Từ xe điện đến xe hydrogen: Cuộc đua công nghệ xanh
Cuộc đua công nghệ xanh đang chuyển hướng khi xe điện không còn là lựa chọn duy nhất, mở ra tiềm năng phát triển xe hydrogen tại Việt Nam.
Nhiều hãng lớn “quay xe”
Trong vài năm trở lại đây, ngành công nghiệp ô tô đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, đặc biệt là với sự xuất hiện của các loại xe điện (EVs). Từng được xem như tương lai của giao thông, xe điện giờ đây đang đối mặt với những thách thức không nhỏ từ các lựa chọn thay thế. Không ít nhà sản xuất ô tô bắt đầu điều chỉnh quan điểm, không còn xem xe điện là lộ trình duy nhất.
Các tập đoàn ô tô lớn đang dần nhận ra rằng việc hoàn toàn phụ thuộc vào xe điện có thể không phải là hướng đi tốt nhất, do những vấn đề về cơ sở hạ tầng, nguồn cung pin, cũng như quá trình sản xuất và tiêu hủy pin vẫn chưa đạt được mức độ thân thiện với môi trường như mong đợi. Một trong những ví dụ mới nhất là vào ngày 5/9, khi Volvo quyết định điều chỉnh lại mục tiêu điện hóa của mình, lùi kế hoạch chỉ sản xuất xe điện thêm 10 năm. Trước đây, hãng đặt ra mục tiêu ngừng sản xuất xe động cơ xăng và dầu vào năm 2030, nhưng nay đã thay đổi mục tiêu trở thành hãng xe "thuần điện" với mức phát thải bằng 0 vào năm 2040. Tuy vậy, Volvo vẫn đặt kế hoạch đạt 90-100% doanh số toàn cầu là xe điện vào năm 2030, bao gồm xe thuần điện và xe hybrid sạc ngoài (PHEV). Dự đoán, dòng xe thuần điện sẽ chiếm 50-60% doanh số vào năm 2025, với kế hoạch hoàn thiện sản phẩm trước 2030.
Cùng lúc, Tesla cũng đã thông báo hủy bỏ kế hoạch xây dựng nhà máy tại khu vực ASEAN, trước đó dự kiến đặt ở Thái Lan. Mặc dù hãng từng có ý định mở rộng vào thị trường với hơn 600 triệu dân này, nhưng kế hoạch đã bị gác lại do lợi nhuận giảm sút và sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc.
Không chỉ có Volvo và Tesla, Mercedes-Benz cũng đã điều chỉnh lại chiến lược điện hóa của mình. Hãng quyết định loại bỏ cái tên EQS, mặc dù trước đây từng dự định dòng EQ sẽ thay thế hoàn toàn xe động cơ đốt trong. Giám đốc điều hành Ola Kallenius gần đây đã xác nhận rằng Mercedes sẽ tiếp tục cung cấp mẫu S-Class truyền thống với cả hai phiên bản: động cơ đốt trong và thuần điện, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Mercedes cũng đã tạm dừng phát triển nền tảng mới cho xe thuần điện và thay vào đó, áp dụng chiến lược tương tự với mẫu G-Class, khi ra mắt phiên bản "G580 với công nghệ EQ" thay vì tên gọi EQG như dự kiến ban đầu.
Ngoài các hãng trên, General Motors, Ford và Audi cũng đã thay đổi kế hoạch điện hóa của mình, hướng đến việc phát triển các dòng xe hybrid trong thời gian tới, thay vì tập trung hoàn toàn vào xe thuần điện. Đây là phản ứng linh hoạt của các nhà sản xuất ô tô trong bối cảnh phải đối mặt với các thách thức về công nghệ cũng như nhu cầu thị trường.
Tiềm năng của công nghệ mới
Khi xe điện không còn là lựa chọn tất yếu, các công nghệ mới bắt đầu nổi lên, trong đó có ô tô sử dụng nhiên liệu hydrogen. Ở Việt Nam, dòng xe này có tiềm năng phát triển lớn nhờ vào sự quan tâm của Chính phủ đối với các nguồn năng lượng sạch và bền vững. Tuy nhiên, việc phát triển xe hydrogen tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, từ cơ sở hạ tầng cho đến chi phí.
Khác với xe điện, xe hydrogen hoạt động dựa trên công nghệ fuel-cell, sử dụng phản ứng hóa học giữa hydrogen và oxy để tạo ra điện năng, cung cấp năng lượng cho động cơ. Điều này giúp xe không thải ra khí CO2, chỉ thải nước, do đó thân thiện với môi trường hơn nhiều so với các loại xe truyền thống.
Nguồn cung cấp hydrogen tại Việt Nam có thể đến từ nhiều nguồn, bao gồm cả khí tự nhiên, điện mặt trời và điện gió. Điều này mang lại cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc sản xuất nhiên liệu hydrogen. Các dự án năng lượng tái tạo ở Việt Nam đang phát triển mạnh, như điện gió tại Bạc Liêu hay điện mặt trời ở Ninh Thuận, hoàn toàn có thể được sử dụng để sản xuất hydrogen thông qua quá trình điện phân nước.
Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là việc xây dựng cơ sở hạ tầng trạm nạp nhiên liệu hydrogen. Trong khi các trạm sạc cho xe điện còn đang trong quá trình mở rộng, việc đầu tư vào trạm nạp hydrogen sẽ yêu cầu nguồn vốn lớn và cần thời gian dài để triển khai. Bên cạnh đó, chi phí sản xuất và duy trì xe hydrogen hiện vẫn còn cao, làm hạn chế khả năng tiếp cận của người tiêu dùng.
Một điểm tích cực là nhiều hãng xe lớn đã bắt đầu chú trọng vào dòng xe này. Những dòng xe này được đánh giá cao về hiệu suất, khả năng tiết kiệm nhiên liệu và đặc biệt là tốc độ nạp nhiên liệu nhanh chóng, chỉ trong vài phút, so với thời gian sạc của xe điện. Trong tương lai, nếu có được sự hỗ trợ từ Chính phủ và các doanh nghiệp lớn, xe hydrogen hoàn toàn có thể trở thành một giải pháp thay thế quan trọng tại Việt Nam.