Khu thương mại tự do là động lực to lớn cho Đà Nẵng
Theo dự báo, Khu Thương mại tự do Đà Nẵng có thể đóng góp 8-9% vào GRDP thành phố vào năm 2030 và tăng lên tới 25% vào năm 2050.
Trong buổi trao đổi dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 với Diễn đàn Doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh khẳng định Khu Thương mại tự do Đà Nẵng đóng vai trò quan trọng, là động lực tăng trưởng và mở ra không gian phát triển mới cho thành phố Đà Nẵng.
Thưa ông, với việc Nghị quyết 136 được thông qua và ban hành đã tạo thêm động lực lớn để địa phương phát triển. Xin hỏi, từ đây Đà Nẵng sẽ có thêm những thuận lợi nào để phát triển kinh tế - xã hội trong tương lai?
Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26/6/2024 của Quốc hội (Nghị quyết 16) được ban hành chính là bước đi đầu tiên để cụ thể hóa Kết luận số 79-KL/TW ngày 13/5/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 43-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, nền tảng vững chắc, tạo khuôn khổ pháp lý hữu hiệu để Đà Nẵng phát huy tiềm năng, lợi thế, mở ra nhiều cơ hội để thu hút các nguồn lực góp phần sớm hiện thực hóa những định hướng, kỳ vọng của Trung ương đối với thành phố, góp phần phát triển thành phố nhanh bền vững trong giai đoạn mới.
Nghị quyết 136 hướng đến mục tiêu xây dựng bộ máy chính quyền thành phố gọn nhẹ, hoạt động nhanh nhạy, thông suốt, cơ quan hành chính tích cực, chủ động điều hành, giải quyết kịp thời và hiệu quả những vấn đề cấp bách ở địa phương, góp phần tích cực vào việc cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng cường thu hút đầu tư trong và ngoài nước, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động.
Trong đó có nhiều cơ chế, chính sách đặc thù mới trên nhiều lĩnh vực về đầu tư, tài chính, ngân sách, quy hoạch, tài nguyên môi trường, thông tin và truyền thông, khoa học công nghệ..., với những nội dung cụ thể về Khu thương mại tự do (Khu TMTD); đầu tư phát triển vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; chính sách về thử nghiệm có kiểm soát, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; thu hút nhà đầu tư chiến lược; thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon...
Khi vận dụng hiệu quả các chính sách này thành phố Đà Nẵng sẽ có nhiều động lực, đột phá để phát triển nhanh, bền vững trong thời gian tới.
Với những lợi thế vượt bậc từ chính sách, vậy Đà Nẵng đã chuẩn bị gì để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược, thưa ông?
Để Nghị quyết 136 sớm đi vào cuộc sống, khai thác hiệu quả các cơ chế, chính sách được Quốc hội thông qua thì thành phố đã bắt tay triển khai ngay các công việc trước mắt cũng như đưa ra các kế hoạch, mục tiêu lâu dài, tận dụng triệt để khoảng thời gian thí điểm trong vòng 5 năm mà Quốc hội cho phép. Đến nay, các công việc cơ bản như thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 136, tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, cá nhân nhằm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm.
Đến nay, về cơ bản bước đầu đã hoàn thành dự thảo Đề án thành lập Khu TMTD. Nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước có tiềm lực quan tâm, nghiên cứu cơ hội tham gia đầu tư tại thành phố như Tập đoàn Adani của Ấn Độ, Tập đoàn Sumitomo của Nhật Bản, A.P.Mollez – Maersk (bao gồm Tập đoàn Maersk và Tập đoàn APM Terminals của Đan Mạch), các doanh nghiệp thiết kế bán dẫn hàng đầu thế giới như: Synopsys, Marvell, Nvidia, Qualcom, Intel, Foxlink; các tập đoàn lớn trong nước như Sungroup, BRG…
Thành phố tiên phong thành lập Trung tâm nghiên cứu, đào tạo thiết kế vi mạch và trí tuệ nhân tạo Đà Nẵng; về cơ bản hoàn thiện việc xây dựng các cơ chế, chính sách để thúc đẩy lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, vi mạch bán dẫn, công nghệ AI phát triển nhằm tạo nền tảng cho sự bứt phá của thành phố trong thời gian tới. Chuẩn bị các phương án khai thác, vận hành và các thủ tục liên quan để sớm đưa vào hoạt động hai cụm công nghiệp (cụm công nghiệp Cẩm Lệ và cụm công nghiệp Hoà Liên).
