Chuyển đổi số trong bối cảnh mới: Doanh nghiệp vẫn loay hoay giữa kỳ vọng và rào cản

Rào cản không còn là công nghệ

Trong bối cảnh hiện tại, nền kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều biến động, đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát, bất ổn địa chính trị và áp lực tăng trưởng xanh. Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu bắt buộc. Tuy nhiên trên thực tế rất nhiều doanh nghiệp trong các ngành nghề còn loay hoay khi áp dụng chuyển đổi số. Trái với nhận định phổ biến rằng "chuyển đổi số là câu chuyện của máy móc, phần mềm", những vướng mắc lớn nhất hiện nay lại không nằm ở công nghệ, mà ở tư duy và khả năng tổ chức.

Chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp ông Nguyễn Thượng Tường Minh CEO Base.vn cho biết: Chuyển đổi số, với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), vẫn là một khái niệm “lớn” – không phải vì họ không nhìn thấy giá trị, mà vì có ba rào cản phổ biến:

Thứ nhất là tư duy, nhiều doanh nghiệp vẫn xem công nghệ là “chi phí” thay vì là một “khoản đầu tư” sinh lời. Doanh nghiệp quen với cách vận hành cũ và ngại thay đổi, dù hệ thống đang có dấu hiệu chậm chạp quá tải.

Thứ hai là năng lực triển khai, điển hình như doanh nghiệp SMEs thường thiếu đội ngũ IT hoặc nhân sự hiểu đủ sâu để chọn đúng công cụ và triển khai bài bản.

Thứ ba là công cụ, đa phần doanh nghiệp SMEs gặp khó khăn trong việc chọn công cụ đúng và nhà cung cấp phù hợp với doanh nghiệp mình.

Thứ tư là bài toán chi phí – thời gian. Dù muốn thay đổi, nhưng doanh nghiệp lo ngại quá trình chuyển đổi làm gián đoạn hoạt động kinh doanh và tốn kém chi phí.

Chính vì thế, chuyển đổi số cho SMEs không nên bắt đầu từ công nghệ, mà phải bắt đầu từ vấn đề vận hành thực tế – càng cụ thể, càng dễ triển khai áp dụng. Trên thực tế đã chứng minh ở nhiều doanh nghiệp sản xuất tại các ngành hàng khác nhau đã gặp khó về những vướng mắc này.

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc một công ty sản xuất nhựa tại Bắc Ninh chia sẻ: “Chúng tôi từng đầu tư phần mềm ERP, CRM… nhưng triển khai một thời gian thì bỏ dở vì nhân viên không quen, ban lãnh đạo cũng chưa xác định rõ mục tiêu, khiến tốn chi phí mà không thu được giá trị thực”.

Theo khảo sát năm 2024 của Bộ Thông tin & Truyền thông (nay sáp nhập vào Bộ KH&CN) chỉ ra, bài toán "số hóa không thành chuyển đổi số" diễn ra phổ biến, xuất phát từ thiếu chiến lược dài hạn, triển khai theo phong trào hoặc ép buộc. Đáng chú ý, có tới 47% doanh nghiệp không có lộ trình cụ thể về chuyển đổi số.

Đồng quan điểm trên, Bà Trần Thu Hương, CEO một chuỗi cửa hàng thời trang nội địa cho biết: “Khi áp dụng phần mềm quản lý kho, tôi gặp phản ứng từ bộ phận kho cũ vì họ sợ bị thay thế, công việc minh bạch quá thì ai cũng e dè. Văn hóa làm việc cũ đôi khi là rào cản lớn nhất.”

Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh như AI, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, nhiều doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu. Họ cũng không đủ năng lực để đánh giá giải pháp nào là phù hợp, dễ rơi vào tình trạng đầu tư dàn trải, thiếu hiệu quả.

Chi phí – Bài toán chưa có lời giải với doanh nghiệp siêu nhỏ

Nhiều doanh nghiệp chia sẻ, đối với doanh nghiệp quy mô nhỏ, chi phí chuyển đổi số là rào cản rõ nét nhất. Dù có nhiều gói giải pháp "giá rẻ", miễn phí khởi tạo hoặc hỗ trợ từ cơ quan nhà nước, nhưng doanh nghiệp vẫn gặp khó trong việc đánh giá hiệu quả – chưa kể chi phí đào tạo, vận hành, bảo trì.

