Ngành ô tô trong nước rất cần hỗ trợ

Theo đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa góp ý cho dự thảo Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước của Bộ Tài chính, VCCI cho biết đồng thuận với chính sách mà Bộ Tài chính đang đề xuất.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước đối với sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội, VCCI cho rằng ngành đã dẫn dắt sự phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ, tạo việc làm cho hàng trăm ngàn lao động, đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước.

“Trước bối cảnh kinh tế còn tiềm ẩn nhiều khó khăn, thị trường ô tô đầu năm 2025 có dấu hiệu chững lại, chính sách hỗ trợ ngành trong ngắn hạn, bên cạnh các chính sách hỗ trợ dài hạn, là vô cùng cần thiết để hỗ trợ ngành trong các giai đoạn này. Biện pháp này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp duy trì dòng tiền, giảm áp lực tài chính, có thêm nguồn lực thích ứng trước các biến động kinh tế”, VCCI nêu.

Ngoài ra, VCCI cũng đề nghị Bộ Tài chính cân nhắc tiếp tục đánh giá sự tương thích với cam kết quốc tế và đánh giá cơ chế chuẩn bị trong trường hợp có phản ứng chính sách từ các quốc gia khác trong giai đoạn thực thi.

Tờ trình của Bộ Tài chính cho biết, trong năm 2024, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều biến động, bất ổn, từ đó tác động đến các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trong nước.

Ngành sản xuất hoặc lắp ráp ô tô trong bối cảnh đó cũng phải đối mặt các ảnh hưởng tiêu cực. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Chính phủ từ các chính sách ưu đãi 50% lệ phí trước bạ và gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cùng với sự cố gắng của các hãng xe, đại lý doanh số bán hàng trên toàn quốc cộng dồn trong 11 tháng năm 2024 của các doanh nghiệp thành viên Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) đạt 308.544 xe (không bao gồm số bán hàng của Thành Công, VinFast và một số công ty khác) tăng 17% so với cùng kỳ năm 2023.

Doanh số này bao gồm 233.325 xe ô tô du lịch (tăng 18%), 72.871 xe thương mại (tăng 16%) và 2.348 xe chuyên dụng (tăng 17%). Với kết quả trên cho thấy, thị trường ô tô Việt Nam năm 2024 đã có những bước phục hồi đáng kể trong giai đoạn khó khăn hiện nay, qua đó thấy được lợi ích đến từ các chính sách hỗ trợ của Chính phủ.

Trong giai đoạn phục hồi sản xuất, kinh doanh, dự đoán trong năm 2025, thị trường ô tô nói riêng và toàn nền kinh tế Việt Nam nói chung còn phải ứng phó với những tác động tiêu cực khác do khủng hoảng kinh tế và xung đột địa chính trị toàn cầu, đặc biệt trở nên căng thẳng từ sau giai đoạn dịch bệnh. Đây là những khó khăn đặc biệt trong giai đoạn hiện nay nên nếu chỉ dựa vào nguồn lực và các giải pháp kích cầu riêng lẻ của từng doanh nghiệp, sẽ là không đủ để tạo ra sự ổn định trong việc duy trì sản lượng và doanh số bán hàng và sức bật giúp thị trường tăng trưởng trở lại, đồng đều và bền vững.

Như vậy, đối với những khó khăn, thách thức nêu trên thì việc tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất hoặc lắp ráp ô tô trong nước đẩy mạnh phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh là cần thiết. Hơn nữa, hết thời gian gia hạn các doanh nghiệp sản xuất hoặc lắp ráp ô tô phải nộp đủ số thuế vào ngân sách nhà nước.

Trước đề xuất này, giới chuyên gia cho rằng, nếu đề xuất được thông qua sẽ tạo niềm phấn khởi rất lớn đối với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô trong nước, bởi thuế tiêu thụ đặc biệt đánh với ô tô là mức thuế khá cao. Do đó, việc được gia hạn thời hạn nộp thuế có ý nghĩa rất quan trọng, giúp các doanh nghiệp có thêm nguồn lực tài chính một cách tạm thời, để giải quyết những vấn đề khó khăn về vốn cũng như về dòng tiền trong sản xuất kinh doanh.

Phân tích kỹ hơn về việc cần thiết gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt để hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất trong nước, ông Nguyễn Văn Phụng - nguyên Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) cho rằng có hai lý do chính.