Trong năm 2025 và thời gian đến, thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện ban hành và triển khai các Nghị quyết thuộc thẩm quyền của HĐND thành phố. Tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để phát huy tối đa các cơ chế, chính sách đặc thù đã được ban hành. Phối hợp với Thanh tra Chính phủ và các Bộ, cơ quan liên quan triển khai thực hiện hiệu quả Kết luận số 77-KL/TW ngày 02/5/2024 của Bộ Chính trị về Đề án “Phương án tháo gỡ khó khăn vướng mắc liên quan đến các dự án, đất đai trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại một số tỉnh, thành phố”. Hoàn thiện Đề án, hồ sơ thành lập Khu TMTD gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thành lập và Quy chế hoạt động của Khu TMTD Đà Nẵng; Quyết định về bổ sung nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với Khu TMTD cho Ban quản lý Khu công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng.
Xúc tiến thu hút nhà đầu tư chiến lược vào thành phố; hoàn thiện tiêu chí yêu cầu sơ bộ về năng lực, kinh nghiệm của nhà đầu tư và điều kiện xác định nhà đầu tư chiến lược theo nội dung Nghị quyết 136. Hoàn thiện Hồ sơ gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, cấp Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho Dự án Đầu tư tổng thể Bến cảng Liên Chiểu; tổ chức lựa chọn Nhà đầu tư theo quy định hiện hành và triển khai đầu tư tổng thể Bến cảng Liên Chiểu theo tiến độ yêu cầu,...
Về Khu TMTD, ông đánh giá sẽ có những tác động tích cực nào đối với địa phương trong tương lai? Và Đà Nẵng có định hướng thế nào trong việc lập quy hoạch, thu hút đầu tư khi mọi thứ sẵn sàng, thưa ông?
Khu TMTD Đà Nẵng đóng vai trò quan trọng, là động lực tăng trưởng và mở ra không gian phát triển mới cho thành phố Đà Nẵng. Đến năm 2030, Khu TMTD Đà Nẵng hứa hẹn sẽ là khu vực hấp dẫn, có sức cạnh tranh tốp đầu trong khu vực Đông Nam Á.
Khu TMTD Đà Nẵng là nơi tập trung các hoạt động logistics, sản xuất và thương mại - dịch vụ tiên tiến, nơi hội tụ và thúc đẩy các ngành kinh tế mũi nhọn như đổi mới sáng tạo, công nghệ thông tin và dịch vụ hiện đại; thúc đẩy liên kết hàng hóa và dịch vụ trên hành lang Đông - Tây; tạo nhiều việc làm thu nhập cao trong môi trường làm việc quốc tế.
Theo dự báo, Khu TMTD Đà Nẵng có thể đóng góp 8-9% vào GRDP thành phố vào năm 2030 và tăng lên tới 25% vào năm 2050, góp phần thúc đẩy tăng trưởng hàng năm của thành phố thêm 1,7 và 2,4 điểm % lần lượt giai đoạn 2026 - 2030 và cả thời kỳ 2031 - 2050 so với Quy hoạch thành phố được phê duyệt tại Quyết định số 1287/QĐ-TTg ngày 02/11/2023. Đồng thời, Khu TMTD Đà Nẵng cũng sẽ thu hút một lực lượng lớn lao động và chuyên gia trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao: năm 2030 có khoảng 41.000 lao động; năm 2050 có khoảng 137.000 lao động, với tốc độ tăng trưởng bình quân GRDP trên 12%/năm giai đoạn 2021-2030.