Ông Lê Đức Minh, Giám đốc một doanh nghiệp chế biến gỗ tại Bình Dương cho rằng: Doanh nghiệp không ngại bỏ tiền ra, nhưng cần thấy hiệu quả rõ ràng. Trong lúc chi phí sản xuất tăng, đơn hàng giảm, nếu đầu tư công nghệ mà không có doanh thu tăng thì rất mạo hiểm. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ của nhà nước hiện còn thiếu tính liên kết và đồng bộ, khiến nhiều doanh nghiệp dù muốn cũng chưa thể tiếp cận nguồn lực.

Giải pháp từ chính người trong cuộc

Trước thách thức trên, nhiều doanh nghiệp cho rằng, cần chuyển đổi số một cách thực chất và có chọn lọc, bắt đầu từ những khâu tác động trực tiếp đến hiệu quả sản xuất – kinh doanh. Bao gồm các “mảnh ghép chuyển đổi số” cần thiết ứng dụng vào những nhiệm vụ cụ thể của doanh nghiệp.

Đại diện Base.vn cho biết: Từ hơn 10.000 doanh nghiệp triển khai trên nền tảng Base.vn, chúng tôi nhận thấy ba “mảnh ghép chuyển đổi số” quan trọng, dễ áp dụng và nhanh thấy kết quả nhất đó là:

Thứ nhất là quản trị công việc & phối hợp nội bộ: Công cụ này giúp người lãnh đạo nắm bắt được tiến độ công việc, nhân viên không bỏ sót hạng mục công việc, các phòng ban phối hợp thực hiện rõ ràng. Đây là “xương sống” giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru ngay từ đầu.

Thứ hai là số hoá quy trình phê duyệt – đề xuất: Điều này giúp giảm tải giấy tờ, tăng tốc ra quyết định, đặc biệt với các quy trình lặp đi lặp lại như xin nghỉ, thanh toán, mua hàng.

Thứ ba là quản lý nhân sự và chấm công – tính lương: Đây là mảnh ghép dễ thích nghi với trải nghiệm nhân viên và giảm sai sót trong quá trình vận hành công việc.

Theo đại diện Base.vn, nếu triển khai từng bước, theo đúng mức độ trưởng thành của doanh nghiệp, các mảnh ghép này sẽ hiệu quả và bền vững hơn giúp doanh nghiệp chạy theo và bắt kịp “full chuyển đổi”.

Trả lời về các tính năng mới về công nghệ hiện nay, đại diện của Base.vn cũng cho biết AI và tự động hóa không chỉ là một tính năng, mà là triết lý vận hành mới đạt hiệu quả thiết thực nhất, tại Base.vn Công ty đang theo đuổi cung cấp giải pháp này cho tất cả các doanh nghiệp Việt Nam.

Base.vn không tiếp cận AI theo kiểu ‘gắn thêm’ vào phần mềm, mà đang tái thiết lại cách phần mềm doanh nghiệp được xây dựng – để mỗi hành động vận hành hàng ngày đều có thể được hỗ trợ, tăng tốc hoặc tự động hóa bởi AI. Hiện tại, Base đang tích hợp các năng lực AI vào nhiều điểm chạm trong hệ sinh thái sản phẩm: từ hỗ trợ ra quyết định quản trị, xử lý dữ liệu, đến tự động hoá các thao tác lặp lại trong công việc hàng ngày.

“Về mặt hỗ trợ SMEs, Base.vn luôn giữ cam kết đồng hành bằng cả nền tảng công nghệ dễ tiếp cận và chính sách triển khai linh hoạt. Chúng tôi đang có các chương trình hỗ trợ đào tạo AI ứng dụng thực tiễn cho các doanh nghiệp, cùng với nhiều mức chi phí phù hợp nhất, đặc biệt là cho các doanh nghiệp trong giai đoạn đầu chuyển đổi số”- ông Tường Minh chia sẻ.

Phương Thanh