Khu thương mại tự do: Đà Nẵng đã chuẩn bị gì?

Đà Nẵng là địa phương đầu tiên trong cả nước được thí điểm thành lập mô hình này, và địa phương có định hướng xây dựng chính sách thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, du lịch và dịch vụ chất lượng cao.

Xác định các vị trí khả thi

Theo đánh giá của các chuyên gia, sở dĩ Đà Nẵng được lựa chọn là nơi đầu tiên thí điểm thành lập khu TMTD tại Việt Nam là do Đà Nẵng sở hữu những thuận lợi về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng lẫn yếu tố con người. Cụ thể, Đà Nẵng có cảng Liên Chiểu – một trong những cảng biển lớn nhất cả nước; Ga Kim Liên – thuộc tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam; Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng,...

Việc được thí điểm thành lập khu TMTD cũng được xem là bước đà để Đà Nẵng hướng tới trở thành một trong những địa phương đầu tiên triển khai xây dựng khu TMTD trên cả nước. Qua đó, tạo động lực phát triển mới, giúp đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng, phát huy vai trò là đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, là cơ sở để thí điểm nghiên cứu chính sách mới, làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu TMTD cả nước.

Bà Lê Thị Kim Phương - Giám đốc Sở Công Thương TP. Đà Nẵng cho biết hiện nay địa phương đang tích cực chuẩn bị các bước xây dựng đề án này. Cụ thể, Đà Nẵng đang rà soát các vị trí phù hợp để đưa vào hình thành các khu chức năng, gồm khu thương mại dịch vụ, khu sản xuất, khu logistics và khu chức năng khác,... thuộc khu TMTD.

Theo đó, các vị trí này sẽ thể hiện rõ ở vị trí, quy mô, ranh giới và được nêu rõ trong quyết định thành lập của Chính phủ. Được biết, Sở Công Thương Đà Nẵng đang phối hợp với các sở ngành liên quan đề xuất một số vị trí có thể phù hợp để đưa vào hình thành các khu chức năng, đến khi Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt thì mới xác định chính xác các vị trí.

“Dự kiến quy mô khu TMTD có tổng diện tích khoảng 1.000 - 1.500 ha, nằm rải rác ở từng khu vực theo điều kiện thực tế của thành phố. Công tác chuẩn bị được thực hiện đồng bộ gồm lựa chọn, rà soát, đánh giá vị trí làm khu TMTD; xem xét về các nội dung về quy hoạch, các vấn đề liên quan đến đất đai; đánh giá về giải phóng mặt bằng, giải tỏa đền bù; đánh giá về các lĩnh vực liên quan đến lao động, an sinh xã hội, an ninh quốc phòng”, bà Phương cho hay.
Theo Giám đốc Sở Công thương Đà Nẵng, địa phương sẽ có các điều kiện đưa ra để lựa chọn nhà đầu tư, trong trường hợp có từ hai nhà đầu tư trở lên thì áp dụng quy định về đấu thầu. Được biết, đã có một số nhà đầu tư quan tâm, liên hệ xin thông tin tìm hiểu về chính sách của khu TMTD nhưng vẫn chưa có nhà đầu tư nào chính thức có văn bản đề nghị đầu tư.

Trước đó, Sở Công Thương Đà Nẵng có công văn đề xuất về 4 vị trí triển khai khu TMTD. Trong đó, vị trí 1 hình thành khu logistics và sản xuất khoảng 536 ha nằm phía Tây đường tránh Nam hầm Hải Vân đến hết thôn Trường Định (xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang). Đối với vị trí thứ 2 sẽ hình thành khu sản xuất rộng khoảng 538 ha tại khu vực khu công nghệ cao mở rộng, xã Hòa Ninh, huyện Hòa Vang.

Ngoài ra, Sở này cũng đề xuất vị trí 3 hình thành khu thương mại dịch vụ khoảng 132 ha tại khu vực được định hướng là khu phi thuế quan (tại xã Hòa Nhơn, huyện Hòa Vang). Cuối cùng, vị trí thứ 4 là đề xuất lấn biển dự kiến rộng 250-1.000 ha tại vịnh Đà Nẵng (chưa được định hướng trong quy hoạch xây dựng).

Cẩn trọng trong triển khai

Ông Trần Chí Cường - Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho hay hiện toàn thế giới có rất nhiều khu TMTD nhưng ở Việt Nam thì Đà Nẵng là thành phố đầu tiên triển khai mô hình này. Theo ông Cường, đây là sự tin tưởng của Trung ương, Quốc hội dành cho Đà Nẵng, và địa phương vẫn đang còn một khối lượng công việc rất lớn để thực hiện.

Theo ông Cường, Đà Nẵng đang xem xét kỹ đến việc xây dựng các chính sách để đưa vào khu TMTD. Hiện nay, mới chỉ có các chính sách thực hiện khu kinh tế, khu công nghiệp,... Tuy nhiên, các chính sách đó rất khó để cạnh tranh được với các quốc gia trong khu vực về khu TMTD.

“HĐND TP. Đà Nẵng đã ban hành gần 30 nghị quyết về quy trình, thủ tục liên quan đến việc thực hiện khu TMTD. Nghị quyết 136/2024/QH15 chỉ thí điểm trong 5 năm, do đó Đà Nẵng phải làm sớm, ít nhất là khu TMTD phải hình thành được 1-2 phân khu cho đến khi tổng kết”, ông Cường cho biết.

Tại Hội thảo “Khu TMTD động lực cho tăng trưởng khu vực Miền Trung” do VCCI Miền Trung – Tây Nguyên phối hợp với Cục Phổ biến Giáo dục Pháp luật (Bộ tư pháp) và Công ty CTS Việt Nam tổ chức vừa qua, ông Trần Thoang – Giám đốc Công ty CTS Việt Nam đã đề xuất 3 giai đoạn để Đà Nẵng thành lập và phát triển khu TMTD. Cụ thể, giai đoạn 1, phát triển khu TMTD theo quy hoạch bến cảng Liên Chiểu với diện tích 100ha, tiếp đến giai đoạn 2 chuyển đổi khu công nghiệp Hòa Khánh – Liên Chiểu thành khu TMTD với diện tích 1.000ha. Trong giai đoạn 3, chuyển đổi khu công nghệ cao thành khu tự do thương mại công nghệ cao.
Ngoài ra, theo ông Thoang, Đà Nẵng cũng cần nghiên cứu đến giải pháp lấn biển và xây dựng cảng nhân tạo để phục vụ cho các khu TMTD.

Tuấn Vỹ