Doanh nhân trẻ “tay ngang” và ước mơ với ngành kiến trúc
Sinh ở Hà Nội, du học Anh quốc, học quản lý khách sạn ở Thụy Sỹ nhưng Hồ Hữu Vượng lại lập nghiệp với ngành kiến trúc ở Hải Phòng.
Tình cờ dạo bước trên con phố đi bộ thành phố Hải Phòng, ngắm những tác phẩm muôn sắc màu trong cuộc triển lãm thiết kế nhà ở đương đại 2025, tôi thấy mình như bị hút vào bộ ảnh chụp homstay mang cái tên rất đẹp: Valía. Đó là công trình của một kiến trúc sư trẻ cá tính, người luôn ấp ủ nhiều dự định khác biệt cùng lối đi rất riêng. Và thu hút tôi nhiều hơn nữa, chính là câu chuyện lập nghiệp của một người được sinh ra ở Hà Nội, đi du học Thuỵ Sỹ ngành quản lý khách sạn, rồi chọn thành phố Hải Phòng với nghề Kiến trúc sư. Tôi tỉ mẩn ghi những dòng đầu tiên về anh: Hồ Hữu Vượng – kiến trúc sư "tay ngang".
Kiến trúc sư “tay ngang”
Giữa hàng trăm ngôi nhà mà của các KTS tham gia triển lãm, homestay Valía của Hồ Hữu Vượng có một dáng vẻ rất riêng, có lẽ chất Thụy Sỹ, nơi anh học tập phần nào cũng ảnh hưởng tới phong cách sáng tạo của anh
Khi Valía được được Hội Kiến trúc sư Hải phòng chọn cho triển lãm, Vượng khá bất ngờ. Đây là căn nhà anh được thoả sức sáng tạo từ khu đất trên đảo du lịch Cát bà. Valía là tác phẩm nhiều tâm huyết của Vượng cùng nhiều tham vọng bộc lộ nên nét đẹp rất riêng của đảo Cát Bà qua ngôn ngữ thiết kế. Anh đã sử dụng vật liệu độc đáo như các mảng núi đá vôi – tượng trưng cho đặc điểm địa chất của đảo Cát Bà. Vượng muốn mỗi khách đến nghỉ ở đây sẽ háo hức khám phá hòn đảo xinh đẹp này. Cây bóng mát được Vượng lấy làm trọng tâm của công trình, như muốn nêu bật thế mạnh, cũng là niềm tự hào của Cát Bà - khu dự trữ sinh quyển của Việt Nam và thế giới. Quả thật, tình yêu với Cát Bà hiển hiện trong từng nét thiết kế tinh tế, đơn giản. Ngoài việc sáng tạo trong ngôn ngữ thiết kế, kiến trúc sư trẻ này vẫn tuân thủ tiêu chuẩn 5 sao của Thuỵ Sỹ để làm hài lòng du khách khi đến biệt thự nghỉ dưỡng.
Ngắm tác phẩm của kiến trúc sư trẻ này, chúng tôi tò mò với lối rẽ ngang của anh. Vượng kể, từ hồi 4 tuổi, mỗi khi được bố mẹ chở đi chơi ngang qua khách sạn Daewoo, Vượng đều nói: lớn lên con sẽ xây cái nhà đẹp như thế này! (vào những năm 1998, khách sạn đẹp như Daewoo chưa nhiều).
Học hết lớp 9 tại Hà Nội, Vượng sang Anh học nốt phổ thông để vào đại học. Ngôi trường Albion College London – (Trường PTTH Albion London) tại Anh rất đẹp, như một lâu đài ẩn trong rừng. Suốt 3 năm học phổ thông ở Anh, Vượng dành nhiều thời gian đi thăm thủ đô London và các thành phố lớn nhỏ xung quanh. Điều khiến anh ấn tượng nhất là các công trình kiến trúc đẹp đẽ có tuổi đời hàng trăm năm, với những nét riêng tinh tế, sống động, như kể nên câu chuyện của lịch sử. Những công trình biểu tượng nước Anh vô cùng độc đáo, khiến người ta ngắm, rồi nhất định phải tìm đọc về sự ra đời của nó .
Kết thúc phổ thông, cả 6 nguyện vọng vào đại học tại Anh, Thuỵ sỹ của Vượng đều được chấp nhận. Máu phiêu lưu của tuổi trẻ thôi thúc anh chọn Thuỵ Sỹ, nơi anh chưa đến nhưng đã được nghe nhiều. Lúc ấy, kiến trúc vẫn là điều gì đó đơn giản như mục đích những chuyến đi đầy trải nghiệm của anh.
Trở thành sinh viên trường SHMS Hotel Management School – (Học viện quản trị khách sạn SHMS) - Học Viện đứng thứ thứ 2 thế giới về du lịch & khách sạn, Vượng có điều kiện di khắp Thuỵ Sỹ, đắm mình trong sự diệu kỳ của kiến trúc hoà quyện với thiên nhiên. Những ngôi nhà gỗ xinh xắn soi bóng nước hồ xanh ngắt, những biệt thự ấm cúng nơi núi tuyết, hay những tuyệt tác kiến trúc hiện đại của Thuỵ Sỹ càng ngày càng khiến ước mơ trở thành kiến trúc sư của Vượng thêm rõ nét. Những dịp nghỉ hè, Vượng có những chuyến đi khắp châu Âu cố kính, và các bức ảnh chụp kiến trúc châu Âu đầy trong máy ….
Song song với các kiến thức về quản lý khách sạn, Vượng bắt đầu đọc sách về kiến trúc và theo các khoá Đại học kiến trúc từ xa, rồi tự học. Có một lý do nữa để Vượng quyết định rẽ ngang sang nghề kiến trúc, đó chính là những chuyến về thăm nhà trong suốt 6 năm du học .
Khi đã được mở mang tầm nhìn bởi những chuyến đi ra thế giới, đã tích luỹ cho mình những kiến thức nhất định về kiến trúc, Vượng bắt đầu nhìn thấy những vô lý trong kiến trúc của những ngôi nhà lộn xộn không theo một trường phái nào cả, những công trình ít công năng sử dụng, nhất là những khu du lịch phá vỡ cảnh quan vốn là ưu đãi đặc biệt của mẹ thiên nhiên dành cho đất Việt.
Vượng thấy mình phải làm một điều gì đó, phải góp sức, dù là nhỏ bé, để thay đổi tư duy về kiến trúc của người Việt. Khi đủ chín, có thể làm nên những công trình mang niềm tự hào Việt Nam, bằng khát vọng, bằng kiến thức của chính mình.
Quê hương, đất nước trong từng nét vẽ
Tốt nghiệp Học viện quản trị khách sạn tại Thụy Sĩ, Vượng gạt qua một bên những lời mời của các tập đoàn khách sạn lớn trên thế giới, anh quyết tâm trở về Việt Nam, mặc bạn bè cho là gàn dở. Không chọn Hà Nội là nơi được sinh ra, anh chọn Hải Phòng. Lý do ư? Rất nhiều! Anh nhìn thấy ở Hải Phòng một tiềm năng để bắt đầu sự nghiệp kiến trúc sư hiện đại, bắt đầu từ thay đổi tư duy của những chủ nhà xưa nay vốn không quan tâm đến khâu thuê thiết kế. Dạo quanh một vòng thành phố Cảng, Vượng thấy tiếc cho những ngôi nhà bề thế không thể gọi tên loại hình kiến trúc, bởi mang chút hơi hướng cổ điển Pháp, nhưng trên nóc lại có chiếc tháp tròn đặc trưng của xứ Trung Đông, tiếc những toà nhà hoành tráng với hành lang rộng, mà nhà vệ sinh chỉ vừa một người phải lách.
Đến Cát Bà, anh chợt nhớ Nam Pháp những khu nghỉ dưỡng nho nhỏ của người dân hoà quyện với biển xanh, với rừng, với những con đường cheo leo tựa đảo Cát Bà của Việt Nam, lòng thầm ước có những công trình du lịch làm tôn lên vẻ đẹp của đảo xanh .
Lời mời đầu tiên dành cho kiến trúc sư Hồ Hữu Vượng tại Hải Phòng chính là cải tạo sân vận động Lạch Tray vốn là chảo lửa của các cổ động viên cuồng nhiệt nhất nhì Việt Nam. Bao năm qua, sân vận động xuống cấp trầm trọng. Lãnh đạo thành phố Hải Phòng kỳ vọng biến Lạch Tray không chỉ thành sân vận động với tiêu chuẩn tổ chức giải quốc tế, không chỉ là nơi thi đấu mà còn là biểu tượng văn hóa của con người đất cảng.
Quá trình cải tạo rất vất vả, nhưng kết quả thì mỹ mãn. Những thay đổi ngoạn mục của Lạch Tray đã thu hút rất nhiều sự quan tâm của báo chí và người hâm mộ .
