GẶP GỠ 2025: Sáu giải pháp để phát triển khu vực kinh tế tư nhân

Theo đó, thông tin tại sự kiện, PGS TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho biết, kể từ khi thực hiện công cuộc Đổi mới nền kinh tế (1986) đến nay, quan điểm của Đảng ta về khu vực kinh tế tư nhân luôn nhất quán và xuyên suốt: Từ chỗ không được công nhận đến công nhận nhưng chưa coi trọng, sau đó là được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế, nhất là cho tăng trưởng và phát triển bền vững đất nước.

Điều này được thể hiện rõ nét trong văn kiện các đại hội của Đảng, nhất là Nghị quyết số 10-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá XII (2017) về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng (2020) và gần đây nhất là Nghị quyết số 41-NQ/TW của Bộ Chính trị khoá XIII (2023) về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới.

“Cùng với tiến trình Đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân nước ta đã không ngừng phát triển và có đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tính đến năm 2024, tổng số doanh nghiệp đang hoạt động của khu vực này đạt khoảng 900.000 doanh nghiệp; đã xuất hiện một số tập đoàn tư nhân lớn như Vingroup, Massan, Sun Group, Vietjet, Thaco…

Cùng với kinh tế tập thể và hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50,4% GDP, khoảng 30% nguồn thu ngân sách nhà nước và thu hút khoảng 85% lao động. Khu vực kinh tế tư nhân còn góp phần quan trọng vào việc xoá đói, giảm nghèo, giảm chênh lệch phát triển giữa các vùng, miền, giữa thành thị và nông thôn”, ông Sơn chia sẻ.

Đồng thời cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam hiện đang phải đối mặt với 5 cái thiếu:

Một là, thiếu động lực phát triển (tình trạng doanh nghiệp không muốn lớn, hay chỉ phát triển đến một mức độ nào đó thì bán cho nước ngoài; tư duy phát triển ngắn hạn, trong nhiều trường hợp là vi phạm pháp luật, cạnh tranh không lành mạnh…).

Hai là, thiếu nội lực, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là thiếu vốn, công nghệ, kỹ năng quản lý, nhân lực chất lượng cao, thông tin thị trường…

Ba là, thiếu định hướng phát triển dài hạn, kể cả từ phía Nhà nước lẫn doanh nghiệp. Bốn là, thiếu sự kết nối (giữa doanh nghiệp trong khu vực kinh tế tư nhân với nhau, giữa khu vực kinh tế tư nhân với khu vực FDI, với khu vực nhà nước và với chiến lược phát triển quốc gia).

Năm là, thiếu các cơ chế, chính sách hỗ trợ hiệu quả (mặc dù cũng đã có khá nhiều cơ chế, chính sách).

“Tất cả những điều đó đang khiến cho khu vực này hoạt động với hiệu quả thấp, năng lực cạnh tranh không cao, năng lực hội nhập quốc tế thấp, không vươn tầm được ra khu vực và quốc tế, trong nhiều trường hợp còn thua ngay trên sân nhà, năng lực đổi mới sáng tạo thấp. Nói cách khác, khu vực này chưa thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế”, ông Sơn chia sẻ.

Đồng thời cho hay, có thể nói là “động mãi” mà chưa có “lực”. Mục tiêu phát triển khu vực kinh tế tư nhân thành một động lực quan trọng của nền kinh tế dường như giống như “mục tiêu giảm cân” từ tết năm ngoái đến tết năm nay do mới chỉ dừng lại ở ý chí mà chưa có đủ “chế độ luyện tập” và “thực đơn cụ thể” để khu vực này thực sự bứt phá.

Theo ông Sơn, đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra, nhất là trong bối cảnh thế giới đang có những biến động nhanh, mạnh, khó lường, nhiều thay đổi mang tính thời đại với những tác động nhiều chiều đến nền kinh tế nước ta.

Do vậy, trong buổi làm việc của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương vào ngày 7/3/2025 vừa qua, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng cần có những giải pháp vượt trội, có tính cách mạng nhằm vừa giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra trước mắt, vừa tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, mạnh mẽ, lâu dài của khu vực kinh tế tư nhân nước ta trong thời gian tới. Các giải pháp này cần được xây dựng và triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện.

