Biến AI thành đòn bẩy cho sự phát triển

Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trò chuyện với ông Trần Khánh Tư – CEO Tập đoàn Unica, đồng thời là chuyên gia đào tạo AI, để mở ra những góc nhìn đột phá về cách vượt qua rào cản AI và biến nó thành đòn bẩy cho sự phát triển.

- Ông đã từng nhấn mạnh ba trụ cột “trí tuệ – sức khỏe – trải nghiệm” trong việc tiếp nhận công nghệ. Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về cách mỗi trụ cột này giúp doanh nhân vượt qua rào cản tâm lý và kỹ thuật khi ứng dụng AI vào sản xuất, kinh doanh?

Tôi cho rằng, nếu AI là con sóng, thì tâm trí con người chính là con thuyền. Nhưng không phải ai cũng có một con thuyền đủ vững để ra khơi. Tôi cũng cho rằng ba trụ cột: Trí tuệ – Sức khỏe – Trải nghiệm không chỉ là điều kiện để ứng dụng AI, mà là hệ miễn dịch tinh thần để con người không đánh mất chính mình trong kỷ nguyên quá nhanh, quá nhiễu, quá nhiều.

Trí tuệ không chỉ là thông minh, mà là khả năng thấy được bản chất phía sau lớp vỏ ồn ào của công nghệ – khả năng đặt câu hỏi đúng, và không bị rơi vào mê cung hào nhoáng của công cụ.

Sức khỏe, ở đây không chỉ là thể lực, mà là nội lực: là khả năng đứng vững khi mọi thứ thay đổi quá nhanh. AI sẽ khiến tốc độ làm việc gấp 10 lần – nếu thân tâm không mạnh, chính con người sẽ tự nghiền mình trong guồng xoáy ấy.

Và Trải nghiệm – chính là bộ lọc cuối cùng giúp chúng ta hiểu rằng không phải thứ gì mới cũng tốt, và không phải công cụ nào cũng phù hợp với bản sắc của mình. Một doanh nhân thực sự muốn làm chủ AI, trước hết phải làm chủ chính mình. Mà để làm chủ chính mình, cần phải có gốc rễ vững vàng – và gốc rễ ấy, chính là ba trụ cột này.

- Ông có thể tiết lộ quy trình hoặc mô hình thực tế mà Unica đã áp dụng thành công, cũng như những thách thức điển hình khi doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) lần đầu làm quen với công cụ này?

Tôi không xem AI là công nghệ, mà là một năng lực sống mới mà mọi tổ chức đều phải sở hữu – giống như biết đọc, biết viết ở thế kỷ trước.

Tại Unica, chúng tôi không nói “hãy dùng AI đi”. Chúng tôi nói: “hãy huấn luyện AI hiểu bạn đã”. Toàn bộ quy trình của chúng tôi xoay quanh một niềm tin: mỗi người là một chuyên gia, và họ xứng đáng có một trợ lý AI cá nhân hóa – được lập trình để phục vụ chính con người đó. Từ người viết content, đến chuyên viên marketing, từ giám đốc đào tạo đến nhân viên chăm sóc khách hàng – tất cả đều sở hữu một GPT riêng được huấn luyện bởi chính ngôn ngữ, hành vi và thói quen của họ.

Thách thức lớn nhất của SMEs không phải là không có AI – mà là không biết bắt đầu từ đâu, và sợ mình không đủ tầm để bước vào. Cái khó nhất không phải là chi phí, mà là vượt qua ngưỡng tâm lý “AI là của người giỏi hơn mình”. Và để phá vỡ rào cản đó, chúng tôi không dùng quảng cáo, mà dùng trải nghiệm – không nói, mà cho họ thấy chính họ đã có thể làm được những điều tưởng như chỉ người khổng lồ mới làm được.

- Ông có thể chia sẻ rõ hơn về khái niệm “Doanh nghiệp thông minh – Doanh thu vượt trội” mà ông từng đề cập. Có chỉ số nào cụ thể để đo lường, thưa ông?

Tôi từng nói: “Một doanh nghiệp thông minh không phải là nơi có AI, mà là nơi có tư duy AI”. Tức là họ không dùng công nghệ để trang trí, mà để tái định nghĩa cách họ sống – vận hành – và tạo ra giá trị.

Mô hình “Doanh nghiệp thông minh – Doanh thu vượt trội” không xuất phát từ phần mềm, mà từ một câu hỏi: “Làm sao để mỗi quyết định của tôi ngày hôm nay được thông minh hơn hôm qua, dựa trên dữ liệu, cảm xúc, và chiến lược?”

Các chỉ số then chốt chúng tôi dùng để đo lường gồm: Tỷ lệ phản hồi khách hàng qua AI được cá nhân hóa; Tốc độ triển khai chiến dịch từ ý tưởng đến hành động; Số lượng giờ làm việc được cắt giảm nhờ AI mà vẫn tăng hiệu quả; Mức độ thấu hiểu khách hàng thông qua phân tích hành vi; cuối cùng, tăng trưởng lợi nhuận trên mỗi đầu người. Một doanh nghiệp trở nên thông minh khi con người trong đó không còn là người làm việc thuần túy, mà là người ra quyết định nhờ được AI hỗ trợ bằng dữ liệu – còn con tim thì vẫn được giữ nguyên giá trị con người.

- Tổng Bí thư Tô Lâm đã khởi xướng phong trào “Bình dân học vụ số”. Với vai trò là chuyên gia AI, ông cùng Unica có hành động cụ thể ra sao?

Tôi coi đây là một “cuộc cách mạng” không đổ máu, nhưng đầy nước mắt nếu ta đứng ngoài cuộc.

“Bình dân học vụ số” không chỉ đơn giản là dạy mọi người dùng AI. Đó là một nỗ lực cân bằng lại cán cân quyền lực tri thức trong xã hội. Nếu chỉ một nhóm nhỏ tiếp cận được AI, xã hội sẽ phân tầng dữ dội. Nhưng nếu mỗi người nông dân, công nhân, sinh viên... đều được tiếp cận, Việt Nam sẽ không chỉ “chuyển đổi số” – mà là chuyển hóa số phận.

Tôi và Unica cam kết đưa AI đến từng làng xã. Chúng tôi đang triển khai các chương trình “1 người – 1 GPT” cho sinh viên. Tạo ra các gói “AI cho nông dân” với ngôn ngữ dễ hiểu, và các trạm thực hành miễn phí tại các địa phương.

Tôi tin rằng, nếu một em bé ở quê cũng có thể dùng AI để học tốt hơn – thì đất nước ấy không thể nghèo mãi. Và tôi chọn trở thành người gieo hạt, không phải vì tôi lớn, mà vì tôi tin, thế hệ tiếp theo xứng đáng có cơ hội công bằng để lớn lên cùng thế giới.

Trân trọng cảm ơn ông!

Lê Linh - Nguyễn Chuẩn