Việc hình thành Khu TMTD Đà Nẵng cùng với các cơ chế, chính sách đặc thù sẽ giúp Đà Nẵng bắt nhịp được với xu thế phát triển mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; qua đó thúc đẩy kinh tế thành phố phát triển nhanh, bền vững, đồng thời bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh. Thêm vào đó, sự phát triển đột phá của Đà Nẵng cũng sẽ tạo ra các tác động lan tỏa tích cực, mở ra các cơ hội hợp tác, liên kết vùng, thúc đẩy sự phát triển của các địa phương khác trong vùng và cả nước; giúp Đà Nẵng chuyển mình mạnh mẽ, tự tin vững bước vào kỷ nguyên mới cùng cả nước.
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định thành lập Khu TMTD Đà Nẵng, thành phố sẽ tập trung vào công tác điều chỉnh quy hoạch, cụ thể là đẩy nhanh việc điều chỉnh quy hoạch chung cục bộ và hoàn thiện quy hoạch khu chức năng của Khu TMTD nhằm tạo định hướng quan trọng cho kêu gọi đầu tư; Quy hoạch các khu vực xung quanh khu chức năng TMTD đồng bộ, chú trọng phát triển các hệ sinh thái và đẩy mạnh liên kết.
Ví dụ các khu chức năng dịch vụ CNTT, đổi mới sáng tạo cần kết nối với các khu công nghệ cao và các khu vực có mức sống cao (khu dân cư, khách sạn, giải trí, trung tâm thành phố), hay khu chức năng du lịch tích hợp với các tài sản thiên nhiên liền kề cùng kết nối tốt với sân bay.
Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ tập trung triển khai công tác xúc tiến, thu hút các nhà đầu tư chiến lược và các nhà đầu tư thứ cấp hàng đầu trên thế giới để thực hiện các dự án dẫn dắt, đặc biệt trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên cho Khu TMTD để tạo chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng; tận dụng các chính sách ưu đãi trong Nghị quyết 136, đồng thời đề xuất và mở rộng các chính sách ưu đãi hấp dẫn, cạnh tranh với các Khu TMTD trên thế giới để thu hút tối đa nguồn vốn tư nhân; liên tục cập nhật, cải tiến các cơ chế ưu đãi để duy trì sự cạnh tranh cho Khu TMTD.
Đặc biệt, ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách của thành phố đẩy mạnh thực hiện các công trình trọng điểm, kết nối các vị trí Khu TMTD với cảng biển, sân bay. Song song với đó, thành phố cũng sẽ đẩy mạnh cải cách hành chính, đẩy mạnh áp dụng cơ chế một cửa tại Khu TMTD Đà Nẵng. Liên tục rà soát, rút ngắn quy trình thực hiện các thủ tục liên quan đến đầu tư; Tích cực thực hiện và đa dạng các hoạt động xúc tiến đầu tư; đối thoại với các nhà đầu tư để cập nhật các chính sách, thủ tục phù hợp; giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của nhà đầu tư trong quá trình nghiên cứu đầu tư và triển khai dự án tại Khu TMTD Đà Nẵng; đẩy mạnh việc quảng bá và truyền thông Khu TMTD Đà Nẵng là điểm đến đầu tư hấp dẫn của khu vực thông qua các phương tiện truyền thông trong nước, quốc tế, các diễn đàn, hội thảo, hội nghị trong và ngoài nước.
Xin ông cho biết, địa phương sẽ có những chính sách ưu đãi nào đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp khi đến với Khu Thương mại tự do? Đồng thời, thành phố có những yêu cầu gì đối với các nhà đầu tư?