Nhằm khắc phục những hạn chế/thiếu hụt đã nêu và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển đột phá nhưng bền vững trong thời gian tới, ông Sơn đưa ra 6 nhóm giải pháp:

Một - Đổi mới tư duy, tạo sự thống nhất cao trong nhận thức về vai trò, vị trí của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; tạo đột phá về cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh.

Hai - Xây dựng và tổ chức thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển khu vực kinh tế tư nhân

Ba - Thiết kế các cơ chế, chính sách hỗ trợ hiệu quả theo từng nhóm đối tượng trong khu vực kinh tế tư nhân

Bốn - Thiết kế các cơ chế, chính sách để kết nối khu vực kinh tế tư nhân với chiến lược phát triển quốc gia, các chương trình phát triển quốc gia; các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân với nhau; khu vực kinh tế tư nhân với khu vực nhà nước và với khu vực FDI

Năm - Tập trung phát triển, hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chung đồng bộ, hiện đại, tạo điều kiện hoạt động thuận lợi cho doanh nghiệp.

Sáu - Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; quản lý của nhà nước; hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi, thúc đẩy liên kết… của các hiệp hội doanh nghiệp.

Theo ông Sơn, sắp tới, Bộ Chính trị sẽ ban hành nghị quyết mới về phát triển khu vực kinh tế tư nhân và Chính phủ đang phối hợp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương để tham mưu xây dựng. Đây sẽ là một nghị quyết mang tính hành động, các giải pháp được đưa ra sẽ phải thực hiện được ngay và mang tính đột phá như Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị khoá XIII về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong quá trình tham mưu xây dựng nghị quyết, chúng tôi rất coi trọng việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt là của các nước Đông Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc (Trung Quốc đã có Hội nghị toàn quốc về vấn đề này và đang dự thảo Luật về thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân).

“Do vậy, chúng tôi cũng rất mong muốn quý vị đại biểu nước ngoài có thể chia sẻ thêm về những kinh nghiệm này, không chỉ hôm nay mà có thể gửi tài liệu sau”, ông Sơn chia sẻ.

Cũng theo ông Sơn, một điểm rất quan trọng nữa không thể không nhắc tới là cần chú trọng việc xây dựng, phát triển tổ chức cơ sở đảng trong khu vực ngoài nhà nước, nhất là trong doanh nghiệp tư nhân, bảo đảm hoạt động của doanh nghiệp hướng tới các mục tiêu xã hội và phát triển bền vững.

Đồng thời, cần nâng cao hiệu quả hoạt động của các hiệp hội và các tổ chức xã hội - nghề nghiệp để các tổ chức này làm tốt vai trò tổ chức đại diện cho doanh nghiệp, doanh nhân tư nhân trong nước, tích cực phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước để cung cấp thông tin, hỗ trợ liên kết, hợp tác kinh doanh, đào tạo kỹ thuật và tư vấn cho các hội viên.

Điểm cuối cùng nhưng cũng rất quan trọng là cần chuẩn hóa hệ thống chỉ tiêu, số liệu thống kê bảo đảm phản ánh toàn diện, chính xác và thực chất về khu vực kinh tế tư nhân; làm cơ sở tin cậy để đánh giá, hoạch định chính sách, chiến lược phát triển phù hợp cho từng giai đoạn.

Cũng theo ông Sơn, thế giới đang có những chuyển biến nhanh chóng; các quốc gia đều đang nỗ lực tăng tốc, vươn lên. Nguy cơ tụt hậu đối với Việt Nam đang hiện hữu và ngày càng lớn hơn nếu không có những hành động quyết liệt, đổi mới mạnh mẽ và quyết tâm cao độ để thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng cao nhưng bền vững.

Đảng đã có chỉ đạo, Quốc hội đã thông qua, Chính phủ đang rất quyết tâm và tích cực triển khai. Để thực hiện được mục tiêu này một trong những giải pháp đặc biệt quan trọng là thúc đẩy sự phát triển đột phá của khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân và đây cũng chính là lực lượng chính tạo sự kết nối phát triển giữa Việt Nam với ASEAN, Việt Nam với Trung Quốc, trong đó Lào Cai là một trong những trung tâm.

“Với vai trò, vị trí hết sức quan trọng như vậy, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam, hơn lúc nào hết, cần được khơi dậy, cởi bỏ các rào cản để phát triển mạnh mẽ, hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước ta đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao”, ông Sơn nhấn mạnh.

GIA THOẢ - QUỐC TUẤN