Địa chính trị tác động ra sao đến giá dầu 2025?
Mặc dù khó dự báo những sự kiện địa chính trị trong thế giới đầy biến động, song có thể mô hình hóa giá dầu thô trong các kịch bản khác nhau.
Ngành công nghiệp năng lượng toàn cầu đang diễn biến theo hai xu hướng rõ rệt: năng lượng tái tạo sẽ phát triển với tốc độ rất nhanh và những khó khăn ngày càng lớn đối với năng lượng hóa thạch.
Suốt cả năm 2024, yếu tố địa chính trị đã kéo theo giá dầu ở mọi lúc, mọi nơi, rất khó lường. Giá dầu thô Brent trung bình khoảng 80 đô la Mỹ/thùng trong suốt năm 2024, nhưng đôi khi giảm xuống mức thấp là 70 đô la Mỹ/thùng.
Ngày 10/1/2025, Bộ Tài chính Mỹ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các nhà sản xuất dầu của Nga là Gazprom Neft và Surgutneftegas, cũng như 183 tàu đã vận chuyển dầu của Nga. Đây được xem là “đòn đánh” nặng nhất nhằm vào ngành công nghiệp năng lượng Nga.
Lượng dầu thô của Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 4/2022 khi xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm. Trong khi nhiều quốc gia châu Âu xoay xở nối lại nguồn cung đã mất từ Nga. Cục diện xung đột Trung Đông chưa "hạ nhiệt". Tất cả những diễn biến này sẽ thúc đẩy giá dầu tăng trở lại trong năm nay.
Các nhà phân tích của JPMorgan đã viết trong một lưu ý, về mặt nhu cầu, dầu mỏ toàn cầu đã tăng 1,2 triệu thùng mỗi ngày trong vài tuần đầu tiên của năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn một chút so với kỳ vọng.
Dự kiến nhu cầu dầu sẽ tăng 1,4 triệu thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước trong những tuần tới, do hoạt động du lịch tăng cao ở Ấn Độ, nơi đang diễn ra lễ hội lớn, cũng như hoạt động vui chơi giải trí mừng Tết Nguyên đán ở Trung Quốc và một số quốc gia châu Á vào cuối tháng 1/2025.
EIA cho biết, trên toàn cầu, sản lượng dầu và nhiên liệu lỏng hiện dự kiến sẽ đạt mức trung bình 104,4 triệu thùng/ngày vào năm 2025, tăng so với dự báo trước đó là 104,2 triệu thùng/ngày. Trong khi đó, nhu cầu dầu toàn cầu dự kiến sẽ đạt trung bình 104,1 triệu thùng/ngày, giảm so với ước tính trước đó là 104,3 triệu thùng/ngày và vẫn thấp hơn xu hướng trước đại dịch.
Giá dầu thô nhẹ ngọt được dự báo sẽ đạt mức trung bình 70 đô la Mỹ/ thùng vào năm 2025 và giảm xuống còn 62 đô la Mỹ/thùng vào năm 2026. Đánh giá cho năm nay, Goldman Sachs Research dự báo giá dầu Brent sẽ giao dịch trong phạm vi 70-85 đô la Mỹ/thùng và trung bình khoảng 76 đô la Mỹ/thùng.
Theo Daan Struyven, Giám đốc điều hành Oil Research, giá dầu sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tốc độ sản xuất ở các nước không thuộc OPEC và có khả năng cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố địa chính trị - từ lệnh trừng phạt đến thuế quan.
Khoảng thời gian đầu năm 2025, giá dầu đã tăng trở lại, nhưng mức độ vừa phải và dự báo giảm trở lại từ quý 2/2025 do công suất dự phòng cao của các nhà sản xuất. Tuy nhiên, các sự kiện địa chính trị có thể khiến giá dầu thô vượt khỏi phạm vi 70-85 đô la Mỹ/thùng.
Các sự kiện địa chính trị sẽ tiếp tục ảnh hưởng đáng kể đến thị trường dầu mỏ. Mặc dù bản chất chính xác của những sự kiện này có thể khó dự đoán, nhưng có thể mô hình hóa giá dầu thô trong các kịch bản rộng khác nhau. Ví dụ, nếu nguồn cung dầu của Iran giảm một triệu thùng mỗi ngày, phản ánh việc thực thi lệnh trừng phạt chặt chẽ hơn trong chiến dịch “gây sức ép tối đa” từ đối phương.
Mặt khác, mức thuế quan rộng hơn dự kiến từ chính quyền của Tổng thống Donald Trump là vấn đề đáng lưu ý. Ước tính rằng giá dầu Brent sẽ giảm xuống mức thấp 60 đô la Mỹ/thùng vào cuối năm 2026 trong kịch bản Washington áp dụng mức thuế quan toàn cầu 10%.
Goldman Sachs dự báo: “Nhìn xa hơn, chúng tôi dự kiến nhu cầu dầu sẽ tăng trong một thập kỷ nữa. Nhu cầu năng lượng của các thị trường mới nổi sẽ tăng khi các nền kinh tế đó tăng trưởng thêm 4% vào cuối thập kỷ này".
Và vẫn còn những thách thức khi nói đến việc khử carbon cho du lịch, hàng không - vì số lượng hành khách hàng không toàn cầu sẽ tăng 100% vào năm 2040. Tuy nhiên, đối với vận tải đường bộ, mức tiêu thụ dầu trên mỗi phương tiện sẽ giảm mạnh hơn khi doanh số bán xe điện tăng mạnh.
Điều đáng chú ý là các dự báo dài hạn đều cho rằng xe điện đang là “thủ phạm” chính “kết liễu” dầu mỏ. Số lượng xe điện sử dụng trên toàn cầu hiện nay đã thay thế 0,4 triệu thùng dầu mỗi ngày, đến năm 2026 dự đoán con số này sẽ tăng lên gần 0,6 triệu thùng.