Sửa Luật Đất đai 2024: Đề nghị bỏ quy định về kế hoạch sử dụng đất
Luật Đất đai sửa đổi được kỳ vọng sẽ thực sự đi vào cuộc sống, tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo hành lang pháp lý thông thoáng, minh bạch, ổn định và tiên liệu được cho doanh nghiệp.
Luật Đất đai 2024 là văn bản pháp luật quan trọng, thể chế hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW, có tác động sâu rộng đến môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh. Sau hơn 01 năm triển khai, Luật đã ghi nhận nhiều điểm tiến bộ, tuy nhiên thực tiễn áp dụng cho thấy còn tồn tại những bất cập, vướng mắc cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương đã chuyển sang mô hình 02 cấp (tỉnh - xã) từ ngày 01/7/2025.
Theo cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa phù hợp mô hình chính quyền 2 cấp. Luật hiện hành vẫn giữ cấu trúc lập “Kế hoạch sử dụng đất” cấp xã, gây chồng chéo, lãng phí thời gian, nguồn lực và làm giảm tính linh hoạt, không đáp ứng nhu cầu thực tế của nhà đầu tư và địa phương, đặc biệt đối với các dự án cấp bách.
Ngoài ra, nhiều quy định của Luật Đất đai chưa đồng bộ với Luật Đấu giá tài sản, Luật Đấu thầu, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Điều này khiến việc tổ chức đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất gặp nhiều vướng mắc. Bên cạnh đó, hiện nay chưa có cơ chế xử lý nhanh với các dự án đặc thù, dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa phù hợp quy hoạch sử dụng đất.
Đáng chú ý, quy định bắt buộc đấu giá quyền sử dụng đất với mọi trường hợp - kể cả quỹ đất dôi dư, đất từ cổ phần hóa, thoái vốn DNNN… làm kéo dài thủ tục và giảm sức hút với nhà đầu tư, trong khi chưa phân loại rõ nhóm dự án chiến lược cần giao đất, cho thuê đất trực tiếp để rút ngắn thời gian triển khai.
Liên quan đến thu hồi đất và tái định cư, quy định phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất chưa thật sự linh hoạt, ngay cả khi có sự đồng thuận của người dân. Cơ chế tạm cư, hỗ trợ tạm cư thiếu hướng dẫn cụ thể về mức hỗ trợ và thời gian khiến nhiều dự án bị kéo dài.
Ngoài ra, thời gian xây dựng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh chưa theo kịp biến động thị trường; phương pháp khấu trừ chi phí hạ tầng vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa thống nhất giữa các địa phương. Hệ thống thông tin đất đai chưa đồng bộ, chậm kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư, đăng ký doanh nghiệp, quy hoạch xây dựng và thị trường bất động sản. Việc số hóa bản đồ địa chính, thông tin quy hoạch còn chậm, hạn chế khả năng tra cứu của doanh nghiệp.
Trước thực trạng này, cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang đề xuất Luật Đất đai sửa đổi tới đây cần bỏ hẳn “Kế hoạch sử dụng đất” hằng năm, chỉ duy trì “Quy hoạch sử dụng đất” trung hạn và dài hạn. Những nhu cầu phát sinh hằng năm được cập nhật thông qua cơ chế điều chỉnh linh hoạt, quy định rõ cơ chế điều chỉnh chỉ tiêu sử dụng đất hằng năm do UBND cấp tỉnh quyết định, không cần lập kế hoạch riêng. Đồng thời, toàn bộ các điều khoản liên quan đến “cấp huyện” cần được sửa đổi để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp, đồng thời phân định rõ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất giữa cấp tỉnh và cấp xã nhằm tránh chồng chéo.
Với các dự án thuộc danh mục ưu đãi đầu tư, dự án cấp bách, đặc thù đã được HĐND tỉnh thông qua, doanh nghiệp đề nghị miễn đấu giá hoặc đấu thầu để rút ngắn thời gian triển khai. Cơ chế thu hồi phần diện tích còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích dự án cũng cần được bổ sung. Trong vấn đề thu hồi đất và tái định cư, cần cho phép thu hồi trước khi hoàn thành tái định cư nếu người dân đồng ý và có phương án tạm cư phù hợp, đồng thời quy định rõ mức hỗ trợ tạm cư tối thiểu và thời hạn.
Về chính sách giá đất, cần cho phép điều chỉnh hệ số giá đất nhiều lần trong năm khi thị trường biến động mạnh, đồng thời thống nhất cơ chế khấu trừ chi phí hạ tầng vào nghĩa vụ tài chính. Cùng với đó, việc hoàn thiện kết nối dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư, đăng ký doanh nghiệp và quy hoạch xây dựng cần được đẩy nhanh, xã hội hóa mạnh mẽ việc xây dựng và vận hành hệ thống để giảm gánh nặng ngân sách