Các nhà đầu tư, doanh nghiệp khi đầu tư vào Khu TMTD Đà Nẵng, sẽ được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi áp dụng cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng được quy định tại Nghị quyết 136, cụ thể là các cơ chế, chính sách đặc thù thu hút đầu tư đối với nhà đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và nhà đầu tư thứ cấp (nhà đầu tư thuê lại đất từ nhà đầu tư cơ sở hạ tầng).
Cụ thể như đối với dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng thuộc danh mục ngành, nghề, dự án ưu tiên thu hút Nhà đầu tư chiến lược, nhà đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng trong Khu TMTD là nhà đầu tư chiến lược và được hưởng các chính sách: được tính chi phí cho hoạt động R&D vào chi chí hoạt động để xác định thuế thu nhập doanh nghiệp; được hưởng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật về hải quan và thủ tục về thuế theo quy định của pháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của dự án đầu tư do nhà đầu tư chiến lược thực hiện tại thành phố khi đáp ứng các điều kiện áp dụng chế độ ưu tiên theo quy định của pháp luật về hải quan và thuế, trừ điều kiện về kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu; được lựa chọn theo trình tự, thủ tục về lựa chọn nhà đầu tư chiến lược quy định tại khoản 4 Điều 12 của Nghị quyết số 136/2024/QH15; thời gian hoạt động dự án của nhà đầu tư thuê đất theo thời gian của dự án khu kinh tế (không quá 70 năm); được hưởng mức ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất và thuế thu nhập doanh nghiệp đối với dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng được áp dụng tương tự như đối với Khu kinh tế.
Bên cạnh đó, thành phố sẽ hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trong và ngoài Khu TMTD Đà Nẵng căn cứ vào khả năng cân đối ngân sách của thành phố và tính hợp lý của quy hoạch tổng thể.
Đối các nhà đầu tư thứ cấp thuê lại cơ sở hạ tầng do nhà đầu tư chiến lược đầu tư, xây dựng thì sẽ được hưởng chính sách ưu đãi trong Khu TMTD như nhà đầu tư nước ngoài thành lập tổ chức kinh tế tại đây không phải có dự án đầu tư và không phải thực hiện thủ tục cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập tổ chức kinh tế; mức ưu đãi, thời hạn áp dụng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với dự án đầu tư trong Khu TMTD Đà Nẵng được áp dụng ưu đãi như đối với dự án đầu tư trong khu kinh tế theo quy định của pháp luật. Cụ thể miễn thuế 4 năm, giảm 50% thuế trong 9 năm, áp dụng thuế suất 10% trong 15 năm.
Thuế đối với hàng hóa, dịch vụ được mua bán, cung ứng trong các khu chức năng thuộc TMTD; giữa nội địa và nước ngoài với các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do được áp dụng theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt như khu phi thuế quan trong khu kinh tế; áp dụng Thuế GTGT với thuế suất 0% cho hàng hóa tiêu thụ nội khu; Miễn thuế TTĐB (trừ trường hợp khu vực không có rào chắn và xe ô tô 24 chỗ). Được hưởng chế độ ưu tiên theo quy định của pháp luật về hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu trên địa bàn thành phố...
Ngoài ra, dự án đầu tư tại các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được hưởng ưu đãi như ưu đãi đầu tư đối với dự án đầu tư tại Khu kinh tế. Các cơ chế, chính sách ưu đãi đối với nhà đầu tư vào cơ sở hạ tầng là mức ưu đãi cao nhất áp dụng cho Khu kinh tế.
Trong thời gian đến, thành phố mong muốn các nhà đầu tư quan tâm, tích cực tham gia ý kiến, góp phần hoàn thiện các cơ chế, chính sách, đảm bảo cho TMTD Đà Nẵng có thể hoạt động và vận hành thông suốt. Đồng thời, chuẩn bị sẵn sàng nguồn lực để tham gia đầu tư vào Khu TMTD Đà Nẵng sau khi có quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ.
Trân trọng cảm ơn ông!