Ngoài công trình mang dấu ấn đậm nét ấy, Vượng tiếp tục hoàn thiện một số tác phẩm độc đáo, như Biệt thự Emerald Villa - tại Vinhomes Marina tạo ấn tượng với phiến đá quý Serpentine nặng 2.8 tấn làm điểm nhấn. Biệt thự 388 KĐT Nam Sông Lạch Tray với phong cách đương đại nổi bật tại cửa ngõ thành phố. Nhờ các công trình nhà ở mang phong cách mới này, anh bắt đầu nổi tiếng là một kiến trúc sư có “gu” tại thành phố Cảng. Các khách hàng tìm đến anh đều bị thuyết phục: đừng tự làm kiến trúc sư khi không có kiến thức. Vượng không ngại tư vấn tận tình cho từng ngôi nhà, dù là lớn hay nhỏ, và khi sản phẩm hoàn thành, nhận lời khen của chủ nhà, Vượng như được nhận phần thưởng xứng đáng .
Cho đến nay, công trình nhiều tâm huyết nhất của chàng kiến trúc sư trẻ vẫn là Homestay Valia, bởi với đặc thù biển đảo rất khó khăn trong công tác quản lý thi công, lắp đặt, cung ứng và chi phí khá cao, cuối cùng, khi công trình hoàn thành, Vượng đã có thể tự hào, khát khao ấp ủ mang tới cho Cát Bà một sản phẩm độc bản, nay đã hoàn thành.
Hỏi về về ước mơ của một KTS trẻ tuổi như anh, anh nói: “Tôi là một thanh niên trẻ, rất yêu và tự hào về quê hương đất nước của mình, rất muốn đóng góp hay làm những điều tốt đẹp cho đất nước nên tôi đã chọn con đường quay trở về, mặc dù tôi có rất nhiều lựa chọn và lời mời làm việc ở nước ngoài. Việt Nam chúng ta là một đất nước xinh đẹp với thiên nhiên trù phú cùng nhiều kỳ quan xứng tầm thế giới. Tuy nhiên không phải ở đâu trên đất nước điều này cũng được trân trọng, đã và vẫn đang có rất nhiều sản phẩm kiến trúc được phát triển bất chấp, thiếu sự nghiên cứu, từ trong thiết kế, quy hoạch đã phá vỡ cảnh quan. Tôi vô cùng bất bình với điều này và mong muốn ngày càng có nhiều hơn những tác phẩm kiến trúc hòa mình với thiên nhiên, cảnh quan trù phú Việt Nam”.
Vượng đang ấp ủ ý định thiết kế những toà nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. Dù với chi phí tối thiểu, nhưng thiết kế của những kiến trúc sư có tâm sẽ giúp mỗi tổ ấm có công năng sử dụng tốt hơn, đẹp hơn, đầy đủ tiện ích hơn.
Hiện nay, Vượng bắt đầu nhận những lời mời thiết kế những công trình lớn tại Măng Đen, Cát Bà, Sóc Sơn, Phú Quốc… với cam kết của chủ nhà: tôn trọng tuyệt đối thiên nhiên, lấy thiên nhiên làm thế mạnh của công trình.
Với bản tính khiêm tốn, khi được đề nghị đưa ra những lời khuyên cho các bạn trẻ đang lập nghiệp, thậm chí là rẽ ngang như mình, Vượng chia sẻ: “Quan trọng phải học cách lắng nghe, hiểu nhu cầu, mong muốn của khách hàng là cái duy nhất để có thể mang lại sản phẩm gần với kỳ vọng của họ. Không ngừng học hỏi, trau dồi tay nghề: trong thời buổi cạnh tranh công việc khốc liệt, nỗ lực để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình sẽ làm bạn tách biệt mình với số còn lại, giúp mình có được những cơ hội tốt hơn.
Chấp nhận thất bại nhưng không được nản lòng, trân trọng bản thân đã dám nghĩ, dám làm, thất bại là bài học để chúng ta ngày càng có kế hoạch hành động tỉ mỉ hơn. Không được ngủ quên trên chiến thắng: khi đang có hướng kinh doanh hiệu quả, phải không ngừng nghiên cứu, phát triển, tối ưu hóa sản phẩm và dịch vụ mình cung cấp cho thị trường vì chỉ như thế mình mới có chỗ đứng trong thời buổi cạnh tranh ngày nay. Hãy nuôi dưỡng khát khao cống hiến cho quê hương, điều ấy giúp bạn nhiều nghị lực để vươn xa hơn nữa”.
Tin rằng, với sự nghiêm túc trong nghề và một khát khao cống hiến cháy bỏng của tuổi trẻ, nhất định kiến trúc sư Hồ Hữu Vượng sẽ còn tiến xa hơn nữa để thoả mãn ước mong làm đẹp quê hương mà anh bền bỉ theo đuổi.