Tăng trưởng xanh cần dòng vốn tư nhân quy mô lớn
Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, Việt Nam cần nguồn vốn lớn mà khu vực công không thể tự đảm đương; do đó, khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò then chốt.
Ông Douglas Matheson, Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ HSBC Việt Nam cho biết tại cuộc tọa đàm với đại diện các doanh nghiệp Anh quốc đang đầu tư tại Việt Nam, sáng 28/6 tại trụ sở Chính phủ.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc toạ đàm này.
Theo ông Douglas Matheson, trong giai đoạn phát triển mang tính bước ngoặt của Việt Nam hiện nay, chúng ta cần nhận thức rõ vai trò của phát triển bền vững trong việc định hình một Việt Nam thịnh vượng, công bằng, vững mạnh. Trong đó, tăng trưởng kinh tế, an sinh xã hội cũng như sức khỏe môi trường có mối liên hệ mật thiết với nhau. Và trách nhiệm của tất cả chúng ta là đảm bảo các trụ cột này phát triển, hỗ trợ cho nhau một cách hài hoà.
Việt Nam đã thể hiện những cam kết và hoài bão đáng ghi nhận đối với phát triển bền vững tại COP26. Việt Nam đã công bố cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 (NetZero) vào năm 2050, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong vai trò lãnh đạo toàn cầu về khí hậu của đất nước, cam kết của các bộ ngành, nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải có những hành động toàn diện về khí hậu và phát triển bền vững, vốn đã được củng cố bởi các chính sách và các quy định gần đây. Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Việt Nam là minh chứng rõ nét cho những nỗ lực này.
Gần đây, Việt Nam cũng đã ban hành Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia VIII, kèm theo kế hoạch triển khai chi tiết với mục tiêu đầy hoài bão về năng lượng tái tạo. Hơn nữa, Việt Nam là một quốc gia dễ bị tổn thương trước các tác động của biến đổi khí hậu. Nước biển dâng, tần suất xuất hiện các hiện tượng thời tiết xấu đang gia tăng, cơ cấu nông nghiệp thay đổi… đang đặt ra mối đe doạ nghiêm trọng cộng đồng dân cư.
Thay đổi phát triển bền vững đồng nghĩa với việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng có sức chống chịu cao, thúc đẩy năng lượng tái tạo và thực thi các chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu một cách hiệu quả. Qua đó, chúng ta có thể bảo vệ người dân và nền kinh tế khỏi những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, đồng thời đóng góp vào những nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu những nguyên nhân gây ra những vấn đề như vậy.
Để đạt được những hoài bão về phát triển bền vững, theo Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ HSBC Việt Nam, Việt Nam cần phải huy động một nguồn vốn khổng lồ mà chỉ riêng khu vực công thì không thể cáng đáng được. Do đó, khu vực kinh tế tư nhân sẽ là yếu tố then chốt đóng góp vào thành công của chương trình nghị sự về bền vững của đất nước. Trong khi đó các khu vực tư nhân, đặc biệt là các đế chế tài chính cũng vẫn có cam kết của riêng mình khi các rủi ro về phát triển bền vững đã trở thành yếu tố không thể bỏ qua. Các ngân hàng cần đánh giá rủi ro của khách hàng và cung cấp các giải pháp hỗ trợ họ giúp giảm thiểu rủi ro và chuyển sang mô hình kinh doanh bền vững hơn. Thị trường đã chứng kiến sự ra đời của nhiều sản phẩm tài chính bền vững đa dạng như các khoản vay xanh, trái phiếu xã hội và các khoản vay liên kết bền vững.
“Chúng ta có thể nói đến khoản vay cải thiện bền vững của HSBC thiết kế nhằm tăng cường khả năng tiếp cận các giải pháp tài chính liên kết bền vững cho các doanh nghiệp cỡ vừa, vốn được coi là "xương sống" của nền kinh tế Việt Nam.
