Khu thương mại tự do - “bước đi” chiến lược hoàn thiện hạ tầng logistics

Sáng ngày 2/12, Bộ Công Thương phối hợp UBND tỉnh Bà – Rịa Vũng Tàu tổ chức Diễn đàn Logistics Việt Nam (VLF) 2024 với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Đủ điều kiện cho khu thương mại tự do quy mô lớn

Khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, logistics là ngành dịch vụ được ví như những “mạch máu”của nền kinh tế, có vai trò quan trọng trong kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất giảm chi phí, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Là quốc gia nằm trong khu vực phát triển năng động của thế giới, nơi luồng hàng hoá tập trung giao lưu mạnh và nền kinh tế có độ mở lớn (trên 200%), cùng 17 Hiệp định thương mại tự do đã được ký kết, thực thi với gần 70 quốc gia, vùng lãnh thổ (trong đó bao gồm hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới, chiếm 90% GDP toàn cầu); kim ngạch xuất nhập khẩu và thương mại điện tử luôn tăng trưởng ở mức hai con số, Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường có nhiều tiềm năng, điều kiện để phát triển dịch vụ logistics.

Nhận thức được tầm quan trọng đó, thời gian qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách và chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của ngành dịch vụ logistics. Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ; sự vào cuộc tích cực, hiệu quả của các ban, bộ, ngành và các địa phương; đặc biệt là nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp, ngành dịch vụ logistics nước ta đã có những bước phát triển khá mạnh (tăng bình quân 14-16%/năm), từng bước khẳng định được thương hiệu, vị thế của Ngành trong khu vực và thế giới. Năm 2024, Việt Nam được các tổ chức quốc tế đánh giá, xếp hạng thuộc Top 10 thị trường logistics mới nổi; Top 4 thế giới về Chỉ số cơ hội logistics và Top 43 về Chỉ số Hiệu quả Logistics.

Tuy nhiên,bên cạnh những kết quả đạt được, Tư lệnh ngành Công Thương cũng thẳng thắn, ngành dịch vụ logistics Việt Nam phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước; chi phí logistics còn cao, năng lực cạnh tranh thấp; sự thiếu hụt về nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và thiếu tính kết nối về hạ tầng là những “điểm nghẽn” lớn, kìm hãm sự phát triển của dịch vụ logistics thời gian qua.

Bên cạnh đó, những biến đổi về địa chính trị và các xu hướng kinh doanh mới (như dịch chuyển chuỗi cung ứng, thương mại điện tử xuyên biên giới, tiêu chuẩn phát triển xanh và bền vững) cùng với sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt cũng đặt ra nhiều thách thức mới đối với sự phát triển của nền kinh tế nói chung và dịch vụ logistics nói riêng.

Do đó, với chủ đề "Khu thương mại tự do - Giải pháp đột phá thúc đẩy tăng trưởng logistics" VLF 2024 nhằm phát đi thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ về việc thu hút, khuyến khích đầu tư, phát triển các Khu thương mại tự do với những chính sách đủ mạnh, khả thi và cơ chế thông thoáng, hấp dẫn để tạo động lực đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung và ngành dịch vụ logistics nói riêng.

Bởi, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Khu thương mại tự do là một trong những lợi thế cạnh tranh quan trọng và là công cụ hữu hiệu để các quốc gia tận dụng tối đa lợi ích mà quá trình hội nhập mang lại. Thực tế những năm qua, mô hình Khu thương mại tự do đã được nhiều quốc gia (như Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc, UAE…) áp dụng rất thành công, giúp giảm giá thành, tăng tính cạnh tranh của sản phẩm và tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa, nâng cao năng lực logistics, thu hút đầu tư nước ngoài.

“Với vị trí địa lý chiến lược và tiềm năng, thế mạnh về phát triển hạ tầng cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, các đầu mối giao thông đường bộ, đường sắt với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam hội đủ điều kiện thuận lợi để xây dựng, phát triển các khu thương mại tự do quy mô lớn và hiện đại”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.

Đồng thời cho biết, Bộ Công Thương, với vai trò đầu mối quản lý nhà nước về dịch vụ logistics, đang trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 ; theo đó, dự thảo Chiến lược đã đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt (trong đó có giải pháp về xây dựng Khu thương mại tự do) nhằm hiện thực hoá mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh về logistics, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bộ trưởng khẳng định, đây là những nội dung rất quan trọng, có tính thời sự thiết thực không chỉ đối với sự phát triển của ngành dịch vụ logistics Việt Nam, mà còn quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Động lực thu hút đầu tư thế hệ mới

Là địa phương nhận định có nhiều đặc điểm lợi thế trong phát triển khu thương mại tự do, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Phạm Viết Thanh chia sẻ, quy hoạch tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã mở ra thời cơ mới, vận hội mới, phát triển tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thành trung tâm kinh tế biển quốc gia, trung tâm dịch vụ hàng hải của quốc gia và khu vực Đông Nam Á, một trong những trung tâm công nghiệp lớn của Vùng Đông Nam Bộ.

Trong những năm gần đây, tỉnh được Trung ương quan tâm đầu tư nguồn lực, mạng lưới giao thông vùng Đông Nam Bộ và liên vùng đang được hoàn thiện. Cùng với việc phát triển Cảng hàng không quốc tế Long Thành, hiện đại hóa cụm cảng Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển tầm cỡ khu vực và thế giới gắn với phát triển trung tâm logistics cấp quốc gia và quốc tế theo mô hình “cảng xanh, logistics xanh” đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phát triển bền vững.

Do đó, việc hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ là bước đi chiến lược để hoàn thiện hạ tầng logistics Vùng Đông Nam Bộ.

Đó là, kết nối với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, cảng biển nước sâu Cái Mép - Thị Vải một cách đồng bộ, tạo ra lợi thế cạnh tranh tuyệt đối của quốc gia để làm mới động lực cũ, tạo ra động lực mới trong thu hút đầu tư thế hệ mới trong không gian dịch vụ - công nghiệp - đô thị trên hàng lang kinh tế Đông Tây từ Mộc Bài đến Cái Mép - Thị Vải .

Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh, diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2024 với chủ đề “Khu thương mại tự do - giải pháp đột phá thúc đẩy tăng trưởng logistics” mang ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Vùng Đông Nam Bộ và các địa phương quan tâm phát triển khu thương mại tự do trong cả nước.

Đây là cơ hội để các địa phương, các tổ chức, hiệp hội doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học và các tập đoàn logistics toàn cầu thảo luận, trao đổi, đề xuất các chính sách, giải pháp, nhằm thúc đẩy việc thành lập các khu thương mại tự do trong thời gian tới để tạo động lực đột phá thúc đẩy ngành dịch vụ logistics phát triển.

Bí thư Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết thêm, thời gian qua, Bà Rịa - Vũng Tàu đã tập trung huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; kiên trì thực hiện chủ trương thu hút đầu tư có chọn lọc với công nghệ hiện đại, tự động hóa cao, không thâm dụng lao động, bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng hiệu quả. Với sự cải cách mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, Bà Rịa - Vũng Tàu đã trở thành điểm đến đầy tiềm năng, thu hút nhiều nhà đầu tư lớn, tầm cỡ thế giới đến đến đầu tư, kinh doanh. Đến nay đã thu hút đầu tư quy đổi khoảng 50 tỷ USD; trong đó, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) khoảng 34 tỷ USD.

Bài - Ảnh: Thy Hằng