Bộ Tài chính nói gì trước lo ngại đánh thuế bất động sản?

Sẽ triển khai một cách thận trọng

Theo đề xuất từ Bộ Xây dựng, một giải pháp để kiểm soát tình trạng đầu cơ bất động sản là đánh thuế đối với những người sở hữu từ hai nhà, đất trở lên. Bộ Tài chính đã bày tỏ sự đồng thuận và cam kết nghiên cứu phương án này. Tuy nhiên, đề xuất này đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận. Nhiều người cho rằng việc đánh thuế tại thời điểm hiện nay cần được cân nhắc kỹ lưỡng, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường, chẳng hạn như làn sóng bán tháo bất động sản.

Giải đáp về các vấn đề dư luận đang chú ý, Bộ Tài chính nhấn mạnh hiện nay Nhà nước đã áp dụng nhiều khoản thu liên quan đến bất động sản, bao gồm trong quá trình xác lập quyền sở hữu, sử dụng: tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, lệ phí trước bạ. Trong quá trình sử dụng: thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp. Tuy nhiên, tại Việt Nam vẫn chưa có khoản thu dành riêng cho việc sở hữu nhà ở trong quá trình sử dụng hoặc thuế chuyển nhượng bất động sản mang tính toàn diện.

Theo Bộ Tài chính, việc xây dựng chính sách thuế bất động sản cần tuân thủ các định hướng được nêu tại Nghị quyết số 18 năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Các giải pháp đề xuất bao gồm nghiên cứu thuế đối với sở hữu nhiều nhà, đất; Sửa đổi chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) áp dụng với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản. Mục tiêu của các chính sách này là khuyến khích việc sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nhà đất, hạn chế đầu cơ, đồng thời thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển minh bạch và bền vững.

Bộ cũng đang xem xét kinh nghiệm quốc tế và rà soát những bất cập trong các chính sách thuế hiện hành để đưa ra các giải pháp phù hợp với điều kiện trong nước, hài hòa với thông lệ quốc tế, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống thuế liên quan đến bất động sản.

Đối với chính sách thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đã lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân về việc xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân mới nhằm thay thế luật hiện hành. Dự thảo này sẽ bao gồm việc điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân áp dụng với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

Thời gian tới, Bộ sẽ tổng hợp các ý kiến, đánh giá tác động và báo cáo Chính phủ, Quốc hội để xem xét sửa đổi, bổ sung theo chương trình xây dựng luật. Việc cải cách thuế liên quan đến bất động sản sẽ được đặt trong bối cảnh tổng thể của Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030.

Bộ Tài chính khẳng định, mọi thay đổi trong chính sách thuế liên quan đến bất động sản sẽ được triển khai một cách thận trọng, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, tránh gây xáo trộn thị trường, đồng thời hướng tới sự phát triển minh bạch và bền vững của thị trường bất động sản.

Cần chuẩn bị hạ tầng dữ liệu đất đai

Bình luận về nội dung này, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng khẳng định, đề xuất này không phải là mới. Cách đây khoảng 7 năm, đề xuất tương tự được nêu lên đã khiến người dân băn khoăn, ngay cả với người chưa sở hữu nhà. Vì thực tế, mức thuế tăng có thể khiến giá nhà tăng cao, người dân vốn đã không có nhiều điều kiện tiếp cận nhà ở sẽ lại càng khó khăn nên tâm lý chung là chưa đồng thuận.

"Bất động sản là một lĩnh vực rất phức tạp, nên khi đánh thuế cần xem xét một cách toàn diện, thận trọng, tránh đưa ra thuế xa rời thực tế làm người dân thất vọng, không đáp ứng được mong đợi. Đề xuất đánh thuế bất động sản thứ 2 thời điểm hiện tại không chỉ khiến thị trường mất niềm tin mà còn có thể làm giá nhà tăng cao, người dân mất cơ hội tiếp cận nhà ở", ông Hiển khuyến nghị.

Bởi theo ông Hiển, công cụ thuế có tính 2 mặt. Tùy từng thị trường cụ thể mà công cụ này sẽ tác động tốt hoặc tác động cản trở tới sự phát triển của thị trường đó. Cần sử dụng công cụ thuế để kích thích thị trường phát triển minh bạch, đúng đắn chứ không nên trở thành một rào cản đối với sự phát triển của thị trường bất động sản. "Đánh thuế bất động sản chỉ là một trong nhiều biện pháp giúp cho thị trường bất động sản phát triển minh bạch và bền vững. Biện pháp tối ưu nhất là cần đẩy mạnh quá trình số hóa và xây dựng kho cơ sở dữ liệu về đất đai cũng như dữ liệu về giá trị tài sản là bất động sản", ông Hiển cho hay.

Đồng quan điểm, GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng nhận định, thuế là công cụ để điều tiết thị trường nhưng chính sách thuế cần có lộ trình cụ thể được tính toán cẩn thận. Phải xây dựng được một hạ tầng quản lý về đất đai, liên thông giữa các đơn vị hành chính cấp tỉnh để truy rõ số lượng bất động sản một cá nhân sở hữu. Như vậy mới tránh được tình trạng khai thiếu, khai không đúng để tránh "né" thuế. Nghiên cứu cách đánh thuế bất động sản sao cho không xảy ra trình trạng "chồng thuế" khác cũng là điểm phải lưu ý.

Diệu Hoa