Đề xuất mở rộng đối tượng được thành lập doanh nghiệp, tăng hậu kiểm
“Nếu đề xuất mở rộng đối tượng thành lập doanh nghiệp được thực thi sẽ mang lại lợi ích lớn, thúc đẩy động lực mới là khoa học công nghệ phát triển…”.
Đây là nhận định của TS Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh về dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi đang được dư luận hết sức quan tâm.
Theo dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH-ĐT) đã đề xuất mở rộng đối tượng được thành lập và quản lý doanh nghiệp. Cụ thể, cho phép viên chức là các nhà khoa học được tham gia thành lập, quản lý doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ khoa học được nghiên cứu; tăng khả năng thúc đẩy thương mại hóa, chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ.
Dự thảo cũng bổ sung quy định về tăng cường giám sát, kiểm tra, chế tài xử lý cụ thể đối với các doanh nghiệp "ma". Cụ thể, bổ sung thành phần hồ sơ bao gồm giấy tờ chứng minh năng lực tài chính của cá nhân, tổ chức nhận chuyển nhượng vốn, thành viên góp vốn, cổ đông bảo đảm khả năng chi trả và góp đủ số vốn chuyển nhượng, đăng ký. Quy định này nhằm hạn chế tình trạng vốn ảo, đăng ký khống vốn điều lệ, thành lập doanh nghiệp ma hoặc tình trạng "núp bóng" tham gia góp vốn, mua cổ phần chi phối doanh nghiệp nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật…
Đánh giá cao đề xuất mở rộng đối tượng được thành lập doanh nghiệp, TS Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh cho rằng, nếu đề xuất được thực thi sẽ mang lại lợi ích lớn, thúc đẩy động lực mới là khoa học công nghệ phát triển.
“Quy định này được ban hành sẽ giúp tăng khả năng thương mại hóa các nghiên cứu khoa học công nghệ, nhất là trong bối cảnh khoa học công nghệ trở thành một trong những động lực cho tăng trưởng; rút ngắn thời gian giữa nghiên cứu và triển khai, từ đó tăng khả năng tài chính cho người nghiên cứu theo cơ chế thương mại hóa sản phẩm, tránh khâu trung gian; giúp khơi thông nguồn lực lĩnh vực khoa học công nghệ, nhất là nguồn nhân lực có trình độ cao tham gia vào quá trình hoạt động của doanh nghiệp”, TS Nguyễn Phương Bắc phân tích.
Đối với đề xuất bổ sung quy định về tăng cường giám sát, kiểm tra, chế tài xử lý cụ thể đối với các doanh nghiệp "ma", TS Nguyễn Phương Bắc cũng hoàn toàn đồng tình và cho rằng, việc bổ sung, tăng cường chế tài xử lý vi phạm về đăng ký doanh nghiệp là cần thiết và xác đáng, quy định này sẽ giúp hoạt động đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định, thực hiện đúng cam kết của doanh nghiệp khi gia nhập thị trường.
“Những đề xuất cải cách nêu trên nếu được thông qua sẽ giúp hoạt động gia nhập thị trường của doanh nghiệp ngày càng thuận lợi, sôi động, lành mạnh, sớm hiện thực hóa những mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 41-NQ/TW, Nghị quyết số 57-NQ/TW”, vị chuyên gia nói.
Đồng quan điểm, TS Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, thuộc Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), cũng đánh giá, đề xuất cho thêm các đối tượng được tham gia hoạt động kinh doanh tạo dư địa tốt cho việc tăng số lượng doanh nghiệp hoạt động trên cả nước, là cơ hội cho các cá nhân, doanh nghiệp mở rộng đầu tư, kinh doanh.
Tuy nhiên, để có sự bứt phá về số lượng thì chưa hẳn, bởi sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp cần có các yếu tố khác nữa.
"Mục tiêu chúng ta đặt ra từ 5 năm trước là phải đạt 1 triệu doanh nghiệp, nay vẫn còn dưới con số đó. Việc sửa đổi nhiều quy định trong luật Doanh nghiệp hiện tại nhằm tạo thêm cơ hội cho cá nhân có niềm tin để quyết định đầu tư kinh doanh, coi trọng yếu tố tự do kinh doanh những gì mà pháp luật không cấm. Sự cởi mở này mới là một trong 3 yếu tố quan trọng để thúc đẩy sự phát triển và lớn mạnh của doanh nghiệp.
Theo tôi, có 3 yếu tố thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp của người dân nói chung. Đó là khuyến khích tự do kinh doanh theo hiến pháp và pháp luật, mọi người dân và doanh nghiệp được tự do kinh doanh những gì pháp luật không cấm. Thứ hai, tạo sự ổn định, sự an toàn của môi trường kinh doanh. Những chính sách, quy định phải có độ thẩm thấu nhất định, không thể thay đổi liên tục. Thứ ba, tính hệ thống của pháp luật và sự minh bạch. Hệ thống pháp luật phải bảo đảm sự trơn tru, không chồng chéo, không mâu thuẫn khác biệt gây khó khăn cho người dân và cả cán bộ khi áp dụng thực thi. Tất cả phải thống nhất rõ ràng, minh bạch", TS Nguyễn Minh Thảo phân tích.
Theo TS Nguyễn Minh Thảo, nếu không đạt đủ 3 yếu tố trên, kể cả khi mở rộng đối tượng được tham gia hoạt động kinh doanh, môi trường kinh doanh lại bó hẹp trong cơ chế cũ, thì mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp của Việt Nam cũng khó đạt được trong những năm đầu kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
"Thực tế, từ khi có luật Doanh nghiệp 1999, chúng ta đã tạo được bước ngoặt trong lịch sử kinh doanh, mở cửa tự do cho tư nhân tham gia vào kinh doanh. Nay với độ mở của nền kinh tế rất lớn, muốn tạo sự bứt phá, phải tháo hẳn các rào cản về điều kiện kinh doanh, để doanh nghiệp bung ra lớn mạnh về số lượng lẫn quy mô. Thế nên, môi trường kinh doanh là yếu tố quan trọng, quyết định để người dân có sẵn sàng tham gia hoạt động đầu tư kinh doanh ngay hay không. Nếu chưa khắc phục cả 3 yếu tố trên, mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vẫn chỉ là mục tiêu", TS Nguyễn Minh Thảo nêu quan điểm.