Chúng tôi tin tưởng chương trình Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam (JETP) sẽ bắt đầu tạo ra động lực cho nguồn vốn tư nhân sau thành công của dự án JETP đầu tiên cho khu vực công được hỗ trợ gần đây. Tài chính hỗn hợp khi được triển khai đúng cách cũng có thể giúp huy động vốn ở quy mô lớn. Trong những nỗ lực kể trên, việc triển khai tài chính bền vững, tín dụng xanh vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, chẳng hạn như thiếu một hệ thống phân loại xanh quốc gia, đặc biệt là về ý nghĩa bền vững, xanh là như thế nào, cũng như các quy định chi tiết về ứng dụng và trái phiếu xanh”. - Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ HSBC Việt Nam nói.
Ông cũng hoan nghênh việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo cho hệ thống phân loại xanh. Trong khi chờ đợi, ngành ngân hàng vẫn đang phải phụ thuộc nhiều vào các quy trình và tiêu chí nội bộ, dẫn đến sự "ngột ngạt" trong việc triển khai các dự án bền vững quy mô lớn, đòi hỏi quy trình cấp vốn phức tạp và giám sát chất lượng. Công bố thông tin về môi trường xã hội và quản trị ESG cũng là thách thức.
Theo ông Douglas Matheson, hơn 90% doanh nghiệp của Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tuy nhiên chỉ các công ty niêm yết mới có yêu cầu cung cấp thông tin về chiến lược ESG trong báo cáo thường niên. Hầu hết thông tin được cung cấp còn khái quát và không có sự xác minh của bên thứ 3, ngoại trừ một vài quốc gia hàng đầu.
Thêm vào đó, việc thành lập báo cáo bền vững, báo cáo ESG riêng theo chuẩn quốc tế cũng được khuyến khích nhưng chưa bắt buộc. Ngoài ra, những chính sách và cơ chế hiện có trong tín dụng xanh dành cho khu vực kinh tế tư nhân còn hạn chế.
“Chúng tôi kỳ vọng điều này sẽ sớm thay đổi sau Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có đề cập đến việc phát triển tín dụng xanh, xây dựng cơ chế hỗ trợ lãi suất và khuyến khích các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án xanh, kinh tế tuần hoàn và áp dụng vào khung tiêu chuẩn ESG. Đây là bước quan trọng trong việc huy động vốn xanh”. - Ông Douglas Matheson nhấn mạnh.
Tại buổi toạ đàm, Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ HSBC Việt Nam đã kiến nghị ban hành các quy định về tài chính xanh, các khuôn khổ và hệ thống phân loại về các lĩnh vực đầu tư xanh ưu tiên sau này. Tăng cường yêu cầu về báo cáo, công bố thông tin ESG theo tiêu chuẩn quốc tế. Xây dựng cơ chế bảo đảm tín dụng hoặc quỹ hỗ trợ giảm thiểu rủi ro cho các ngân hàng khi cấp vốn cho các dự án xanh và bền vững. Có thêm các dự án ưu đãi để khuyến khích tín dụng xanh.
Bởi theo ông, phát triển bền vững không phải là mục tiêu xa vời mà đó là yêu cầu mang tính cấp thiết đối với Việt Nam. Mỗi người trong số chúng ta từ Chính phủ, doanh nghiệp, định chế tài chính đến cộng đồng và mỗi cá nhân đều có vai trò cần thực hiện trong hành trình này.
“Cam kết của Chính phủ đã tạo nên một khuôn khổ hành động mạnh mẽ. Tại HSBC, quá trình chuyển đổi sang phát thải ròng bằng 0 vẫn là ưu tiên hàng đầu của khách hàng chúng tôi, chúng tôi luôn tập trung để giúp họ thành công. Bất kể họ là ai, chúng tôi đều tạo điều kiện đa dạng hóa giảm phát thải cacbon và đầu tư vào các mô hình kinh doanh mới”. - Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ HSBC Việt Nam nói.