Thần tốc cách mạng tinh gọn bộ máy
Với khí thế toàn Đảng, toàn dân, toàn diện, đồng bộ, khoa học, thận trọng, bài bản và thần tốc, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đang được tiến hành hiệu quả từ TƯ đến địa phương.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cách mệnh là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi cái tốt”. “Cuộc cách mạng”, đồng nghĩa với một sự thay đổi lớn. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, trong giai đoạn hiện nay việc “tinh gọn tổ chức bộ máy là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là cuộc cách mạng, phải thực hiện với quyết tâm cao nhất”.
Yêu cầu cấp bách
Hiểu theo nghĩa hẹp, khái niệm “hệ thống chính trị” đề cập đến một tập hợp các thể chế chính thức tạo nên chính quyền hoặc Nhà nước. Là một cấu phần của cấu trúc xã hội, hệ thống chính trị về bản chất là mô hình tổ chức quyền lực chính trị gắn với bối cảnh cụ thể, quy định sự phân bố quyền lực, quy trình, cách thức và biện pháp giải quyết các vấn đề có tính tập thể trong mỗi cộng đồng xã hội.
Ở bất cứ quốc gia nào thì những đặc trưng của hệ thống chính trị cũng luôn được quan tâm hàng đầu để nhận diện quốc gia. Tri thức về hệ thống chính trị giúp chúng ta nhận thức khái quát về các chủ thể, cùng thẩm quyền, chức năng, vị trí và vai trò của mỗi chủ thể trong tổng thể hệ thống chính trị. Tiếp đó là bộ máy tổ chức, cơ chế hoạt động, nguyên tắc vận hành, những quy định về thẩm quyền và hành động của mỗi chủ thể, cũng như các mối quan hệ giữa các chủ thể.
Theo Hiến pháp năm 2013, hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay bao gồm ba chủ thể cấu thành: Đảng, Nhà nước, Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội. Cơ chế vận hành của cả hệ thống là: Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ. Quyền lực chính trị được tổ chức tập trung và thống nhất, với Đảng cộng sản Việt Nam là hạt nhân của hệ thống chính trị. Hệ thống quyền lực được phân chia thành nhiều cấp, và quyền lực trung ương có thể kiểm soát các quyền lực địa phương ở mọi cấp độ.
Trong bài viết “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, yêu cầu cấp bách của giai đoạn cách mạng mới", Tổng Bí thư Tô Lâm đã rất thẳng thắn khi nhận định về những bất cập, phản ánh nhu cầu cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị: “Mô hình tổng thể của hệ thống chính trị chưa hoàn thiện; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của tổ chức, cá nhân, người đứng đầu có nội dung chưa rõ; phân cấp, phân quyền chưa mạnh. Mô hình tổ chức của Đảng và hệ thống chính trị vẫn còn những bất cập, làm cho ranh giới giữa lãnh đạo và quản lý khó phân định, dễ dẫn đến bao biện, làm thay hoặc buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng”.
Quyết tâm và thần tốc
Trong các bài viết và phát biểu từ đầu tháng 11 năm 2024 trở lại đây, lãnh đạo Đảng và Nhà nước đều khẳng định quyết tâm đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới đang đòi hỏi những “nỗ lực phi thường, cố gắng vượt bậc” với cả hệ thống chính trị. Vì thế, việc thực hiện quyết liệt cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị không chỉ là một nhiệm vụ trọng tâm, mà hoàn thành tốt nhiệm vụ này cũng sẽ tạo thêm một trong những động lực quyết định với khả năng thành công của tầm nhìn lãnh đạo 2045, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển.
Yêu cầu đặt ra với cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay là nhằm “xây dựng hệ thống chính trị thật sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới”. Cụ thể hơn, trước hết chúng ta cần giảm bớt đầu mối tổ chức; quy định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền cũng như mối quan hệ giữa các cơ quan, đơn vị; giảm tầng nấc trung gian; đẩy mạnh phân cấp và phân quyền theo hướng đồng bộ và hợp lý hơn. Cùng với đó là giảm biên chế, tái bố trí nhân sự phù hợp hơn nhằm tiết kiệm chi ngân sách đồng thời phải cải thiện rõ rệt về chất lượng thực hiện các nhiệm vụ chính trị và phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Theo tinh thần chỉ đạo chung, chúng ta không thể “chậm trễ, lơi lỏng, thiếu chính xác, thiếu đồng bộ, thiếu nhịp nhàng trên từng bước đi” khi thực hiện cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy. Thay vào đó, chúng ta cần khẩn trương và quyết liệt trong hành động, với một số nguyên tắc căn bản: trung ương thực hiện trước, làm gương; địa phương không đợi trung ương; vừa chạy vừa xếp hàng. Mục tiêu đề ra là đến cuối Quý 1 năm 2025 sẽ hoàn thành việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trên phạm vi cả nước.
Trước thềm xuân mới, toàn bộ các cơ quan, ban Đảng, đơn vị sự nghiệp của Đảng đã hoàn thiện và gửi Đề án sắp xếp, tinh gọn bộ máy về Ban chỉ đạo trung ương. Tại các địa phương, sự khẩn trương và quyết liệt cũng thể hiện qua những thông tin về cơ cấu tổ chức bộ máy mới được công bố liên tục trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Mỗi giai đoạn lịch sử có một sứ mệnh khác nhau và việc sắp xếp lại để cả hệ thống trở nên gọn, nhẹ, “dễ bay cao” là điều tất yếu. Đó cũng là sứ mệnh khởi đầu cho kỷ nguyên mới của dân tộc.