Doanh nghiệp thép không gỉ “đỏ mắt” vì Quy chuẩn 20

NGUYỄN GIANG• 27/05/2024 03:40

Suốt thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thép không gỉ vẫn đang mòn mỏi kiến nghị cơ quan chức năng bãi bỏ hoặc điều chỉnh Quy chuẩn 20 để tiếp tục sản xuất, tránh rơi vào tình trạng phá sản…

>>Đưa thép không gỉ vào danh mục phải kiểm tra Nhà nước là chưa phù hợp

IHIHIHIH

Các doanh nghiệp thép không gỉ đề nghị bãi bỏ hoặc điều chỉnh quy chuẩn 20 để có thể tiếp tục sản xuất kinh doanh. Ảnh minh hoạ

Theo đó, thông tin trên Báo Đầu tư ngày 26/5/2024 cho biết, một bức thư cầu cứu đã được các doanh nghiệp thép không gỉ gửi đến Quốc hội ngay trước ngày khai mạc Kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XV.

Trong thư gửi Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, các doanh nghiệp viết: “Gần 2 năm các nhà sản xuất thép không gỉ trong nước đã phải dừng hoạt động do không thể nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất”. Khúc mắc trong việc thực hiện Quy chuẩn kỹ thuật 20:2019/BKHCN về thép không gỉ(Quy chuẩn 20) kéo dài suốt từ khi được ban hành vào năm 2019, những tưởng đã có thể giải quyết dứt điểm sau 2 lần phải lùi thời điểm có hiệu lực.

Các doanh nghiệp cho biết, ngày 29/11/2023, họ nhận được Công văn 4473/BKHCN-TĐC của Bộ Khoa học và Công nghệ lấy ý kiến về dự thảo Thông tư ngưng hiệu lực thi hành quy chuẩn này, với thời gian áp dụng dự kiến là từ ngày 1/3/2024; cùng với đó là thông tin về việc xây dựng tiêu chuẩn thép không gỉ có hàm lượng niken thấp, mangan cao... Bộ Khoa học và Công nghệ lý giải việc này là để thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc xử lý kiến nghị của một số doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mặt hàng thép không gỉ.

Tuy nhiên, trong thư gửi Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội ngày 13/5, với 41 con dấu và chữ ký của đại diện các doanh nghiệp thép không gỉ trên cả nước, thông tin được đưa ra là họ chưa nhận được thông tin phản hồi nào từ phía Bộ Khoa học và Công nghệ về việc tạm ngưng hiệu lực của Quy chuẩn 20, dù đã gửi văn bản và trực tiếp đặt câu hỏi trong cuộc làm việc đầu tháng 5/2024.

“Không hiểu vì lý do gì mà Bộ Khoa học và Công nghệ trì hoãn không ra văn bản kể trên”, các doanh nghiệp đặt vấn đề trong thư gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội. Điều này đồng nghĩa với việc nguyên liệu sản xuất thép không gỉ không đảm bảo Quy chuẩn 20 không được nhập khẩu.

Được biết, đây không phải lần đầu các doanh nghiệp thép không gỉ kiến nghị bãi bỏ, thay thế quy định này.

Trước đó, các doanh nghiệp đã có đơn kiến nghị gửi Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt về nội dung này, các doanh nghiệp cho biết thực hiện chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Lưu Quang, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có văn bản dự thảo thông tư ngưng hiệu lực thi hành Quy chuẩn 20 về thép không gỉ, lấy ý kiến các cơ quan, hiệp hội, doanh nghiệp.

"Các doanh nghiệp có ý kiến đề nghị bãi bỏ hoặc điều chỉnh Quy chuẩn 20 để chúng tôi có thể tiếp tục sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, đến thời điểm này, Bộ Khoa học và Công nghệ vẫn chưa ban hành thông tư quyết định chính thức về việc này", doanh nghiệp nêu.

Trong đơn kiến nghị, các doanh nghiệp cho biết, Quy chuẩn 20 về thép không gỉ đã khiến doanh nghiệp phải dừng hoạt động hơn một năm qua. Máy móc đã bắt đầu hỏng hóc, xuống cấp do không được vận hành thường xuyên. Hàng chục ngàn công nhân, thợ tay nghề cao đã được đào tạo nhiều năm bị mất việc làm, phải chuyển công việc khác.

