Làm thế nào để châu Á duy trì vai trò động lực tăng trưởng toàn cầu?
Các nhà hoạch định chính sách châu Á cần giải quyết những thách thức từ những bất ổn bên ngoài để duy trì sự tăng trưởng kinh tế khu vực.
Các chuyên gia kinh tế nhận định, tin tức kinh tế gần đây nhất từ châu Á là tích cực, vì các nền kinh tế của khu vực này tăng trưởng mạnh hơn dự kiến trong nửa đầu năm.
Do đó, trong báo cáo Triển vọng kinh tế khu vực mới, IMF đã nâng cấp dự báo tăng trưởng lên 4,6% vào năm 2024 và lên 4,4% vào năm 2025 cho khu vực châu Á và Thái Bình Dương.
Theo đó, châu Á vẫn là động lực tăng trưởng của thế giới, tạo ra 60% tăng trưởng kinh tế toàn cầu, cao hơn nhiều so với tỷ trọng của châu lục này trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu.
Châu Á và Thái Bình Dương cũng đã đưa lạm phát xuống mức thấp và ổn định nhanh hơn các khu vực khác. Có một số trường hợp ngoại lệ, đáng chú ý là trong số các nền kinh tế tiên tiến như Australia, nơi áp lực tiền lương đã khiến giá dịch vụ tăng cao, nhưng dự kiến những áp lực này cũng sẽ giảm dần trong vòng 12 tháng tới hoặc lâu hơn.
Theo bà Krishna Srinivasan, Giám đốc bộ phận Châu Á và Thái Bình Dương của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nếu các nhà hoạch định chính sách của khu vực giải quyết được những thách thức mà họ phải đối mặt và đưa ra những lựa chọn chính sách đúng đắn, châu Á sẽ tiếp tục mang đến những tín hiệu tích cực.
Chuyên gia này chỉ ra, một thách thức trước mắt là môi trường bên ngoài đang trở nên khắc nghiệt hơn. Nhu cầu toàn cầu vẫn còn không chắc chắn, đặc biệt là từ Mỹ, quốc gia rất quan trọng đối với một khu vực phụ thuộc vào xuất khẩu như Châu Á.
Vào đầu tháng 8, dữ liệu yếu kém từ Mỹ đã khiến đồng đô la Mỹ mất giá mạnh so với các loại tiền tệ Châu Á khác và thị trường chứng khoán bị bán tháo. Điều này có thể báo trước nhiều biến động thị trường hơn nữa trong tương lai.
Đồng thời, nhu cầu trong nước yếu kém của Trung Quốc cũng tiếp tục cản trở tăng trưởng của khu vực.
Hơn nữa, việc các quốc gia trên thế giới tiếp tục đưa ra nhiều rào cản với tốc độ kỷ lục đã làm thay đổi dòng chảy thương mại. Trung Quốc xuất khẩu nhiều hơn sang các thị trường mới nổi và ít hơn sang các nền kinh tế tiên tiến, so với năm năm trước. Ngược lại, các nước ASEAN xuất khẩu nhiều hơn sang Trung Quốc và Mỹ.
Như IMF đã nhấn mạnh trước đây, cuối cùng thì không ai được lợi từ sự phân mảnh thương mại: "Tất cả chúng ta đều phải trả giá bằng sự tăng trưởng chậm trên toàn cầu".
Để giải quyết những thách thức trên, ông Johannes Wiegand, người đứng đầu bộ phận giám sát khu vực của IMF cho rằng, đã đến lúc phải thực sự cắt giảm thâm hụt ngân sách. Nợ công tăng mạnh trong đại dịch và vẫn chưa giảm kể từ đó. Điều này làm tăng chi phí trả nợ và khiến các chính phủ không có nhiều dư địa để đối phó với các sự kiện không lường trước và những thách thức trong dài hạn như biến đổi khí hậu hoặc dân số già hóa.
Về chính sách tiền tệ, chuyên gia này chỉ ra, hầu hết các ngân hàng trung ương châu Á đều có dư địa để cắt giảm lãi suất và hỗ trợ nền kinh tế của họ khi cần thiết. Đầu năm nay, các ngân hàng trung ương có thể đã do dự trong việc nới lỏng chính sách trước Hoa Kỳ, vì lo ngại điều này có thể gây áp lực lên đồng tiền của họ. Nhưng khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất của mình, những lo ngại này có lẽ đã không còn.
Về thương mại, hầu hết các chính phủ châu Á không thể làm gì nhiều để xoa dịu căng thẳng toàn cầu, nhưng họ có thể tránh làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Cụ thể, các nhà lãnh đạo nên thận trọng khi sử dụng các chính sách công nghiệp và đảm bảo rằng những chính sách này không gây ra sự méo mó trong thương mại, cũng như tiếp tục ủng hộ một hệ thống thương mại toàn cầu dựa trên luật lệ.
Để tiếp tục là động lực tăng trưởng của thế giới, các chuyên gia của IMF lưu ý, châu Á cũng cần giải quyết các thách thức dài hạn hơn. Một trong số đó là nhân khẩu học. Ở nhiều nền kinh tế châu Á, lực lượng lao động đang giảm so với quy mô dân số. Điều này không chỉ khiến tăng trưởng chậm lại mà còn gây áp lực lên hệ thống an sinh xã hội và ngân sách chính phủ.
Việc thúc đẩy phụ nữ tham gia tích cực hơn vào thị trường lao động được trả lương và tạo điều kiện cho di cư có thể bù đắp một số tác động của quá trình già hóa.
Một thách thức khác đến từ cái mà các nhà kinh tế gọi là "chuyển đổi cơ cấu". Trong ba thập kỷ qua, các nền kinh tế Châu Á ngày càng chuyển sang dịch vụ thay vì sản xuất. Lưu ý của IMF cho thấy sự chuyển dịch này là tích cực khi ngành dịch vụ thường có năng suất cao hơn sản xuất, do đó tạo ra mức tăng trưởng cao hơn.
Xu hướng này cũng có khả năng sẽ tiếp tục khi nhu cầu về hàng hóa sản xuất giảm, trong khi nhu cầu về dịch vụ có xu hướng tăng. Và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo sẽ làm xu hướng này thêm mạnh mẽ.
Thị trường dịch vụ mới nổi này tạo ra nhiều cơ hội tăng trưởng, nhưng để nắm bắt được sẽ phải có những cải cách. Một ưu tiên là mở cửa các ngành dịch vụ của Châu Á cho thương mại và đầu tư khi hai lĩnh vực này vẫn còn tương đối khép kín.
Đồng thời ưu tiên cho giáo dục khi nhiều giao dịch có thể đòi hỏi các kỹ năng chuyên môn cao, do đó, việc trang bị cho lực lượng lao động những kỹ năng như vậy là yếu tố then chốt.