Áp lực thuế quan, xuất khẩu gỗ làm gì để "về đích"?
Xuất khẩu gỗ đặt mục tiêu 18 tỷ USD, tuy nhiên, còn phụ thuộc vào khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố như rủi ro thuế quan và yêu cầu minh bạch nguồn gốc.
Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong tháng 2/2025 đạt, 3 tỷ USD, giảm 27,7% so với tháng 1/2025, nhưng tăng 33,9% so với tháng 2/2024.
Theo Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, triển vọng xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam năm 2025 vẫn được dự báo tích cực với mục tiêu 18 tỷ USD xuất khẩu, tăng 10-15% so với năm ngoái. Tuy nhiên, còn phụ thuộc vào khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố, bao gồm sự phục hồi kinh tế toàn cầu, nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn, chính sách thương mại.
Đồng quan điểm, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho rằng, trong điều kiện thương mại bình thường, mục tiêu 18 tỷ USD là khiêm tốn, dễ đạt được, nhưng trong bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều xáo động, rất khó nói liệu chỉ tiêu đặt ra có trở thành hiện thực hay không.
Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam lo ngại, bối cảnh kinh tế thế giới năm 2025 có nhiều biến động, làm sâu sắc thêm các thách thức khó khăn từ năm 2024, như cuộc xung đột Nga – Ukraine chưa chấm dứt, biến động chuỗi cung ứng với cước phí đường biển giữ ở mức cao… Trong khi đó, chính sách thuế phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ có nhiều thay đổi khó lường.
Ông Huỳnh Quang Thanh, Chủ tịch Công ty TNHH Hiệp Long chia sẻ, mới đây, Tổng thống Mỹ tuyên bố áp thuế đối ứng với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 2/4. Việc này dấy lên lo ngại về khả năng Tổng thống Donald Trump áp thuế đối ứng lên ngành gỗ Việt Nam.
“Nếu Mỹ áp thuế đối ứng 25% lên ngành gỗ Việt Nam, thì có thể khiến nhiều doanh nghiệp trong nước mất hoàn toàn khả năng cạnh tranh, trong đó có Hiệp Long. Hiện tại, chúng tôi chỉ nhận được đơn hàng đến tháng 4/2025”, ông Thanh chia sẻ.
Theo báo cáo tháng 2/2025 của Conference Board - một tổ chức nghiên cứu về thương mại có trụ sở tại New York – dự báo tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ năm 2025 là 2,3%, chi tiêu của người tiêu dùng tăng 2,8%. Doanh thu từ thị trường đồ nội thất tại Hoa Kỳ năm 2025 dự báo đạt 274 tỷ USD, tăng trưởng 3,8%. Trong đó, phân khúc lớn nhất là đồ nội thất phòng khách, dự kiến sẽ có giá trị thị trường 75,66 tỷ USD trong năm 2025.
Các công ty nhập khẩu tại Hoa Kỳ cũng bắt đầu đánh giá về tác động tiềm tàng của việc mở rộng thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu. Tác động của thuế quan đối với đồ gỗ nội thất được 13% số người nêu ra. Đây là một trong những tác động thấp nhất trong số tất cả các danh mục sản phẩm, xếp sau vật liệu xây dựng (24%) và đồ gia dụng (21%).
Không chỉ tại Hoa Kỳ, tại thị trường EU, theo báo cáo tháng 2/2025 về triển vọng kinh tế Khu vực đồng Euro (Eurozone) của Conference Board, tăng trưởng GDP thực của Eurozone năm 2025 được dự báo là 0,9% và tăng nhẹ lên 1,3% vào năm 2026. Công ty nghiên cứu thị trường của Đức Statista dự báo thị trường đồ nội thất ở EU sẽ đạt 239,07 tỷ USD trong năm 2025, tốc độ tăng trưởng ổn định hàng năm là 2,33%. Trong đó, phân khúc lớn nhất là đồ nội thất phòng khách, dự báo đạt 62,43 tỷ USD.
Bên cạnh yếu tố khách quan này, Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường còn thẳng thắn đánh giá hạn chế năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành. Theo đó, những lo ngại về nội lực và sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế cùng những chính sách thuế quan từ thị trường nhập khẩu là thách thức, đòi hỏi doanh nghiệp nỗ lực hóa giải và vượt qua.
Trong đó, các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải đáp ứng được yêu cầu khắt khe hơn về nguồn gốc gỗ hợp pháp để tận dụng những thuận lợi thuế quan từ các Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam như EVFTA hay những lạc quan từ thị trường Trung Quốc với nhu cầu tăng cao do sự phát triển đô thị hóa và xây dựng.
Mặc dù thị trường sẽ có nhiều biến động, song Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam tự tin cho rằng mục tiêu kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ 18 tỷ USD của năm 2025 vẫn có thể đạt được. “Chúng ta không cạnh tranh, không làm ảnh hưởng tới sản xuất của Mỹ. Việt Nam không chỉ xuất khẩu sang Mỹ, mà còn trở thành thị trường lớn thứ 2 trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc, về tiêu thụ gỗ tròn và gỗ xẻ của Mỹ. Gỗ nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, đồng thời chế biến và xuất khẩu sang nhiều thị trường khác nhau. Trong đó, nhiều sản phẩm sử dụng gỗ Mỹ đã xuất khẩu quay trở lại thị trường Mỹ. Đây là quan hệ thương mại tạo giá trị gia tăng, có đi có lại và hai bên cùng có lợi”, ông Hoài nhấn mạnh.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường đang thay đổi, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam khuyến nghị các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu gỗ cần đổi mới mô hình sản xuất, tiêu thụ để đáp ứng những thách thức. Trong đó, đổi mới công nghệ, sáng tạo sản phẩm và mẫu mã có vai trò then chốt, giúp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. Các doanh nghiệp cần ứng dụng kỹ thuật số để làm thay đổi trải nghiệm của khách hàng, giúp tăng cường sự gắn kết của khách hàng, đơn giản hóa các quyết định mua hàng của đối tác.