Hướng đi tiếp theo của cuộc chiến thương mại và cơ hội đầu tư
Với quan điểm tăng trưởng kinh tế là nền tảng của tăng trưởng thị trường chứng khoán, chuyên gia nhận định cơ hội của nhà đầu tư tích cực trong bối cảnh còn rủi ro thương chiến.
Trong thời gian gần đây, nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán (TTCK) dường như bớt lo ngại về các tin tức thuế quan. Ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Kinh doanh số, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho rằng, điều này có 2 nguyên do:
Thứ nhất, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Trung Quốc đã đưa ra thỏa thuận “hòa hoãn”, với mức thuế lên Trung Quốc giảm về 30%, thì nhà đầu tư (NĐT) đánh giá rằng kịch bản xấu nhất với Việt Nam cũng chỉ là gần 30%, khá sát với kỳ vọng của thị trường (từ 22 – 26%). Đây cũng là kịch bản đã được kỳ vọng từ đầu năm, trước khi ông Trump áp mức thuế 46%. Hiện tại, thị trường đã sẵn cho kịch bản thuế quan khoảng hơn 20%.
Thứ hai, thị trường vẫn còn chút lo ngại về khả năng thuế quan sẽ khác, do đó xuất hiện những biến động sideway (đi ngang). "NĐT của tôi chỉ giải ngân khoảng 70% và dành 30% cho tình huống xấu nhất để mua vào khi thị trường điều chỉnh", ông Đức cho biết.
Dẫn quan điểm của nhà quản lý quỹ huyền thoại Ray Dalio, giải thích vì sao Việt Nam và một số quốc gia trong khu vực tiếp tục có triển vọng tích cực, trong khi Mỹ sẽ gặp khó khăn, bất chấp những nỗ lực của ông Trump, ông Đức nhấn mạnh tăng trưởng kinh tế là nền tảng của tăng trưởng thị trường chứng khoán.
Có ba yếu tố ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế: Tăng trưởng năng suất dài hạn (phụ thuộc vào dân số, dân trí, đổi mới), chiếm 60 – 70% cỗ máy kinh tế; chu kỳ nợ ngắn hạn (vay hoặc siết nợ để tăng trưởng); chu kỳ nợ dài hạn.
Với nước Mỹ, tăng trưởng dựa vào lao động đóng góp thấp do dân số già và đã tăng trưởng rất lâu. Do đó, chính phủ Mỹ liên tục phải vay nợ. Mỹ có đồng tiền dự trữ quốc tế nên có thể thoải mái vay nợ. Mỗi năm, Mỹ thâm hụt ngân sách 7 – 8% và ngày càng tăng lên. Tuy nhiên, sẽ có lúc mô hình này đổ vỡ.
Vừa ngày 18/5, Moody’s đã hạ xếp hạng tín nhiệm của chính phủ Mỹ do vay nợ quá mức. Hiện nay, Mỹ chỉ có 13.000 tỷ USD lưu hành, nhưng đang nợ 100.000 tỷ USD và đã đến lúc phải xử lý. Cách xử lý của ông Trump là thu hẹp thâm hụt ngân sách bằng giảm thâm hụt thương mại.
Hiện nay, người Mỹ đang sống bằng tiền của chính phủ. Mỗi năm, chính phủ Mỹ in ra khoảng 7 – 8% GDP, và dùng tiền này để mua hàng hóa nước ngoài. Trong khi đó, các nước khác tìm cách xuất khẩu vào Mỹ để có tiền, và dùng đồng tiền này để mua vào tài sản của Mỹ. Xu hướng này khiến trong 10 – 15 năm vừa qua, người dân giàu lên nhưng chính phủ Mỹ thâm hụt, còn tài sản do người nước ngoài cầm rất nhiều. Hiện chính phủ nước ngoài như Nhật Bản, Trung Quốc, Anh … đang sở hữu nhiều trái phiếu của Mỹ.
Tuy nhiên, câu chuyện này sẽ kết thúc và Mỹ cần tìm cách thay đổi. Không chỉ Mỹ, Nhật Bản, Canada, Pháp, Trung Quốc… đều ngập trong vòng xoáy nợ nần. Tuy nhiên, Việt Nam lại nằm ngoài xu thế trên. Tôi kỳ vọng tích cực về Việt Nam vì mức nợ công chỉ khoảng 34%, tổng nợ của nền kinh tế khoảng 140% GDP, khá tích cực so với phần lớn quốc gia khác, chuyên gia cho biết.
"Ông Ray Dalio đưa ra so sánh giữa Mỹ và Trung Quốc và chỉ ra rằng Trung Quốc có nhiều lợi thế: năng suất sản xuất, văn hóa. Hạn chế duy nhất là cũng đang vay nợ nhiều và phải xử lý. Nhưng với những lợi thế trên, Bắc Kinh có thể đi tới cùng, không nhân nhượng khi đàm phán với Mỹ.
Ngược lại, Mỹ có lợi thế từ đồng USD nhưng lại thua thiệt về năng suất sản xuất, văn hóa, dân số già hóa và nợ cao. Do đó, khi hai nước đối đầu, Trung Quốc lại có lợi thế trong dài hạn. Đó là lý do vì sao Mỹ hạ nhiệt đến mức làm nhiều người phải bất ngờ", vị chuyên gia phân tích.
Từ câu chuyện của Mỹ và Trung Quốc, có thể đưa ra một số nhận định về Việt Nam trong giai đoạn sắp tới. Thứ nhất, kịch bản thuế quan cao sẽ không xảy ra và mức thuế 30% sẽ là cao nhất mà Mỹ có thể áp lên đối tác thương mại. Việt Nam rất tích cực đàm phán, nên có thể kỳ vọng mức thuế chỉ hơn 20%, như đã nêu ở trên.
Thứ hai, khi kịch bản thuế quan xảy ra, sẽ không có sự thay đổi về chuỗi cung ứng. Gần đây, cổ phiếu KCN đã hồi phục lại rất nhanh, bởi lẽ kịch bản chuỗi cung ứng tê liệt, không còn FDI đã được đảo ngược. Có thể FDI không tăng mạnh như thời kỳ Trung Quốc + 1 trong vài năm gần đây, nhưng sức mạnh của nền kinh tế vẫn sẽ thu hút được dòng vốn nước ngoài.
Thứ ba, giai đoạn thị trường chứng khoán cùng lên xuống theo nỗi lo về rủi ro vĩ mô chung đã qua. Chuyên gia nhìn nhận hiện nay, định giá thị trường đã không còn rẻ. Nhưng NĐT có thể nhìn ra một số nhóm cổ phiếu để tích lũy, chẳng hạn như ngân hàng, năng lượng, xây dựng hạ tầng, BĐS. Trên cơ sở vĩ mô Việt Nam tốt hơn phần lớn quốc gia trên thế giới nhờ nợ công thấp, gỡ bỏ rào cản, thuế quan không quá xấu, chính sách tiền tệ nới lỏng … và rủi ro hạn chế thì 6 tháng cuối năm sẽ thực sự tích cực. Những NĐT đã trung thành với thị trường trong hai năm khó khăn vừa qua có thể nhận quả ngọt vào năm nay.