Thấy gì từ các “thiên đường” xe điện tại châu Âu?
Hà Lan, Thụy Điển và Na Uy đã đạt thành công trong phát triển xe điện nhờ vào hạ tầng sạc hiện đại và các chính sách hỗ trợ hiệu quả.
Những mô hình thành công
Hà Lan hiện sở hữu mạng lưới trạm sạc xe điện lớn nhất châu Âu, với hơn 500.000 trạm, trong đó có 200.000 trạm bán công cộng. Điều này có được nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu để phát triển mạng lưới sạc thông minh. Người dùng có thể dễ dàng theo dõi và tối ưu hóa quá trình sạc thông qua các công nghệ hiện đại.
Ngoài ra, các trạm sạc tại Hà Lan được chuẩn hóa về phích cắm và hệ thống thanh toán, giúp người sử dụng thuận tiện hơn. Chi phí sạc xe hợp lý, cùng việc sử dụng năng lượng tái tạo, đã góp phần giảm áp lực lên lưới điện quốc gia. Chính sự kết hợp giữa tiện lợi và bền vững đã đưa Hà Lan trở thành điểm sáng trong phát triển xe điện tại châu Âu.
Là quốc gia đứng thứ hai châu Âu về tỷ lệ sở hữu xe điện, Thụy Điển không tập trung vào trợ cấp mua xe mà đẩy mạnh đầu tư hạ tầng sạc với hơn 32.400 trạm tính đến cuối năm 2023. Chính sách “Ladda bilen” hỗ trợ 50% chi phí lắp đặt điểm sạc cho chung cư, công ty và cá nhân đã thúc đẩy sự đồng bộ hóa trong hệ thống sạc.
Trước áp lực từ sự gia tăng xe điện, Thụy Điển đã tiên phong phát triển các tuyến đường sạc điện, cho phép xe sạc không dây trong khi di chuyển. Một dự án thử nghiệm dài 2 km gần Stockholm đã đạt thành công, mở đường cho cao tốc E20 được trang bị công nghệ sạc cảm ứng. Tuyến đường này dự kiến hoàn thành vào năm 2027, đánh dấu bước tiến lớn trong ngành công nghiệp xe điện.
Na Uy, dù đối mặt với địa hình phức tạp và mùa đông khắc nghiệt, đã thành công biến xe điện thành phương tiện chính của người dân. Tính đến năm 2023, 82,4% lượng xe bán ra tại đây là xe điện, với mục tiêu đạt 100% vào năm 2025 gần như đã nằm trong tầm với.
Chính phủ Na Uy áp dụng nhiều ưu đãi như miễn thuế nhập khẩu, thuế đăng ký, phí cầu đường và phí đỗ xe, đồng thời cho phép xe điện sử dụng làn đường riêng. Những nỗ lực này được củng cố bởi hơn 25.000 điểm sạc trên toàn quốc, bao gồm cả trạm sạc cảm ứng cho taxi tại Oslo.
Với nguồn điện chủ yếu từ thủy điện và năng lượng tái tạo, Na Uy không chỉ phát triển xe điện bền vững mà còn đảm bảo sự ổn định của lưới điện. Hệ thống điện mạnh mẽ phục vụ nhu cầu sưởi ấm trong mùa đông khắc nghiệt cũng là yếu tố giúp quốc gia này trở thành “thiên đường” của xe điện.
Tiềm năng tại Việt Nam
Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế để phát triển như các quốc gia trên trong tương lai. Đầu tiên, nhu cầu chuyển đổi sang phương tiện xanh đang gia tăng, được hỗ trợ bởi các nhà sản xuất xe điện nội địa. Các chính sách thúc đẩy năng lượng tái tạo và giảm phát thải cũng dần được hoàn thiện.
Ngoài ra, Việt Nam có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời và điện gió, tạo nền tảng cung cấp nguồn điện sạch và ổn định cho hệ thống trạm sạc. Một số thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai thử nghiệm các điểm sạc EV công cộng, mở đầu cho lộ trình xây dựng mạng lưới rộng khắp.
Hơn nữa, với dân số trẻ, am hiểu công nghệ và thị trường tiêu thụ xe máy, ô tô lớn, Việt Nam có cơ hội thúc đẩy mạnh mẽ nhận thức về lợi ích của xe điện. Các doanh nghiệp nội địa hoàn toàn có thể học hỏi mô hình hợp tác công tư từ Hà Lan hoặc ứng dụng công nghệ sạc không dây tiên tiến từ Thụy Điển để phát triển bền vững ngành xe điện.
Với các bước đi chiến lược và tận dụng thế mạnh hiện có, Việt Nam có thể hướng đến trở thành một trong những quốc gia tiên phong tại Đông Nam Á trong lĩnh vực xe điện, góp phần giảm thiểu tác động môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.