Nhiều nền tảng trực tuyến Trung Quốc "đổ bộ" vào Đông Nam Á
Các doanh nghiệp Trung Quốc như iQiyi, Tencent... không ngừng mở rộng thị phần tại Đông Nam Á nhờ phí rẻ và nội dung bản địa hóa.
Các nền tảng phát trực tuyến Trung Quốc đang bắt kịp đối thủ Mỹ tại thị trường Đông Nam Á, với những “ông lớn” như iQiyi và Tencent lên kế hoạch tung ra loạt phim gốc tại Thái Lan và các nước khác trong khu vực.
“Bên ngoài Trung Quốc đại lục, Đông Nam Á là một trong những thị trường quan trọng nhất của chúng tôi. Chúng tôi đang chuyển chiến lược sang tập trung vào nội dung gốc”, ông Yang Xiaowei, đồng Giám đốc điều hành chi nhánh iQiyi tại Thái Lan, cho biết trong cuộc phỏng vấn với Nikkei vào tháng trước.
Là công ty con của gã khổng lồ công nghệ Baidu, iQiyi đôi khi được ví như “Netflix của Trung Quốc”. Kể từ năm 2019, công ty này đã mở rộng hoạt động ra phần lớn khu vực Đông Nam Á, bao gồm Thái Lan, Indonesia và Malaysia, tạo dựng nhu cầu thông qua dịch vụ xem miễn phí có quảng cáo và phí đăng ký hàng tháng thấp – chỉ tương đương vài đô la Mỹ. Hiện nền tảng này có 36 triệu người đăng ký hàng tháng tại Đông Nam Á.
Tại Thái Lan, iQiyi cung cấp hơn 9.000 tựa phim, trong đó hơn 60% là sản phẩm Trung Quốc. Trong thời gian tới, công ty có kế hoạch tăng cường sản xuất nội dung tại Thái Lan, tập trung vào các thể loại được ưa chuộng tại quốc gia này như phim đam mỹ, bách hợp và các chương trình truyền hình thực tế.
“Chúng tôi muốn đầu tư đến 50 triệu baht (tương đương 1,54 triệu USD) cho mỗi dự án, và phát hành từ bốn đến sáu tựa phim mỗi năm,” ông Yang chia sẻ.
Tại Indonesia và Malaysia, iQiyi cũng dự kiến tung ra nội dung gốc vào cuối năm nay. Vào tháng 6, công ty này đã hợp tác với nhà mạng lớn nhất Indonesia, Telkomsel thuộc sở hữu Nhà nước để cùng sản xuất 6 bộ phim truyền hình với các hãng phim địa phương. iQiyi sẽ quảng bá dịch vụ phát trực tuyến của mình tới khoảng 170 triệu thuê bao của Telkomsel.
Đối thủ của iQiyi, Tencent, đã ra mắt dịch vụ phát trực tuyến WeTV tại Đông Nam Á từ năm 2019. Công ty này cũng đang tập trung phát triển nội dung gốc. Kể từ khoảng năm 2024, Tencent đã sản xuất các chương trình thần tượng, tuyển chọn tài năng bản địa từ Thái Lan và các nước khác. Một trong những chương trình đó đã dẫn đến sự ra đời của nhóm nhạc nam bảy thành viên NexT1de vào tháng 4, và nhóm đã nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của công chúng.
Các dịch vụ phát trực tuyến của Mỹ như Netflix và Amazon Prime Video gia nhập thị trường Đông Nam Á từ khoảng năm 2016, mở ra giai đoạn phát triển mạnh mẽ sau đó. Các nhà cung cấp dịch vụ Mỹ vẫn đang thống lĩnh ở nhiều quốc gia, với thị phần tại Singapore lên tới gần 60%, theo công ty nghiên cứu của Pháp Dataxis.
Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách. Tại Thái Lan, họ chiếm khoảng 40% thị phần, vượt qua mức khoảng 30% của các nhà cung cấp Mỹ. Ngoài iQiyi và WeTV, Viu, một công ty con của tập đoàn viễn thông Hồng Kông PCCW cũng là một cái tên đáng chú ý.
Các nền tảng Trung Quốc còn đẩy mạnh hình thức xem miễn phí có quảng cáo, nên lượng khán giả thực tế của họ có thể còn lớn hơn nhiều so với con số người đăng ký.
Ông Shuhei Hashimoto, chuyên gia về Đông Nam Á tại công ty tư vấn Roland Berger (Đức) cho biết: “Ở Thái Lan, nhiều người cho rằng một nửa nội dung được ưa chuộng hiện nay là của Trung Quốc.”
Việc các công ty Trung Quốc dồn lực vào Đông Nam Á một phần là do sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt tại thị trường nội địa, khiến các công ty này gặp khó khăn. Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 12/2024, doanh thu của iQiyi giảm 8% so với năm trước, còn lợi nhuận ròng giảm tới 60%.
Cạnh tranh gia tăng khi ngày càng có nhiều đối thủ mới gia nhập thị trường, làm giảm lợi nhuận toàn ngành. Với nguồn lực tài chính mạnh, công nghệ phân phối tối ưu và chiến lược mở rộng quyết liệt, các “ông lớn” như iQiyi hay Tencent đang nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần, khiến các nền tảng bản địa vốn còn non trẻ và hạn chế về vốn, gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh.
Nhiều doanh nghiệp trong nước chỉ có thể duy trì hoạt động ở quy mô nhỏ, phục vụ phân khúc ngách hoặc phụ thuộc vào các hợp tác phân phối lại nội dung từ nước ngoài.
Dù quy mô thị trường Đông Nam Á nhỏ hơn so với Trung Quốc hoặc Mỹ, các công ty phát trực tuyến Trung Quốc vẫn coi đây là động lực tăng trưởng tiềm năng nhờ dân số trẻ và thu nhập ngày càng tăng. Theo công ty nghiên cứu Statista (Đức), thị trường phát trực tuyến tại khu vực này sẽ đạt quy mô 6,8 tỷ USD vào năm 2030, tăng 49% so với năm 2024.
Xu hướng bành trướng của các nền tảng phát trực tuyến Trung Quốc như iQiyi và WeTV tại Đông Nam Á không chỉ thay đổi thói quen giải trí của người dân trong khu vực, mà còn tạo ra một hệ sinh thái kinh tế mới xoay quanh nội dung số.
Các khoản đầu tư vào sản xuất phim ảnh, chương trình truyền hình và đào tạo tài năng bản địa đang kích thích sự phát triển của ngành công nghiệp sáng tạo, vốn được xem là một trong những động lực tăng trưởng mới của khu vực trong kỷ nguyên số.
Việc các công ty Trung Quốc chuyển hướng đầu tư sang sản xuất nội dung cũng mở ra cơ hội việc làm cho các biên kịch, đạo diễn, diễn viên, kỹ thuật viên và đội ngũ hậu kỳ tại các quốc gia như Thái Lan, Indonesia hay Việt Nam.
Khi các nền tảng Trung Quốc đầu tư sản xuất nội dung nguyên bản tại Đông Nam Á, không chỉ có khán giả được tiếp cận nhiều hơn với sản phẩm đa dạng, mà còn tạo ra động lực để các quốc gia trong khu vực nâng cấp năng lực sản xuất nội dung nội địa.
Đây là quá trình trao đổi hai chiều, Trung Quốc tìm đầu ra cho sản phẩm văn hóa, còn Đông Nam Á tận dụng cơ hội để vươn lên trong chuỗi giá trị nội dung số. Sự hiện diện ngày càng lớn của các công ty Trung Quốc có thể khiến thị trường trở nên cạnh tranh khốc liệt hơn, buộc các nhà sản xuất nội địa và cả những nền tảng phương Tây phải thay đổi cách tiếp cận và chiến lược kinh doanh.