Do đó, doanh nghiệp cho rằng nếu tình trạng này kéo dài, sẽ không thể khôi phục được sản xuất do chi phí để sửa sang máy móc, nhà xưởng và đào tạo lại công nhân, thiết lập quan hệ với khách hàng, không thể cạnh tranh với hàng nhập khẩu.

"Nếu Quy chuẩn 20 không được bãi bỏ hoặc sửa đổi, thị trường các sản phẩm thép không gỉ của Việt Nam sẽ mất toàn bộ và vĩnh viễn rơi vào tay nhà sản xuất nước ngoài. Chúng tôi mong Bộ Khoa học và Công nghệ thương lấy doanh nghiệp và công nhân ngành thép không gỉ, sớm ban hành thông tư bãi bỏ hoặc sửa đổi Quy chuẩn 20", doanh nghiệp nêu.

>>Sớm bãi bỏ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Thép không gỉ

HIIHHIHIH

VCCI cũng cho rằng, quy chuẩn 20 xâm phạm quyền lợi của người tiêu dùng khi hạn chế quyền lựa chọn hàng hóa phù hợp với nhu cầu. Ảnh minh hoạ

Liên quan đến Quy chuẩn 20, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đã có văn bản gửi Bộ Khoa học và Công nghệ. VCCI cho biết, đơn vị đã nhận được ý kiến của nhiều doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thép không gỉ tại Việt Nam phản ánh bất cập của quy chuẩn nói trên.

Văn bản do ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký VCCI, ký nêu rõ việc đưa thép không gỉ vào danh mục hàng hóa nhóm 2 và phải kiểm tra nhà nước theo Quy chuẩn 20 là chưa phù hợp. Ông Tuấn dẫn điều 3 Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa 2007 quy định sản phẩm, hàng hóa nhóm 2 là sản phẩm, hàng hóa "tiềm ẩn khả năng gây hại cho người, động vật, thực vật, tài sản, môi trường".

Trong khi đó, thép không gỉ là nguyên liệu để sản xuất ra các loại hàng hóa khác, trong đó có nhiều mục đích không tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn như làm đồ trang trí, bàn, ghế, khung tranh, cửa sổ, thùng rác, tay vịn cầu thang…

VCCI cũng cho rằng, Quy chuẩn 20 xâm phạm quyền lợi của người tiêu dùng khi hạn chế quyền lựa chọn hàng hóa phù hợp với nhu cầu. "Nếu như trước đây người tiêu dùng được chủ động lựa chọn hàng hóa với chất lượng và giá cả phù hợp với nhu cầu thì nay Quy chuẩn 20 đã loại bỏ một số loại thép có giá thành rẻ, buộc người tiêu dùng phải bỏ nhiều tiền hơn để mua sản phẩm được làm từ inox có chất lượng cao hơn so với nhu cầu" - VCCI nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, VCCI cũng nhận thấy Quy chuẩn 20 đang tạo thuận lợi cho hàng hóa nhập khẩu thay vì hàng hóa cùng loại sản xuất trong nước. Các quy định tại Quy chuẩn 20 khiến thép không gỉ không thể được nhập khẩu để làm nguyên liệu gia công hàng hóa trong nước. Tuy nhiên, hàng hóa sử dụng loại thép này lại không cần kiểm tra theo Quy chuẩn 20 và được nhập khẩu bình thường.

Như vậy, Quy chuẩn 20 đang bảo hộ ngược, khiến các doanh nghiệp ưu tiên nhập hàng hóa thành phẩm thay vì nhập nguyên liệu để sản xuất. "Nhiều doanh nghiệp gia công thép không gỉ trong nước phản ánh tình trạng họ mất toàn bộ thị phần trước hàng hóa nhập khẩu do không thể nhập nguyên liệu để sản xuất" - VCCI lo ngại.

Từ những phân tích trên cùng với bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn, Chính phủ chỉ đạo mạnh mẽ các bộ ngành tích cực rà soát các vướng mắc pháp lý nhằm hỗ trợ sản xuất trong nước, VCCI đã kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ bãi bỏ Quy chuẩn 20; bỏ thép không gỉ ra khỏi danh mục hàng hóa nhóm 2 của Bộ Khoa học và Công nghệ.