Cần sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm
Với việc thay đổi nhanh chóng của các mối quan hệ kinh tế dân sự nói chung và bảo hiểm nói riêng, việc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm là hết sức cần thiết.
Có thể khẳng định Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 và tiếp đó là 2022 là nền tảng và cơ sở pháp lý hết sức quan trọng cho việc phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam như hiện nay. Tuy nhiên, với việc thay đổi nhanh chóng của các mối quan hệ kinh tế dân sự nói chung và bảo hiểm nói riêng, việc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm cho phù hợp hơn là hết sức cần thiết.
Từ 1 bản án…
Ngày 14/02/2025 Toà án nhân dân thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang đã xét xử vụ án vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ. Theo đó vào khoảng 08 giờ ngày 23/04/2024, ông Nguyễn Văn T, sinh năm 1983, trú tại xã T. H, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang điều khiển xe ô tô biển số 71N-2… lưu thông trên đường tỉnh hướng từ xã Lương Hoà Lạc, huyện Chợ Gạo đến QL 50 thành phố Mỹ Tho. Khi đến đoạn thuộc ấp Long Hoà A, xã Đạo Thạnh, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, ông T. đưa xe sát vào lề đường và dừng lại. Trong khi xuống xe, ông T. mở cửa bên trái dẫn đến va chạm với xe mô tô biển số 63T1-23.. do anh Nguyễn T. Đ, trú tại huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang điều khiển chạy tới từ phía sau cùng chiều.
Vụ va chạm làm anh T.Đ ngã sang phía bên trái phần đường hướng xe lưu thông theo chiều ngược lại, lúc này, ông Cao Trường V. trú tại phường 6, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang điều khiển xe ô tô biển số 63C-163… đã cán qua người anh Nguyễn T.Đ làm anh Đ. tử vong tại chỗ.
Việc ông Nguyễn Văn T. điều khiển xe ô tô 71N-2…dừng xe, mở cửa xe thiếu chú ý quan sát, không đảm bảo an toàn là nguyên nhân chính dẫn đến việc làm anh Nguyễn T. Đ tử vong.
Ông Cao Trường V. mặc dù điều khiển xe ô tô 63C-163.92 cán qua người ông Nguyễn T. Đ.làm ông Đ tử vong, tuy nhiên đây là sự kiện bất ngờ, mặt khác ông Cao M. H chủ xe 63C-163… đã hỗ trợ tiền mai táng phí cho gia đình ông Nguyễn T. Đ với số tiền là 100.000.000 đồng nên gia đình ông Đ đã có đơn xin bãi nại và Cơ quan điều tra không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với anh V.
Nguyễn Văn T điều khiển xe ô tô biển số 71N-2…bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chủ xe 71N-2… cũng đã bồi thường trách nhiệm dân sự cho gia đình nạn nhân tổng số tiền 170.000.000 đồng.
Cái khó của doanh nghiệp bảo hiểm
Theo quy định tại điểm a khoản 6 Điều 12 Nghị định 67/2023/NĐ-CP, ngày 06 tháng 09 năm 2023 của Chính phủ về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới thì: “Trường hợp nhiều xe cơ giới gây tai nạn dẫn đến thiệt hại về sức khỏe, tính mạng, mức bồi thường được xác định theo mức độ lỗi của chủ xe cơ giới nhưng tổng mức bồi thường không được vượt quá giới hạn trách nhiệm bảo hiểm (150 triệu đồng)”.
Trong vụ tai nạn này, theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền thì chỉ có xe BKS 71N-2…có lỗi và là nguyên nhân gây ra tai nạn. Xe BKS 63C-163…dù cán qua người ông T.Đ khiến nạn nhân tử vong nhưng lái xe không có lỗi do sự kiện bất ngờ. Như vậy doanh nghiệp bảo hiểm không thể áp dụng điểm a khoản 6 Điều 12 Nghị định 67/2023/NĐ-CP, ngày 06 tháng 09 năm 2023 để giải quyết bồi thường cho chủ xe vì chỉ có 1 xe có lỗi.
Doanh nghiệp bảo hiểm cũng không thể bồi thường cho chủ xe BKS 63C-163…theo quy định của điểm a khoản 6 Điều 12 Nghị định 67/2023 : "Đối với vụ tai nạn được cơ quan có thẩm quyền xác định nguyên nhân do lỗi hoàn toàn của người thứ ba, mức bồi thường bảo hiểm về sức khỏe, tính mạng đối với các đối tượng thuộc người thứ ba bằng 50% mức bồi thường quy định tại Phụ lục VI …” vì trong trường hợp này, theo kết luận của cơ quan điều tra thì nạn nhân Nguyễn T. Đ hoàn toàn không có lỗi.
Doanh nghiệp bảo hiểm cũng khó có thể từ chối bồi thường cho chủ xe BKS 63C-163…vì tai nạn không thuộc điểm loại trừ bảo hiểm theo quy định của Nghị định 67/2023 và theo quy định của Bộ luật Dân sự thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đối với nguồn nguy hiểm cao độ (phương tiện giao thông vận tải cơ giới) phát sinh ngay cả khi không có lỗi trừ thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;
Vậy nếu doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường thì sẽ bồi thường bao nhiêu khi chủ xe BKS 63C-163…đã hỗ trợ cho gia đình người bị nạn 100 triệu đồng.
Doanh nghiệp bảo hiểm cũng không thể yêu cầu Quỹ bảo hiểm xe cơ giới bồi hoàn lại sau khi giải quyết bồi thường vì theo quy định của Điều 17 Nghị định 67/2023 về “Nội dung và tỷ lệ chi của Quỹ bảo hiểm xe cơ giới” thì Quỹ bảo hiểm xe cơ giới được sử dụng cho các mục đích như (a) Chi hỗ trợ nhân đạo: “Trong các trường hợp không xác định được xe gây tai nạn, xe không tham gia bảo hiểm, không thuộc phạm vi bảo hiểm và các trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị định này (trừ hành động cố ý gây thiệt hại của người bị thiệt hại) với mức hỗ trợ cụ thể như sau: 30% giới hạn trách nhiệm bảo hiểm theo quy định cho một người trong một vụ tai nạn đối với trường hợp tử vong và tỷ lệ tổn thương từ 81% trở lên”.
Đa số ý kiến cho rằng trong trường hợp này (đây chỉ là 1 ví dụ, thực tế đã xảy ra các vụ tương tự) doanh nghiệp bảo hiểm cần được luật pháp cho phép bồi thường cho chủ xe 50% mức trách nhiệm tối đa như trường hợp người bị nạn hoàn toàn có lỗi.
Để tránh cho doanh nghiệp bảo hiểm có thể bị xử lý vi phạm hành chính trong việc bồi thường bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ xe theo hình thức bắt buộc do quy định chưa rõ ràng và cũng nhằm bảo vệ quyền lợi của chủ xe tham gia bảo hiểm, cơ quan quản lý Nhà nước nên xem xét kiến nghị Chính phủ bổ sung quy định tại điểm a khoản 6 Điều 12 Nghị định 67/2023 : "Đối với vụ tai nạn được cơ quan có thẩm quyền xác định nguyên nhân do lỗi hoàn toàn của người thứ ba hay trường hợp xe không có lỗi theo kết luận điều tra nhưng có tác động trực tiếp tới nạn nhân gây tử vong hay thương tật thì mức bồi thường bảo hiểm về sức khỏe, tính mạng đối với các đối tượng thuộc người thứ ba bằng 50% mức bồi thường quy định tại Phụ lục VI Nghị định 67/2023/NĐ-CP ngày 06 tháng 9 năm 2023 về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới”.