Tốc độ càng cao càng làm xe điện nhanh hết pin

Trong bối cảnh xe điện (EV) ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến tại nhiều quốc gia, đặc biệt khi xu hướng giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng đang ngày càng mạnh mẽ, người tiêu dùng vẫn luôn quan tâm đến một yếu tố then chốt: phạm vi di chuyển.

Nỗi lo “xe hết pin giữa đường” hay còn gọi là "range anxiety" vẫn là rào cản khiến nhiều người chưa thực sự sẵn sàng chuyển sang xe điện, đặc biệt trong điều kiện hạ tầng sạc còn chưa đồng bộ. Tuy nhiên, một nghiên cứu quy mô lớn mới đây từ công ty dữ liệu Geotab đã chỉ ra một sự thật bất ngờ: điều khiến xe điện hao tốn năng lượng nhiều nhất không phải là điều hòa, không phải là thời tiết, mà chính là tốc độ.

Theo nghiên cứu, Geotab đã phân tích dữ liệu thu thập từ hơn 500 xe sedan điện và 2.000 xe van điện, tương ứng với hàng trăm nghìn giờ vận hành. Kết quả cho thấy, chỉ một thay đổi nhỏ về tốc độ cũng dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về phạm vi hoạt động. Chẳng hạn, một chiếc xe Van thuần điện với pin 65kWh có thể đi được khoảng 143 dặm (khoảng 230 km) nếu di chuyển đều ở tốc độ 50 dặm/h (tương đương 80 km/h). Nhưng khi tăng lên tốc độ 60 dặm/h (khoảng 96 km/h), phạm vi di chuyển sẽ giảm xuống còn 121 dặm. Ở tốc độ 70 dặm/h, phạm vị di chuyển chỉ còn 103 dặm và khi chạy 80 dặm/h (128 km/h), phạm vi tụt xuống chỉ còn 88 dặm, tương đương mức hao hụt gần 40%.

Tương tự với các mẫu sedan, tốc độ cũng là yếu tố quyết định. Một chiếc sedan điện có thể di chuyển được với quãng đường 277 dặm khi chạy ở tốc độ 50 dặm/h, nếu tăng tốc lên 80 dặm/h, xe chỉ còn đi được khoảng 200 dặm, mất gần 30% năng lượng chỉ vì tốc độ. Điều này trái ngược với nhiều quan niệm phổ biến trước đây rằng điều hòa nhiệt độ là thủ phạm chính làm giảm phạm vi hoạt động, nhất là vào mùa hè. Thực tế, nghiên cứu cho thấy hệ thống làm mát chỉ tiêu tốn một phần rất nhỏ năng lượng, đặc biệt trên các chuyến đi dài và việc tắt điều hòa thường không giúp cải thiện phạm vi một cách đáng kể.

Để minh chứng rõ hơn, nhà báo kiêm YouTuber Tom Moloughney đã tiến hành thử nghiệm thực tế trên mẫu SUV điện hạng sang Cadillac Escalade IQ, chiếc xe sở hữu bộ pin cực lớn lên tới 205kWh. Theo công bố của hãng, Escalade IQ có phạm vi di chuyển tiêu chuẩn khoảng 460 dặm. Trong điều kiện thử nghiệm thực tế, xe đạt đến 482,2 dặm khi di chuyển ở tốc độ 70 dặm/h. Tuy nhiên, điều bất ngờ là khi giảm tốc xuống 60 dặm/h, quãng đường di chuyển tăng vọt lên tới 607,1 dặm, tức tăng hơn 25% chỉ nhờ giảm 10 dặm/h (16 km/h). Kết quả này củng cố rõ ràng nhận định rằng tốc độ chính là yếu tố then chốt quyết định mức tiêu hao năng lượng của xe điện.

Điều đáng chú ý là tốc độ lại chính là thứ duy nhất mà người lái có thể dễ dàng kiểm soát. Trong khi các yếu tố như thời tiết, địa hình hay điều kiện giao thông thường không thể tác động, thì hành vi điều khiển xe, đặc biệt là mức độ nhấn ga, lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Thay vì cố gắng tìm kiếm trạm sạc hoặc lo lắng nâng cấp công nghệ pin, giải pháp đơn giản nhất để kéo dài phạm vi hoạt động lại chính là: giảm tốc độ.

Liên hệ với thực tế tại Việt Nam, dù thị trường xe điện vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển, nhưng tốc độ tăng trưởng đang rất mạnh mẽ, đặc biệt ở phân khúc xe máy điện và xe ô tô đô thị. Người tiêu dùng trong nước ngày càng quan tâm đến xe điện như một lựa chọn tiết kiệm và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng đó là thách thức về hạ tầng sạc, vốn vẫn chưa được phủ rộng ở nhiều địa phương, thậm chí ngay cả tại các đô thị lớn. Trong bối cảnh đó, việc nâng cao nhận thức người dùng về cách lái xe tiết kiệm năng lượng là điều cần được ưu tiên.

Thông tin từ nghiên cứu trên cũng đặc biệt hữu ích cho các doanh nghiệp đang triển khai dịch vụ vận tải bằng xe điện, xu hướng đang dần manh nha tại Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực logistics chặng ngắn và giao hàng nội đô. Việc đào tạo tài xế về kỹ năng lái xe tiết kiệm năng lượng không chỉ giúp giảm chi phí vận hành, mà còn góp phần tối ưu hiệu quả sử dụng phương tiện trong điều kiện hạ tầng chưa hoàn chỉnh. Trong cuộc đua chuyển đổi xanh, hành vi lái xe tưởng như là một chi tiết nhỏ lại có thể tạo ra sự khác biệt lớn về cả kinh tế lẫn môi trường.

Thanh Trà