Gửi bình luận
Ấn Độ và Trung Quốc đang thảo luận về việc nối lại hoạt động thương mại biên giới sau hơn 5 năm gián đoạn, trong bối cảnh Mỹ đe dọa áp thuế 50% lên quốc gia này.
Theo các quan chức Ấn Độ, hai nước đã đề xuất khởi động lại việc trao đổi hàng hóa qua các điểm thương mại được chỉ định trên đường biên giới dài 3.488 km. Trong suốt hơn ba thập kỷ trước đại dịch Covid-19, đây từng là tuyến giao thương ổn định của hàng hóa sản xuất tại địa phương như thảm, gia vị, đồ gỗ, cây thuốc và đồ điện.
Dù chỉ đạt giá trị 3,16 triệu USD vào năm 2017–2018, hoạt động này đóng vai trò biểu tượng cho khả năng duy trì kênh liên lạc giữa hai cường quốc châu Á – đặc biệt trong bối cảnh tranh chấp biên giới luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát.
Quan hệ Trung – Ấn từng rơi xuống mức thấp sau vụ đụng độ chết người ở Galwan năm 2020. Nhưng kể từ năm ngoái, hai bên đã có những bước đi thận trọng nhằm hạ nhiệt căng thẳng: từ các cuộc gặp ngoại giao cấp cao, mở lại đường bay thẳng, đến việc Trung Quốc nới lỏng xuất khẩu phân bón cho Ấn Độ.
Sự trở lại của thương mại biên giới – nếu thành hiện thực – sẽ là một bước tiến lớn trong việc thiết lập lại lòng tin song phương.
Sự hòa dịu giữa Bắc Kinh và New Delhi diễn ra trùng thời điểm Tổng thống Trump quyết định tăng gấp đôi mức thuế đối với hàng hóa xuất khẩu từ Ấn Độ lên 50% – mức cao nhất châu Á, vượt cả Trung Quốc. Động thái này nhằm trừng phạt Ấn Độ vì mua dầu giá rẻ từ Nga, điều mà ông Trump cho là gián tiếp hỗ trợ cho Tổng thống Putin trong xung đột với Ukraine.
Đòn thuế quan từ Nhà Trắng đã gây chấn động giới doanh nghiệp Ấn Độ. Tập đoàn Farida – nhà sản xuất giày lớn nhất nước này, chuyên cung cấp cho các thương hiệu như Clarks và Cole Haan – buộc phải “đóng băng” dự án mở rộng trị giá 114 triệu USD ở Tamil Nadu. Khoảng 60% doanh thu của Farida đến từ thị trường Mỹ, và các đơn hàng mới đã dừng hoàn toàn sau thông báo tăng thuế.
“Với mức 25% thì còn xoay xở được. Nhưng 50% thì không còn gì để tính toán,” ông Rafeeque Ahmed, Chủ tịch Farida, nói.
Nỗi lo lan rộng trên khắp ngành sản xuất. Với 87 tỷ USD hàng hóa xuất sang Mỹ mỗi năm, Ấn Độ giờ đối mặt nguy cơ mất đi thị trường xuất khẩu chủ lực. Bloomberg Economics ước tính mức thuế mới có thể khiến xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ giảm 60%, và kéo tụt gần 1% GDP. Nếu không có ngoại lệ cho dược phẩm và điện tử, con số có thể lên đến 80%.
Chiến dịch “Make in India” từng được Thủ tướng Modi kỳ vọng sẽ nâng tỷ trọng sản xuất lên 25% GDP. Nhưng theo dữ liệu Ngân hàng Thế giới, năm 2024, ngành này mới đạt 13% – thậm chí thấp hơn năm 2015. Những tia hy vọng như việc Apple mở rộng lắp ráp iPhone tại Ấn Độ, hay sự phát triển của công nghệ xanh và dược phẩm, đang đứng trước rủi ro “đứt gãy chuỗi” nếu các tập đoàn đa quốc gia chọn rút khỏi Ấn Độ để né thuế.
“Các công ty từng nói về chiến lược ‘Trung Quốc + 1’. Nhưng giờ, họ đang chuyển sang ‘Ấn Độ + 1’ để tránh rủi ro,” ông Ahmed cảnh báo. Một số nhà máy dệt may, như Trend Setters Group, buộc phải giảm giá sâu để giữ khách – bất chấp nguy cơ lỗ vốn.
Tâm lý bất ổn cũng lan tới công nhân. Tại Farida Group, khoảng 23.000 lao động – hơn một nửa sản xuất cho thị trường Mỹ – đang đối mặt với nguy cơ bị cắt giảm.
Giới phân tích cho rằng căng thẳng thương mại Mỹ - Ấn có thể là “cơ hội vàng” để Bắc Kinh kéo New Delhi khỏi vòng ảnh hưởng của Washington.
Trung Quốc từng hạn chế xuất khẩu đất hiếm và thiết bị công nghệ sang Ấn Độ để giữ vị thế chuỗi cung ứng. Nhưng giờ đây, Bắc Kinh lại chủ động mềm mỏng hơn, mở lại giao thương, nới lỏng hạn ngạch phân bón, và sẵn sàng tiếp Thủ tướng Modi tại Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) vào tháng 8 – chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông Modi sau 7 năm.
Sự “đảo chiều” ngoại giao này có thể định hình lại cán cân quyền lực tại châu Á. Trong khi Washington chưa đạt được thỏa thuận thương mại mới với New Delhi, thì Trung Quốc đang âm thầm xây dựng lại cầu nối.
Nhưng cái giá phải trả cũng đắt. Nếu không đạt được thỏa thuận với Mỹ, Bloomberg Economics cảnh báo tăng trưởng tiềm năng của Ấn Độ có thể giảm tới 1,5 điểm phần trăm so với kịch bản lạc quan 9% GDP vào năm 2030.
