Phát triển nhà ở xã hội: Nỗ lực tháo gỡ vướng mắc
Sự vào cuộc của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương trong việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội được kỳ vọng sẽ giải quyết vấn đề chỗ ở cho người có thu nhập thấp.
LTS: Theo báo cáo Bộ Xây dựng về nhà ở và thị trường quý II, cả nước có 503 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 418.200 căn, tăng 4 dự án và 6.950 căn so với thời điểm báo cáo ngày 15/3/2024. Tuy nhiên vẫn còn khoảng cách rất lớn giữa cung và cầu.
Ông Hoàng Hải - Cục trưởng Cục quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) đã chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp về vấn đề này.
- Bên cạnh những kết quả đạt được, còn những vướng mắc gì trong việc triển khai nhà ở xã hội, thưa ông?
Việc phát triển và đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã có những chuyển biến tích cực, nguồn cung và các dự án khởi công xây dựng mới đã tăng so với các năm trước. Qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, trên địa bàn cả nước có 503 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 418.200 căn, trong đó: 75 dự án hoàn thành với quy mô 39.884 căn; 128 dự án đã khởi công xây dựng với 115.379 căn; 300 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với 262.937 căn.
Dù đã đạt một số kết quả quan trọng nêu trên; song việc triển khai vẫn còn một số tồn tại. Về chính sách, Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 đã cơ bản tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; tuy nhiên, đến nay Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 chưa có hiệu lực thi hành.
Một số địa phương chưa kịp thời ban hành kế hoạch triển khai Đề án “ Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”; chưa xác định rõ nhu cầu về đất đầu tư xây dựng nhà ở xã hội làm cơ sở quy hoạch bố trí đủ quỹ đất phát triển nhà ở xã hội...
Các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai như quy hoạch bố trí quỹ đất, việc công khai dự án thu hút đầu tư. Một số dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn chủ đầu tư, tuy nhiên việc triển khai đầu tư xây dựng còn chưa đúng tiến độ.
Ngoài ra, việc giải ngân nguồn vốn tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn. Chưa kể còn chưa có nhiều ngân hàng thương mại tham gia cho vay hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội.
- Theo ông, chính sách và cơ chế hiện tại đã đủ hấp dẫn doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội?
Pháp luật về nhà ở hiện hành như Luật Nhà ở 2014, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, Nghị định số 49/2021/NĐ-CP đã tạo ra hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào phát triển nhà ở xã hội. Song vẫn còn một số tồn tại và đã được nghiên cứu khắc phục, sửa đổi, bổ sung tại Luật Nhà ở 2023.
Khu nhà ở xã hội Hoàng Huy, Hải Phòng. Ảnh: Quốc Tuấn
Để khẩn trương thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội trong thời gian sớm nhất, Chính phủ đã trình Quốc hội đề xuất Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực sớm từ 01/8/2024, và đang được Quốc hội lấy ý kiến xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 7 khóa XV.
Sau khi Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực thi hành, tôi cho rằng, việc phát triển nhà ở xã hội sẽ thông thoáng, bổ sung nhiều ưu đãi chủ đầu tư dự án, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư, góp phần tăng nguồn cung nhà ở xã hội.
Một số điểm mới có thể kể đến như miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án và không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn theo quy định của pháp luật về đất đai; được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% đối với phần diện tích xây dựng NOXH; được ưu đãi tối đa 20% tổng diện tích đất ở (hoặc 20% tổng diện tích sàn xây dựng của dự án) để xây dựng công trình, kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại theo chủ trương đầu tư dự án đã được chấp thuận; làm rõ giá bán theo nguyên tắc tính đúng tính đủ, quy định thời điểm thẩm định giá bán, bỏ bớt điều kiện đối với người mua nhà, bổ sung nhà ở lực lượng vũ trang, nhà lưu trú công nhân.
- Theo ông, cần thêm những trợ lực nào để thúc đẩy nguồn cung?
Để đảm bảo hoàn thành các mục tiêu đề ra, trong thời gian tới Bộ Xây dựng sẽ cùng các bộ ngành, địa phương tiếp tục tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp sau:
Tiếp tục tập trung hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành các Nghị định, văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn liên quan đến việc triển khai các dự án nhà ở xã hội như: Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Trong đó, tập trung tháo gỡ các vướng mắc về phát triển nhà ở xã hội, nhất là về thủ tục đầu tư; quy hoạch, bố trí quỹ đất… trên tinh thần cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền..
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng phối hợp với Ban Kinh tế trung ương tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới và đôn đốc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội triển khai mục tiêu Đề án trong tháng 7/2024.
Bộ Xây dựng cũng đã đề nghị NHNN chỉ đạo, khuyến khích thêm các ngân hàng thương mại tham gia chương trình cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng và mở các room tín dụng tạo điều kiện cho các ngân hàng thực hiện. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ phù hợp tình hình thực tiễn.
Đặc biệt về phía các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cần lập tiến độ, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực tài chính, áp dụng công nghệ mới nhằm rút ngắn thời gian thi công.
Đối với các dự án đã lựa chọn chủ đầu tư, các chủ đầu tư cần khẩn trương hoàn thiện thủ tục pháp lý để khởi công xây dựng theo các đồ án quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư đã được phê duyệt.
Sau khi khởi công, cần nhanh chóng công bố công khai đầy đủ các thông tin liên quan đến dự án để người dân biết đăng ký mua, thuê mua, thuê. Đồng thời, chủ động rà soát đối tượng, điều kiện, đăng ký với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để được công bố trong danh mục vay vốn ưu đãi từ gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng.