Các hãng xe điện Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng tại Đông Nam Á
Khu vực Đông Nam Á đang đón nhận làn sóng đổ bộ của các hãng xe điện Trung Quốc với những ưu đãi hấp dẫn nhằm chiếm lĩnh thị phần.
Theo nghiên cứu của Nikkei Asia, khi các hãng xe Trung Quốc áp dụng chiến lược giảm giá mạnh giống như ở thị trường nội địa, với mức giảm từ 8% đến 20%, sự trỗi dậy của họ cũng đang làm dấy lên lo ngại về tính bền vững và tác động đến nền kinh tế bản địa.
“Cuộc chiến giá cả không có lợi cho bất kỳ ai, vì nó ảnh hưởng đến nhà sản xuất, người mua và cả đại lý,” ông Dennis Chuah, Chủ tịch Hiệp hội Xe điện Malaysia nói và biết thêm, những chiến lược kiểu này làm giảm niềm tin của người tiêu dùng vì giá trị xe giảm nhanh.
Tuy vậy, các hãng xe Trung Quốc vẫn đang tận dụng tối đa các chính sách ưu đãi dành cho xe điện mà chính phủ các nước Đông Nam Á ban hành nhằm giảm phát thải carbon.
Sau khi đạt thành công tại thị trường nội địa nhưng vấp phải tình trạng dư thừa công suất, các hãng xe Trung Quốc hiện đang đẩy mạnh xuất khẩu xe điện và xe hybrid sang các thị trường nước ngoài, nhắm đến nhóm khách hàng lần đầu mua xe.
Theo bà Liz Lee, Phó giám đốc tại công ty tư vấn Counterpoint Research, doanh số xe điện trong khu vực đã tăng 79% trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm ngoái, nhờ vào việc các hãng xe Trung Quốc đẩy mạnh công suất và lắp ráp nội địa. Những thương hiệu này đã mở rộng danh mục sản phẩm, hạ giá bán và được hưởng lợi từ nhu cầu nội địa mạnh mẽ, đặc biệt là tại Việt Nam.
Cùng thời gian này, các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) Trung Quốc chiếm hơn 57% tổng doanh số xe điện trong khu vực, ghi nhận mức tăng trưởng 67% so với cùng kỳ. Hiện có gần 18 OEM Trung Quốc đang hoạt động tại Đông Nam Á, trong đó các tên tuổi dẫn đầu gồm: BYD, GAC Group, Chery Automobile, SAIC Group, Wuling, Changan Automobile và Great Wall Motor.
Nhiều hãng OEM Trung Quốc cũng coi xuất khẩu là mảng kinh doanh sinh lời hơn, vì biên lợi nhuận nội địa rất mỏng. Trong 7 tháng đầu năm 2025, Trung Quốc xuất khẩu 3,68 triệu xe, trong đó một phần ba là xe điện, tăng 84,6% so với cùng kỳ, theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.
Hiện tỉnh Chonburi của Thái Lan đã trở thành trung tâm lưu trữ quan trọng cho các xe điện (EV) sản xuất tại Trung Quốc. Khu đất gần cảng Laem Chabang, cảng thương mại lớn nhất của Thái Lan từ năm 2022 đã được sử dụng để chứa xe cả bên trong cảng và tại các bãi được rào kín dọc theo các tuyến đường chính.
Điều này thể hiện vai trò ngày càng quan trọng của Thái Lan trong chuỗi cung ứng EV của khu vực. Một nguồn tin trong ngành vận tải biển cho biết lượng xe EV nhập khẩu từ Trung Quốc đã đạt đỉnh vào năm 2023 nhưng vẫn ổn định trong năm 2024 và 2025 khi các hãng xe đẩy mạnh xuất khẩu.
Với chính sách giá cạnh tranh và các tính năng hiện đại trong xe, các hãng xe Trung Quốc đang dần bào mòn lợi thế lâu năm của các nhà sản xuất Nhật Bản, vốn có cách tiếp cận thận trọng hơn với xe điện, tạo ra những khoảng trống trên thị trường.
