Cơ chế đặc thù cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng

Không cạnh tranh giữa 2 địa phương

Ngày 28/8, UBND TP Đà Nẵng phối hợp Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương tổ chức Diễn đàn Tài chính Việt Nam năm 2025. Theo đó, hoạt động này nằm trong chuỗi sự kiện Tuần lễ Tài chính và Công nghệ Đà Nẵng năm 2025 - Da Nang Finance and Tech Week 2025.

Tại đây, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc - Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết Nghị quyết của Quốc hội đã xác lập mô hình phát triển trung tâm tài chính quốc tế “một trung tâm – hai điểm đến”. Cụ thể, tại TP Hồ Chí Minh sẽ giữ vai trò đầu mối quy mô lớn, còn lại ở TP Đà Nẵng sẽ đảm nhiệm vị trí chuyên biệt.

“Tinh thần cốt lõi là phân vai để cộng hưởng, tránh sao chép và không cạnh tranh trực diện”, vị này nói.

Theo bà Ngọc, tại khu vực TP Hồ Chí Minh sẽ tập trung thu hút các dòng vốn sâu rộng như cổ phiếu, trái phiếu, ngân hàng đầu tư, quỹ quản lý tài sản. Còn tại Đà Nẵng, khu vực này sẽ phát triển các thị trường ngách dựa trên lợi thế cảng biển, sân bay quốc tế, hành lang kinh tế Đông – Tây và công nghiệp ven biển.

Từ định hướng này, Việt Nam sẽ vận hành một trung tâm tài chính đa điểm, với TP Hồ Chí Minh là “đầu tàu thanh khoản” và Đà Nẵng là “cánh tay nối dài”. Việc này sẽ giúp các Trung tâm tài chính hoạt động linh hoạt, bám sát thương mại và công nghiệp thực.

Cũng theo bà Ngọc, một hệ sinh thái tài chính chỉ bền vững khi gắn với dòng hàng, dịch vụ và giá trị thực. Vì vậy, Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng phải song hành với Khu thương mại tự do, áp dụng thể chế đặc thù như thủ tục thông quan nhanh, logistics xanh, kho ngoại quan và cơ chế ngoại lệ kiểm soát rủi ro.

“Khi dòng hàng minh bạch, các dịch vụ tài chính như tài trợ thương mại, bảo hiểm hàng hải, phòng ngừa rủi ro tỷ giá – lãi suất sẽ hình thành một cách tự nhiên. Để bù đắp khoảng trống thị trường và tạo giá trị khu vực, Đà Nẵng cần xác lập danh mục sản phẩm tài chính khác biệt với TP Hồ Chí Minh, xoay quanh bốn trụ cột là tài chính – logistics – bảo hiểm hàng hải với các dịch vụ tài trợ thương mại, tín dụng, bảo hiểm thân tàu – hàng hóa, tái bảo hiểm khu vực và phòng ngừa rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng”, Thứ trưởng Bộ Tài chính đề xuất.

Bốn trụ cột này được kỳ vọng sẽ tạo thành dòng chảy liên kết hàng hóa, dữ liệu, vốn và bảo hiểm, hình thành chuỗi giá trị khép kín cho Trung tâm tài chính. Vì vậy, Đà Nẵng phải đặt mình trong cụm động lực miền Trung – Bắc Trung Bộ, từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi – nơi quy mô thị trường dịch vụ tài chính đủ lớn nhờ hạ tầng cảng, sân bay, đường bộ và hành lang kinh tế liên thong.

Hiện nay, Đà Nẵng đang xây dựng cơ chế chính sách trình Quốc hội cho Khu thương mại tự do. Do đó, ưu đãi phải gắn với danh mục sản phẩm trọng tâm, bảo đảm phối hợp dọc giữa hải quan, tài chính, công thương, giao thông và gắn chặt với khu công nghiệp, dòng vốn FDI thế hệ mới, ưu tiên “nhà đầu tư mỏ neo” như định chế tài chính, bảo hiểm, logistics và fintech dữ liệu.

Sớm xác định danh mục sản phẩm

Để Trung tâm tài chính phát triển bứt phá, các chuyên gia cho rằng Đà Nẵng cần sớm xác định danh mục sản phẩm – dịch vụ cụ thể. Cùng với đó, cần có động thái vận hành thí điểm cụm dịch vụ tài chính cảng biển để chứng minh giá trị thực, thử nghiệm thanh toán và chứng từ thương mại trên hành lang Đông – Tây, thiết kế khu thương mại tự do tích hợp FDI với ưu đãi chọn lọc và xây dựng cơ chế thu hút nhân tài.

Trao đổi tại sự kiện, Tiến sĩ Jochen Biedermann - Giám đốc điều hành Liên minh các Trung tâm Tài chính Quốc tế cho rằng ngoài việc có sự điều phối tập trung và cách tiếp cận hợp tác giữa 2 địa phương thì cũng nên có sự cạnh tranh lành mạnh giữa Đà Nẵng và TP Hồ Chính Minh. Dẫn chứng ví dụ, vị này cho hay nhiều quốc gia trên thế giới như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Nhật Bản,... đã tạo ra sự xuất sắc từ các trung tâm tài chính chuyên môn hóa.

“Các thành phố nhỏ hơn thường mang đến ý tưởng mới, chi phí sinh hoạt thấp và không gian văn phòng hợp lý hơn. Việt Nam cần nguồn vốn để tài trợ cho tăng trưởng, song phát triển trong nước là yếu tố then chốt để xây dựng hệ sinh thái tài chính bền vững”, Tiến sĩ Jochen Biedermann nói.

Cũng theo ông Jochen Biedermann, việc phổ cập dịch vụ tài chính kỹ thuật số – từ chuyển tiền, tiết kiệm đến cho vay và đầu tư sẽ thúc đẩy kinh tế Việt Nam. Vì vậy, vị này đề xuất Việt Nam cần phát huy sức mạnh nội địa và hỗ trợ các công ty tài chính số trong nước mở rộng ra quốc tế, tương tự xu hướng của nhiều nước châu Á.

“Cùng với đó, kết nối quốc tế vẫn đóng vai trò quan trọng. TP Hồ Chí Minh đã làm tốt khâu này, trong khi Đà Nẵng cần cải thiện để đạt chuẩn toàn cầu. Hiện Đà Nẵng mới có kết nối khu vực, chưa thật sự vươn ra quốc tế. Việc đẩy nhanh dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam kết nối các đô thị lớn sẽ mang lại lợi thế rõ rệt trong tương lai”, Tiến sĩ Jochen Biedermann nói thêm.

Tương tự, ông Damian Hickey - Giám đốc Khu vực Đông Nam Á, Viện Tony Blair vì Sự thay đổi Toàn cầu kiến nghị Việt Nam nên theo đuổi chiến lược hợp tác có mục tiêu. Cụ thể, cần tập trung vào pháp lý, thị trường vốn, fintech, tài chính bền vững và phát triển nhân lực.

“Mỗi trụ cột này có thể tăng tốc nhờ hợp tác với các trung tâm tài chính quốc tế và tổ chức toàn cầu đã chứng minh hiệu quả, đồng thời điều chỉnh thông lệ tốt cho phù hợp với bối cảnh Việt Nam”, ông Damian Hickey trao đổi.

Để tối đa hóa hiệu quả hợp tác, vị này đề xuất cơ quan quản lý Trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam cần xác định các đối tác giá trị cao, huy động mạng lưới khu vực tư nhân và bảo đảm sự phối hợp liên ngành. Qua đó có thể gửi đi thông điệp nhất quán tới cộng đồng quốc tế.

“Làm được điều này, Việt Nam không chỉ xây dựng một trung tâm tài chính cạnh tranh, mà còn định vị Trung tâm tài chính quốc tế như cửa ngõ đáng tin cậy cho dòng vốn xuyên biên giới, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững”, ông Damian Hickey khẳng định.

Tuấn Vỹ