Chiến lược xe điện của các hãng lớn và cạnh tranh tại Việt Nam
Các hãng ô tô lớn đang điều chỉnh linh hoạt trước kỷ nguyên xe điện, trong khi Việt Nam hiện là thị trường có sự phát triển và cạnh tranh mạnh mẽ.
Chiến lược linh hoạt của các hãng xe
Trong bối cảnh chuyển đổi sang xe điện (EV) diễn ra chậm hơn dự kiến, các hãng xe lớn như BMW, Ford và Hyundai đang điều chỉnh chiến lược để đảm bảo tính linh hoạt. Vào năm 2019, Oliver Zipse, khi giữ chức Giám đốc sản xuất BMW, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự linh hoạt trong việc đối phó với một thị trường đầy biến động. Ông so sánh việc dự đoán thành công của dòng xe BMW 3 Series với sự khó lường trong phát triển xe điện, đồng thời khẳng định rằng việc giữ được tính linh hoạt sẽ giúp BMW vượt qua những thách thức trong tương lai.
Chiến lược này đã giúp BMW gặt hái thành công. Đến tháng 7/2023, BMW bán được nhiều xe điện hơn Tesla tại châu Âu, dù hầu hết các mẫu xe điện của hãng vẫn là phiên bản chuyển đổi từ các dòng xe động cơ đốt trong. Trái ngược với Volkswagen, hãng đã xây dựng các dòng xe điện hoàn toàn trên nền tảng chuyên biệt, BMW vẫn chọn hướng đi dựa vào hệ thống sản xuất linh hoạt. Điều này giúp hãng tránh được rủi ro trong việc cam kết hoàn toàn với một công nghệ duy nhất.
Các hãng xe khác như Ford và Hyundai cũng theo đuổi chiến lược tương tự. Ford đã hoãn xây dựng nhà máy xe điện tại Tennessee và hủy bỏ một mẫu SUV điện, trong khi Hyundai điều chỉnh kế hoạch sản xuất tại nhà máy "Metaplant" ở Mỹ, bổ sung thêm dây chuyền sản xuất xe hybrid để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng chậm của thị trường xe điện. Chủ tịch Hyundai, Jaehoon Chang, thừa nhận rằng thị trường yêu cầu nhiều xe hybrid hơn dự đoán, buộc hãng phải điều chỉnh chiến lược linh hoạt.
Tuy nhiên, sự linh hoạt này cũng đi kèm với chi phí đáng kể. Jaguar Land Rover và Volvo đều phải kéo dài thời gian sản xuất các mẫu xe động cơ đốt trong nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, trong khi vẫn tiếp tục phát triển các mẫu xe điện trên nền tảng mới. Các hãng như BMW vẫn đang đầu tư mạnh vào các nền tảng chuyên biệt cho xe điện, với dự án Neue Klasse dự kiến ra mắt vào năm 2024 nhằm tăng tính cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Trong khi thị trường xe điện vẫn chưa phát triển như kỳ vọng, các hãng ô tô vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức không lường trước, như sự biến động của nhu cầu và chi phí sản xuất tăng cao. Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng việc duy trì sản xuất song song các dòng xe động cơ đốt trong có thể mang lại lợi nhuận dài hạn và giúp các hãng vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại.
Cạnh tranh xe điện tại Việt Nam
Dù quá trình chuyển đổi sang xe điện trên toàn cầu diễn ra chậm hơn dự đoán, thị trường Việt Nam lại chứng kiến sự phát triển nhanh chóng và sôi động, với các thương hiệu nội địa lẫn quốc tế cạnh tranh khốc liệt. VinFast của Vingroup đã có những bước tiến vượt bậc, góp phần thúc đẩy thị trường ô tô điện nội địa. Từ năm 2020, khi các doanh nghiệp trong nước chưa lắp ráp ô tô hybrid hay xe điện, đến 2023, con số đã tăng đáng kể với 15.486 chiếc được sản xuất. Chỉ trong quý 1/2024, đã có 7.195 xe điện trong nước ra đời, nâng tổng số xe điện sản xuất từ năm 2021 lên hơn 30.000 chiếc.
Công ty nghiên cứu thị trường BMI Research dự báo doanh số bán ô tô điện tại Việt Nam năm 2024 sẽ tăng hơn 114%, đạt khoảng 18.000 chiếc.
Mặc dù có lợi thế phát triển trong nước, thị trường ô tô điện tại Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các thương hiệu quốc tế, đặc biệt là từ Trung Quốc. Nổi bật trong số đó là BYD – thương hiệu đứng đầu thế giới về năng lượng mới. BYD đã thành công tại Thái Lan với các mẫu xe BYD Atto 3 và BYD Dolphin và hiện đang mở rộng sự hiện diện tại Việt Nam bằng chiến dịch tiếp cận mạnh mẽ. Ngoài BYD, thương hiệu Chery cũng có những động thái tích cực khi hợp tác với Geleximco để xây dựng nhà máy sản xuất ô tô tại Thái Bình, dự kiến hoạt động vào năm 2026.
Song song đó, sự gia tăng nhập khẩu ô tô điện cũng cho thấy sự phát triển nhanh chóng của thị trường. Nếu năm 2020 chỉ có 6 xe điện được nhập khẩu, đến đầu năm 2024, con số này đã tăng lên 366 chiếc. Với sự xuất hiện ồ ạt của các thương hiệu nước ngoài, số lượng xe nhập khẩu dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh trong giai đoạn cuối năm 2024. Trong phân khúc xe hạng sang, các thương hiệu nổi tiếng như Mercedes-Benz, BMW, Porsche, Audi, Volvo... cũng đã nhanh chóng ra mắt danh sách các mẫu xe điện tại thị trường Việt.
Dự báo từ Hiệp hội Nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) cho thấy Việt Nam có thể đạt mốc 1 triệu xe điện vào năm 2028 và 3,5 triệu vào năm 2040. Điều này thể hiện tiềm năng to lớn của thị trường ô tô điện, tuy nhiên, cũng đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp nội địa sẽ phải đối mặt với thách thức lớn từ sự cạnh tranh quốc tế.