Nghệ An “đổi đất lấy tiền” để nâng cấp cảng biển, sân bay?

NGỌC THÁI• 16/03/2024 06:24

Sau nhiều năm chưa thể cân đối nguồn thu – chi ngân sách, nguồn thu sản xuất kinh doanh chưa cao, Nghệ An vẫn là địa phương chưa thể tạo thế đột phá về hạ tầng đồng bộ do nguồn vốn còn eo hẹp.

Hệ thống cảng biển ở Nghệ An vẫn chưa thể phát huy hết được tiềm năng, lợi thế do vướng hạ tầng

Để khoả lấp tình trạng nói trên, trong những năm gần đây, với những cơ chế chính sách đặc thù mà Trung ương cho phép, địa phương này đã không ngừng mở rộng dư địa tài chính từ nguồn thu tiền sử dụng đất đai để tái thiết thêm nhiều dự án đầu tư phát triển hạ tầng giao thông…

Loay hoay với hạ tầng cảng biển, sân bay

Qua thống kê, đánh giá hiện nay trên địa bàn Nghệ An có hệ thống hạ tầng tương đối đồng bộ gồm sân bay, cảng biển và hệ thống các quốc lộ. Tuy nhiên, so với nhu cầu phát triển hiện tại, hệ thống hạ tầng nói trên vẫn chưa thể đáp ứng, thậm chí một số hạng mục đã bước vào giai đoạn quá tải nếu như không được nâng cấp, mở rộng kịp thời gồm cảng biển, sân bay.

Thực trạng hạ tầng của tỉnh Nghệ An còn nhiều bất cập, ảnh hưởng đến việc chọn lựa địa phương để đầu tư của các doanh nghiệp. Đặc biệt, thực trạng hạ tầng cảng biển Nghệ An chưa đáp ứng được nhu cầu vận chuyển hàng hoá bằng đường biển đang là bài toán khiến địa phương còn rơi vào thế loay hoay chưa thể giải quyết trong nay mai được.

Đơn cử, tại Cảng Cửa Lò hiện nay mới chỉ đáp ứng được năng lực khai thác với tàu 20-30.000 DWT giảm tải, sản lượng 6 triệu tấn/năm. Trong khi đó, nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hoá của Nghệ An trong giai đoạn tới dự kiến khoảng 20-30 triệu tấn/năm. Trong khi đó, các tỉnh lân cận như Thanh Hoá, Hà Tĩnh…đã tiến rất xa và có nhiều cải thiện vượt bậc về đầu tư hạ tầng cảng biển để “hút” tàu to, thuyền lớn về hoạt động.

Còn tại Cảng hàng không quốc tế Vinh hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phục vụ khách hàng, nhiều thời điểm quá tại ngay tại khu vực check in. Mặt khác, hệ thống nhà ga hành khách quốc tế chưa đảm bảo do đang phải sử dụng nhà ga cũ cải tạo lại; hệ thống nhà ga hàng hoá…

Chưa kể, hiện diện tích nơi đỗ của sân bay quốc tế Vinh mới chỉ đáp ứng đủ 6 máy bay, trong khi có thời điểm nhu cầu cần đến 8,9 chỗ đỗ. Riêng hệ thống đường băng cất, hạ cánh thường xuyên phải sửa chữa do xuống cấp, chưa thể đáp ứng được cho dòng máy bay thân lớn code E như A350, A777, B787…

Lấy nguồn thu từ đất để làm hạ tầng

Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được xem là một trong những quyết sách quan trọng để tạo đà cho địa phuơng này phát triển toàn diện trong thời gian tới.

Cùng với đó, vào ngày 13/11/2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đã ký thông qua Nghị quyết số 36/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An có hiệu lực từ ngày 01/01/2022 và có hiệu lực trong vòng 05 năm cũng mở ra hướng đột phá cho địa phương như: Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ đầu nguồn dưới 50 ha; đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên với quy mô dưới 500 ha; quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất dưới 1.000 ha theo ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, phù hợp với quy hoạch lâm nghiệp cấp quốc gia, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

Mới đây, UBND tỉnh này đang lấy ý kiến để trình HĐND tỉnh xem xét ban hành cơ chế đặc thù về điều tiết nguồn thu tiền sử dụng đất từ các dự án có thu tiền sử dụng đất cho ngân sách cấp tỉnh Dự kiến, tổng số tiền dự kiến thu được từ các dự án khu đô thị khoảng 2.394 tỷ cộng với các dự án có khả năng thực hiện tại nghị quyết, số kinh phí dự kiến thu được trong năm 2024 là 3.599 tỷ để địa phương bố trí nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Vinh và đầu tư xây dựng cầu dẫn nối QL7C với Cảng nước sâu Cửa Lò.

Trước đó, tại kỳ họp HĐND tỉnh Nghệ An khoá 18, kỳ họp lần thứ 11 diễn ra từ ngày 7 đến 9/12/2022 đã thống nhất, biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc điều tiết, trích 100% tiền thu từ sử dụng đất của 4 “siêu dự án” xây dựng khu đô thị trên địa bàn TP Vinh gồm: KĐT Sông Lam tại phường Hưng Dũng, TP Vinh (diện tích là 108,91 ha); KĐT triển lãm Sông Lam, phường Hưng Dũng, TP Vinh (diện tích là 20 ha); KĐT tại xã Hưng Lộc, TP Vinh (diện tích là 24,9 ha) và KĐT xã Nghi Phú và xã Hưng Lộc, TP Vinh (diện tích là 9,67 ha) với số tiền thu được dự kiến gần 4.000 tỷ đồng để đầu tư phát triển hạ tầng Cảng nước sâu Cửa Lò và Cảng hàng không quốc tế Vinh.