lý, đại lý và cửa hàng bán lẻ, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết hiện nay có khoảng 17.000 cửa hàng. Đây là hệ thống do chính quyền các tỉnh, thành phố cấp phép và quản lý trực tiếp. Cho nên, trong việc phân phối ngoài việc quản lý kiểm soát, điều tiết doanh nghiệp đầu mối thì rất cần các địa phương vào cuộc kiểm soát và quản lý, xử lý đối với hai cấp độ này. Có như vậy mới đồng bộ, hiệu quả.
Có thể bạn quan tâm
Hôm nay, Quốc hội thảo luận về phát triển kinh tế - xã hội
03:02, 22/10/2022
Quốc hội thông qua Nghị quyết bầu ba tư lệnh ngành
17:27, 21/10/2022
Trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết thí điểm đấu giá biển số xe
05:05, 21/10/2022