Thứ nhất, thuế tiêu thụ đặc biệt là người tiêu dùng chịu, nhưng phương pháp tính thuế, thời điểm tính thuế và cách thức tính thuế thì hoàn toàn phụ thuộc vào giá người tiêu dùng có thể chấp nhận được. Cụ thể, khi người tiêu dùng chấp nhận một mức giá X nào đó, khi tính thuế, sẽ được tính ngược trở lại sẽ ra thuế Gía trị gia tăng và tính ngược trở lại ra thuế thuế tiêu thụ đặc biệt. Cho nên dù có lên giá, hay xuống giá, thì các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô cũng đều phải gánh chịu rủi ro đó.

Thứ hai, thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế đánh ngay khi xuất xưởng. Khi nhà máy sản xuất, lắp ráp xuất hóa đơn bán cho các đại lý, thì lúc đó trong phạm vi chậm nhất 30 ngày đầu của tháng sau, doanh nghiệp đã phải thực hiện kê khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Trong khi đó, về mặt vật lý cái ô tô đó vẫn đang nằm tại các đại lý, chưa được bán đến người tiêu dùng.

Theo vị chuyên gia này, đặc thù của mặt hàng ô tô là người sản xuất không tự bán được như các mặt hàng bình thường khác, mà bắt buộc phải bán qua các đại lý. Theo đó, ô tô đã ra khỏi xưởng, đến đại lý là đã phải xuất hóa đơn và tính thuế tiêu thụ đặc biệt, cho nên việc được gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ có ý nghĩa quan trọng với với các doanh nghiệp, mà nó còn có ý nghĩa với cả người tiêu dùng.

Hiện nay, Việt Nam đang nhập khẩu ô tô từ thị trường ASEAN, thuế nhập khẩu bằng 0 (không) cùng với đó các doanh nghiệp nước ngoài dành rất nhiều ưu đãi cho các nhà nhập khẩu, trong khi đó những nhà sản xuất, lắp ráp xe ô tô trong nước mới là những người lo công ăn việc làm, lo cho lực lượng lao động trong nước.

Vì vậy, trong điều kiện tất cả các ngành, lĩnh vực đều khó khăn, thì ngành sản xuất, lắp ráp ô tô còn có những khó khăn hơn. Bởi vì những vấn đề tiêu thụ như đã trao đổi ở trên cũng như hiện nay có rất nhiều dòng xe thân thiện với môi trường ra đời, thì các nhà lắp ráp, sản xuất cũng phải vươn mình lên cạnh tranh với những hãng xe.

“Tôi cho rằng, Chính phủ bằng biện pháp gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đã thấu hiểu được khó khăn của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Vì vậy, Chính phủ đã tạo điều kiện cho họ có dòng vốn tạm thời để giải quyết vấn đề tài chính và giải quyết nhiều vấn đề quan trọng hơn, giúp duy trì sản xuất kinh doanh, cũng như nghiên cứu các mẫu mã mới để thích ứng với thị trường.

Cần phải nói rằng, doanh nghiệp sản xuất trong nước cũng rất quan tâm gánh vác cùng Chính phủ trong thực thì cam kết về môi trường thực hiện chuyển đổi xanh gắn với tăng tỷ lệ nội địa hóa, đầu tư nghiên cứu ứng dụng sản xuất các loại xe tiết kiệm năng lượng, xe điện... những việc này rất tốt kém chi phí. Vậy nên, Chính phủ cho họ gia hạn thuế cũng là thể hiện sự quan tâm, chia sẻ, đồng hành”, ông Phụng nói.

Cũng theo kết quả thực hiện việc gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước theo Nghị định số 65/2024/NĐ-CP lũy kế đến ngày 17/2/2025 cho thấy, tổng số đơn đề nghị gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt là 18 trường hợp với tổng số tiền thuế tiêu thụ đặc biệt được gia hạn theo tờ khai là 13.173 tỷ đồng (trong đó tháng 5-2024 là 2.384 tỷ đồng; tháng 6-2024 là 2.413 tỷ đồng; tháng 7-2024 là 2.505 tỷ đồng; tháng 8-2024 là 2.299 tỷ đồng, tháng 9-2024 là 3.569 tỷ đồng).

Tổng số tiền thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp vào ngân sách nhà nước là 13.173 tỷ đồng. Các doanh nghiệp đã hoàn thành đầy đủ, nghĩa vụ thuế, không gây ra tình trạng nợ đọng thuế.

Nguyễn Giang