Ô tô nhập khẩu giá rẻ tràn vào Việt Nam?
Thái Lan và Indonesia, 2 trung tâm sản xuất ô tô lớn tại Đông Nam Á đang dư thừa nguồn cung. Các nhà sản xuất ô tô tại 2 quốc gia này sẽ đẩy mạnh xuất khẩu sang Việt Nam.
Ô tô giá rẻ tràn vào
Số liệu được Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) công bố cho thấy, tiêu thụ ô tô tại Thái Lan năm 2024 chỉ đạt 572.675 xe, sụt giảm tới 26% so với 2023, trong khi năng lực sản xuất đạt hơn 2 triệu xe/năm. Tháng đầu năm 2025 tiêu thụ tiếp tục “lao dốc”, với doanh số toàn thị trường đạt 48.092 xe, giảm 12,26% so với cùng kỳ 2023.
Tương tự như vậy là Indonesia. Số liệu của Bộ Công nghiệp Indonesia cho biết, tổng doanh số bán ô tô mới tại Indonesia năm 2024 đạt 865.723 xe, giảm 13,9% so với cùng kỳ năm 2023, trong khi năng lực sản xuất đạt 1,6 triệu xe/năm. Tháng đầu năm 2025, sức mua ô tô vẫn chưa cải thiện, doanh số bán tiếp tục giảm sâu.
Nguồn cung dư thừa, trong khi nhu cầu ô tô tại thị trường nội địa giảm, các doanh nghiệp Thái Lan và Indonesia đang hướng tới đẩy mạnh xuất khẩu trong năm 2025. Hiện thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc có xuất xứ Thái Lan và Indonesia về Việt Nam đã giảm xuống còn 0%. Ô tô sản xuất tại Thái Lan và Indonesia có chi phí thấp hơn 20% so với Việt Nam, nên đều dễ dàng xuất khẩu sang Việt Nam. Không những thế, Việt Nam với Thái Lan và Indonesia khá gần nhau về địa lý, nên chi phí vận chuyển và bảo hiểm thấp.
Thái Lan và Indonesia là 2 quốc gia xuất khẩu số lượng lớn ô tô sang Việt Nam từ nhiều năm qua. Năm 2024, Việt Nam nhập khẩu tổng cộng 172.240 ô tô nguyên chiếc thì Thái Lan và Indonesia chiếm số lượng áp đảo với 134.497 chiếc. Trong đó, Indonesia dẫn đầu với 70.728 chiếc, tổng kim ngạch 1,036 tỷ USD, xếp thứ hai là Thái Lan với 63.769 chiếc, kim ngạch với 1,24 tỷ USD.
Giá nhập khẩu ô tô bình quân từ Thái Lan và Indoneisa về Việt Nam cũng giảm dần. Năm 2024, giá bình quân 1 ô tô nhập khẩu từ Thái Lan về Việt Nam chưa có thuế là 19.500 USD, còn từ Indonesia về là gần 15.000 USD, giảm khoảng 7,5% so với năm 2023.
Không những thế, nhiều mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia, Thái Lan còn liên tục khuyến mãi, ưu đãi lớn trong năm 2024, cạnh tranh với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước. Chẳng hạn như Mitssubishi Việt Nam liên tục khuyến mãi, giảm giá cho 2 mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia là Xpander và Xforce, với số tiền lên đến trăm tỷ đồng mỗi chương trình, giúp doanh số bán tăng mạnh, vươn lên dẫn đầu thị trường.
Xe trong nước yếu thế
Ngược lại, ô tô sản xuất lắp ráp trong nước đang mất lợi thế trước xe nhập khẩu. Theo công bố của Tổng cục Thống kê, cả năm 2024, lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước ước đạt 388.500 chiếc, con số này tăng không nhiều so với 347.400 xe của năm 2023 và thấp xa so với con số 440.000 xe của năm 2022. Nhiều thương hiệu ô tô lắp ráp trong nước như Kia, Mazda, Hyundai… đều có doanh số bán tăng trưởng âm trong năm 2024. Số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) công bố cho thấy, doanh số bán xe lắp ráp trong nước của doanh nghiệp thành viên năm 2024 giảm 5% so với 2023.
Nhiều hãng xe lớn như Toyota, Mitsubishi… giờ có doanh số bán xe nhập khẩu cao hơn xe sản xuất lắp ráp trong nước. Năm 2024 dù cho xe sản xuất lắp ráp trong nước được Chính phủ hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ trong 3 tháng (từ đầu tháng 9 đến hết tháng 11) vậy nhưng vẫn bị ô tô nhập khẩu nguyên chiếc lấn át.
Theo dự báo của Bộ Công Thương, năm 2025 quy mô thị trường ô tô Việt Nam đạt khoảng 600.000 xe các loại, tăng 12% so với 2024. Quy mô thị trường tăng nhưng chưa chắc ngành công nghiệp ô tô trong nước đã nắm bắt được cơ hội này để tăng sản lượng. Sản xuất ô tô tại Thái Lan và Indonesia đang khủng hoảng thừa, hoàn toàn có thể giảm giá hơn nữa, để tăng xuất khẩu xe sang Việt Nam.
Các doanh nghiệp đang có tham vọng đưa Việt Nam trở thành công xưởng ô tô tại Đông Nam Á. Sản xuất ô tô muốn phát triển được phải dựa trên quy mô lớn. Nếu xe nhập khẩu giá rẻ tràn vào với số lượng lớn, lấn át và chiếm thị trường thì ngành công nghiệp ô tô trong nước khó tranh khỏi kết cục buồn. Cần có các giải pháp dài hạn để hỗ trợ, thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô trong nước vươn lên.