Thị phần của các hãng xe Nhật Bản tại 6 quốc gia ASEAN, gồm Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Singapore đã giảm từ 68,2% năm 2023 xuống còn 63,9% trong năm 2024, theo PwC. Các thương hiệu Nhật từng nắm giữ hơn 90% thị phần tại Thái Lan và Indonesia.
Dù đang tham gia vào “cuộc chiến giá” tại Đông Nam Á, các hãng xe Trung Quốc vẫn bán được xe với giá cao hơn nhiều so với thị trường nội địa. Chẳng hạn, mẫu xe plug-in hybrid BYD Seal 05 có giá tại khu vực này cao hơn khoảng 50% so với ở Trung Quốc.
Trong dài hạn, việc cạnh tranh sẽ còn gay gắt hơn khi ngày càng nhiều thương hiệu Trung Quốc thâm nhập Đông Nam Á và xây dựng năng lực sản xuất tại Thái Lan, Indonesia.
BYD dự kiến sẽ xuất khẩu xe điện từ nhà máy Rayong (Thái Lan) sang châu Âu vào cuối tháng 8. Hãng này cũng đang xây dựng một nhà máy trị giá 1,3 tỷ USD tại Indonesia. Trong khi đó, Changan và GAC Motor đã bắt đầu sản xuất tại Thái Lan, còn SAIC-GM-Wuling đã có nhà máy tại Indonesia và Malaysia.
Trước làn sóng Trung Quốc, các hãng xe Nhật đang điều chỉnh chiến lược, chuyển trọng tâm sang xe hybrid và điều chỉnh giá bán.
Một số hãng cũng đang thu hẹp quy mô hoạt động tại Thái Lan. Honda tuyên bố sẽ dừng hoạt động nhà máy tại Ayutthaya trong năm nay và hợp nhất sản xuất về Prachinburi. Suzuki cũng thông báo sẽ đóng cửa một nhà máy lắp ráp trước năm 2025 do doanh số yếu. Nissan công bố chiến lược tái cấu trúc quy mô lớn tại Thái Lan và một số thị trường khác như một phần trong kế hoạch hồi phục doanh nghiệp đang thua lỗ.
Tuy vậy, ông Eugene Hsiao, Trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu Trung Quốc tại Macquarie Capital cho rằng các hãng Nhật vẫn có lợi thế rõ rệt về mạng lưới đại lý, hậu mãi và tài chính, những lĩnh vực mà các đối thủ Trung Quốc chưa thể sao chép nhanh chóng. Ông cũng lưu ý rằng tỷ lệ phổ cập xe điện trong khu vực vẫn còn thấp, trong khi cơ sở hạ tầng sạc điện còn hạn chế.
“Trong ngắn hạn, chúng tôi cho rằng phần lớn người mua xe điện Trung Quốc là những người yêu công nghệ và sẵn sàng trải nghiệm, chứ không nhất thiết là nhóm muốn thay thế xe Nhật truyền thống dùng động cơ đốt trong,” ông Hsiao nhận định.
Theo dự báo của hãng tư vấn AlixPartners, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ chiếm 30% doanh số toàn cầu vào năm 2030, với tăng trưởng mạnh nhất ở Đông Nam Á, Trung Đông, châu Phi và Nam Mỹ.
Tuy nhiên, hãng cũng cảnh báo về làn sóng M&A sắp xảy ra trong ngành, dự đoán chỉ 15 trong số 129 thương hiệu EV Trung Quốc hiện nay còn tồn tại đến năm 2030.
Neta là ví dụ điển hình cho sự lao đao. Hãng xe điện Trung Quốc này đã giảm mạnh số showroom và trung tâm dịch vụ tại Thái Lan từ hơn 10 xuống chỉ còn 3. Điều này đã khiến nhiều khách hàng phàn nàn về việc sửa chữa chậm, thiếu linh kiện, và bị từ chối dịch vụ. Một số đại lý thậm chí giảm giá tới một nửa để xả hàng, nhưng doanh số vẫn không cải thiện.